طرحهای دودی
تهران از ابتدای سال تاکنون ۱۱۰روز هوای ناسالم را پشت سر گذاشته و در این بین هر بار کمیته اضطرار آلودگی هوا تشکیل جلسه داده، نسخههایی برای این معضل پیچیده که با اما و اگرهایی همراه بوده است؛ از تعطیلی دیرهنگام گرفته تا پیشبینی نادرست وضعیت آلودگی هوا. در روزهای اخیر نیز طرح زوج و فرد از در منازل اجرا شده که بسیاری از شهروندان از اجرای آن گلایه دارند. زیرا در کلانشهری مانند تهران دسترسی به ناوگان حمل و نقل عمومی بهدرستی فراهم نیست.
این درحالی است که بسیاری از رانندگان تاکسیهای اینترنتی و سرویس مدارس در این طرح جریمه شدهاند. به همین دلیل شهروندان میپرسند در نبود سرویس حمل و نقل عمومی چگونه شهروندان میتوانند از خودروی شخصی استفاده نکنند؟
روز گذشته سرپرست شرکت کنترل ترافیک تهران اعلام کرد که با اجرای محدودیتهای ترافیکی، حجم تردد در معابر پایتخت نسبت به هفته پایانی آبان حدود ۳۷درصد کاهش یافته؛ عددی که نشان میدهد این سیاست دست کم در کوتاهمدت توان کنترل ترافیک را دارد. در کنار انتقاد عدهای از کارشناسان به اجرای طرحهای موقت همچون زوج و فرد در حل معضل آلودگی هوا، رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در گفتوگو با جامجم دیدگاه دیگری دارد. به گفته او در صورت پایداری جوی و وارونگی دما باید تمهیداتی اتخاذ شود تا میزان انتشار آلایندهها کاهش یابد. صادق ضیائیان ادامه میدهد: یکی از عوامل مهم در انتشار آلایندهها تردد خودروهاست و هرچه تعداد خودروها کمتر باشد، شرایط بهبود پیدا میکند. درواقع در روزهای اخیر با اجرای این طرح، مدیریت شهری توانست بهگونهای عمل کند که شاخص آلودگی هوا تقریبا زیر ۱۵۰ باقی بماند. قطعا اگر این محدودیتها اعمال نمیشد، شاخص آلودگی به اعداد بسیار بالاتری میرسید. او تأکید میکند: البته طبیعی است برای داشتن شهری پاک و سالم باید راهکارهای دائمی و بنیادین اتخاذ شود؛ راهکارهایی که زمانبر است و نمیتوان در یک یا دو روز آنها را اجرا کرد.
آلودگی پابرجاست
اما مسأله اینجاست که به گفته برخی کارشناسان کاهش ترافیک الزاما بهمعنای کاهش آلودگی هوا نیست و تجربه سالهای گذشته این موضوع را بارها ثابت کرده چراکه آلودگی هوای تهران آنقدر چندلایه و ریشهدار است که با طرحهایی مانند زوج و فرد درمان نمیشود و سوختهای غیراستاندارد و فعالیت نیروگاهها و صنایع اطراف شهر نیز سهم بزرگی در این بحران دارند. برای مثال، احمد طاهری رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم بهتازگی اعلام کرده در ۲۱جایگاه سوخت در تهران و البرز، میزان آلایندگی بنزین خارج از حد مجاز بوده است. همچنین به گفته او گازوئیل مصرفی نیروگاههای ری، دماوند، پرند، منتظر قائم و شهید رجایی تقریبا در تمامی نمونهها با استاندارد ملی فاصله چشمگیر داشته است.براساس این گزارش آلایندگی سوخت استفاده شده در نیروگاه دماوند ۱۰برابر، نیروگاه پرند بیش از ۱۰۰برابر و نیروگاه منتظر قائم حدود ۱۰۰برابر بیش از حد استاندارد بوده است.به گفته انوشه رحمانی سرپرست معاونت نظارت بر اجرای استاندارد نیز در حال حاضر ۸۳درصد بنزین کشور با استاندارد ملی مطابقت ندارد!
کنترل آلودگی، شیوع بیعدالتی
بحران آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور این روزها بیش از آنکه نتیجه پیچیدگیهای اقلیمی باشد، ناشی از ناکارآمدی دستگاههای مسئول است. تهران بهعنوان یکی از آلودهترین شهرها گرفتار چنین شرایطی شده است؛ جایی که نبود شفافیت، هماهنگی و پذیرش مسئولیت میان نهادهای مختلف مردم را در وضعیت دشواری قرار میدهد. برای نمونه در شرایطی که دسترسی مردم به حملونقل عمومی مناسب، سریع و قابل اتکا فراهم نیست، اجرای طرحهای سختگیرانهای مانند زوج و فرد از در منازل بیش از آنکه راهکاری برای کنترل آلودگی هوا باشند نوعی بیعدالتی است. زیرساختهای حمل و نقل عمومی تهران توان پاسخگویی به نیاز شهروندان را ندارند. برای نمونه بنابر اظهارات اخیر مجید باقری معاون حملونقل و ترافیک شهرداری، پایتخت به ۱۰هزار اتوبوس نیاز دارد اما فقط حدود ۲۵۰۰دستگاه فعال است و فاصله زیادی با استانداردهای یک کلانشهر دارد. وضعیت مترو نیز چندان بهتر نیست. مسعود درستی مدیرعامل بهرهبرداری مترو گفته تهران به حداقل ۲۵۰رام قطار نیاز دارد اما کمتر از ۱۴۰رام در حال فعالیت است.این آمارها نشان میدهد مردم جایگزین قابل اتکایی ندارند و همین باعث شده بار اصلی فشاربردوش کسانی بیفتدکه کمترین نقش را در آلودگی هوا دارند! والدینی که در روزهای بازگشایی مدارس سردرگم ماندند، رانندگان سرویس مدارسی و تاکسیهای اینترنتی که با اجرای طرح زوج و فرد جریمه شدند ودرشرایط اقتصادی فعلی درآمدشان کاهش یافت و خانوادههایی که با وجود داشتن خودرو بهخاطر پلاک نامناسب ناچار به استفاده از وسایل عمومی شلوغ و نامناسب شدند. مجموعه این شواهد نشان میدهد وقتی زیرساخت حملونقل عمومی ناکارآمد باشد، محدودیتهای ترافیکی نه بهبود شرایط که به ضایع شدن حقوق شهروندان منجر میشود.
راهکاری منسوخ شده
کارشناسان معتقدند راهکارهایی همچون طرح زوج و فرد نمیتواند آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران را کاهش دهد. علیرضا اسماعیلی رئیس پیشین پلیس راه کشور نیز چنین نظری دارد. اودرگفتوگو با جامجم تأکید میکند: سیاستهایی مانند طرح زوجوفرد سالهاست در دنیا کنار گذاشته شده. آن طور که او توضیح میدهد آلودگی هوا بیش از چهار دهه است گریبانگیر کلانشهرهای کشور شده و عواملی مانند کیفیت پایین سوخت و خودروهای داخلی غیر استاندارد نقش مهمی در این بحران دارند بهطوری که اکنون حدود ۷۰درصد آلودگی هوای شهرها ناشی از خودروهاست. اسماعیلی البته بخش مهمی از مشکل را به آمایش نادرست شهری نسبت میدهد و میگوید: شهرهایی مثل تهران بیش از ظرفیتشان جمعیت و خودرو دارند. در این بین افزایش خودروهای بیکیفیت و فرسوده نیز آلودگی هوا را تشدید کرده است. لازم به یادآوری است خودروهای گازوئیلی نیز سهم قابل توجهی در افزایش آلودگی دارند. با این حال هر سال با فرارسیدن نیمه دوم سال همان سیاستهای کوتاهمدت مطرح میشود. این کارشناس حوزه ترافیک ادامه میدهد: طرحهایی مثل زوج و فرد نهایتا میتوانند ۵ تا ۱۰روز در شرایط اضطراری کمککننده باشند اما راهکار بلندمدت نیستند. راهکار اصلی تقویت حملونقل عمومی و نوسازی خودروهای فرسوده است. درواقع دولت باید سازوکاری بیندیشد تا شهروندان به خودروهای با استاندارد روز دنیا دسترسی پیدا کنند و مصرف سوخت، میزان آلودگی هوا و مرگ و میر سوانح ترافیکی نیز کاهش پیدا کند.
سالهاست معضل آلودگی در کشور با وجود قوانین و مقررات مختلف مثل قانون هوای پاک رفع نشده و بهنظر میرسد عزمی برای درمان اساسی آن از سوی دستگاههای متولی وجود ندارد و برخی گلایه میکنند مدیریت هوای کلانشهرهای کشور به باد و باران سپرده شده است. در شرایطی که امید شهروندان برای رهایی از آلودگی هوا به آسمان دوخته شده است، رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوادراین خصوص میگوید:ازروزگذشته در استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، لرستان، همدان، قزوین، البرز و تهران شاهد بارش هستیم و از روز چهارشنبه بارشها شدت خواهد گرفت.
روز گذشته سرپرست شرکت کنترل ترافیک تهران اعلام کرد که با اجرای محدودیتهای ترافیکی، حجم تردد در معابر پایتخت نسبت به هفته پایانی آبان حدود ۳۷درصد کاهش یافته؛ عددی که نشان میدهد این سیاست دست کم در کوتاهمدت توان کنترل ترافیک را دارد. در کنار انتقاد عدهای از کارشناسان به اجرای طرحهای موقت همچون زوج و فرد در حل معضل آلودگی هوا، رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در گفتوگو با جامجم دیدگاه دیگری دارد. به گفته او در صورت پایداری جوی و وارونگی دما باید تمهیداتی اتخاذ شود تا میزان انتشار آلایندهها کاهش یابد. صادق ضیائیان ادامه میدهد: یکی از عوامل مهم در انتشار آلایندهها تردد خودروهاست و هرچه تعداد خودروها کمتر باشد، شرایط بهبود پیدا میکند. درواقع در روزهای اخیر با اجرای این طرح، مدیریت شهری توانست بهگونهای عمل کند که شاخص آلودگی هوا تقریبا زیر ۱۵۰ باقی بماند. قطعا اگر این محدودیتها اعمال نمیشد، شاخص آلودگی به اعداد بسیار بالاتری میرسید. او تأکید میکند: البته طبیعی است برای داشتن شهری پاک و سالم باید راهکارهای دائمی و بنیادین اتخاذ شود؛ راهکارهایی که زمانبر است و نمیتوان در یک یا دو روز آنها را اجرا کرد.
آلودگی پابرجاست
اما مسأله اینجاست که به گفته برخی کارشناسان کاهش ترافیک الزاما بهمعنای کاهش آلودگی هوا نیست و تجربه سالهای گذشته این موضوع را بارها ثابت کرده چراکه آلودگی هوای تهران آنقدر چندلایه و ریشهدار است که با طرحهایی مانند زوج و فرد درمان نمیشود و سوختهای غیراستاندارد و فعالیت نیروگاهها و صنایع اطراف شهر نیز سهم بزرگی در این بحران دارند. برای مثال، احمد طاهری رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم بهتازگی اعلام کرده در ۲۱جایگاه سوخت در تهران و البرز، میزان آلایندگی بنزین خارج از حد مجاز بوده است. همچنین به گفته او گازوئیل مصرفی نیروگاههای ری، دماوند، پرند، منتظر قائم و شهید رجایی تقریبا در تمامی نمونهها با استاندارد ملی فاصله چشمگیر داشته است.براساس این گزارش آلایندگی سوخت استفاده شده در نیروگاه دماوند ۱۰برابر، نیروگاه پرند بیش از ۱۰۰برابر و نیروگاه منتظر قائم حدود ۱۰۰برابر بیش از حد استاندارد بوده است.به گفته انوشه رحمانی سرپرست معاونت نظارت بر اجرای استاندارد نیز در حال حاضر ۸۳درصد بنزین کشور با استاندارد ملی مطابقت ندارد!
کنترل آلودگی، شیوع بیعدالتی
بحران آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور این روزها بیش از آنکه نتیجه پیچیدگیهای اقلیمی باشد، ناشی از ناکارآمدی دستگاههای مسئول است. تهران بهعنوان یکی از آلودهترین شهرها گرفتار چنین شرایطی شده است؛ جایی که نبود شفافیت، هماهنگی و پذیرش مسئولیت میان نهادهای مختلف مردم را در وضعیت دشواری قرار میدهد. برای نمونه در شرایطی که دسترسی مردم به حملونقل عمومی مناسب، سریع و قابل اتکا فراهم نیست، اجرای طرحهای سختگیرانهای مانند زوج و فرد از در منازل بیش از آنکه راهکاری برای کنترل آلودگی هوا باشند نوعی بیعدالتی است. زیرساختهای حمل و نقل عمومی تهران توان پاسخگویی به نیاز شهروندان را ندارند. برای نمونه بنابر اظهارات اخیر مجید باقری معاون حملونقل و ترافیک شهرداری، پایتخت به ۱۰هزار اتوبوس نیاز دارد اما فقط حدود ۲۵۰۰دستگاه فعال است و فاصله زیادی با استانداردهای یک کلانشهر دارد. وضعیت مترو نیز چندان بهتر نیست. مسعود درستی مدیرعامل بهرهبرداری مترو گفته تهران به حداقل ۲۵۰رام قطار نیاز دارد اما کمتر از ۱۴۰رام در حال فعالیت است.این آمارها نشان میدهد مردم جایگزین قابل اتکایی ندارند و همین باعث شده بار اصلی فشاربردوش کسانی بیفتدکه کمترین نقش را در آلودگی هوا دارند! والدینی که در روزهای بازگشایی مدارس سردرگم ماندند، رانندگان سرویس مدارسی و تاکسیهای اینترنتی که با اجرای طرح زوج و فرد جریمه شدند ودرشرایط اقتصادی فعلی درآمدشان کاهش یافت و خانوادههایی که با وجود داشتن خودرو بهخاطر پلاک نامناسب ناچار به استفاده از وسایل عمومی شلوغ و نامناسب شدند. مجموعه این شواهد نشان میدهد وقتی زیرساخت حملونقل عمومی ناکارآمد باشد، محدودیتهای ترافیکی نه بهبود شرایط که به ضایع شدن حقوق شهروندان منجر میشود.
راهکاری منسوخ شده
کارشناسان معتقدند راهکارهایی همچون طرح زوج و فرد نمیتواند آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران را کاهش دهد. علیرضا اسماعیلی رئیس پیشین پلیس راه کشور نیز چنین نظری دارد. اودرگفتوگو با جامجم تأکید میکند: سیاستهایی مانند طرح زوجوفرد سالهاست در دنیا کنار گذاشته شده. آن طور که او توضیح میدهد آلودگی هوا بیش از چهار دهه است گریبانگیر کلانشهرهای کشور شده و عواملی مانند کیفیت پایین سوخت و خودروهای داخلی غیر استاندارد نقش مهمی در این بحران دارند بهطوری که اکنون حدود ۷۰درصد آلودگی هوای شهرها ناشی از خودروهاست. اسماعیلی البته بخش مهمی از مشکل را به آمایش نادرست شهری نسبت میدهد و میگوید: شهرهایی مثل تهران بیش از ظرفیتشان جمعیت و خودرو دارند. در این بین افزایش خودروهای بیکیفیت و فرسوده نیز آلودگی هوا را تشدید کرده است. لازم به یادآوری است خودروهای گازوئیلی نیز سهم قابل توجهی در افزایش آلودگی دارند. با این حال هر سال با فرارسیدن نیمه دوم سال همان سیاستهای کوتاهمدت مطرح میشود. این کارشناس حوزه ترافیک ادامه میدهد: طرحهایی مثل زوج و فرد نهایتا میتوانند ۵ تا ۱۰روز در شرایط اضطراری کمککننده باشند اما راهکار بلندمدت نیستند. راهکار اصلی تقویت حملونقل عمومی و نوسازی خودروهای فرسوده است. درواقع دولت باید سازوکاری بیندیشد تا شهروندان به خودروهای با استاندارد روز دنیا دسترسی پیدا کنند و مصرف سوخت، میزان آلودگی هوا و مرگ و میر سوانح ترافیکی نیز کاهش پیدا کند.
سالهاست معضل آلودگی در کشور با وجود قوانین و مقررات مختلف مثل قانون هوای پاک رفع نشده و بهنظر میرسد عزمی برای درمان اساسی آن از سوی دستگاههای متولی وجود ندارد و برخی گلایه میکنند مدیریت هوای کلانشهرهای کشور به باد و باران سپرده شده است. در شرایطی که امید شهروندان برای رهایی از آلودگی هوا به آسمان دوخته شده است، رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوادراین خصوص میگوید:ازروزگذشته در استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، لرستان، همدان، قزوین، البرز و تهران شاهد بارش هستیم و از روز چهارشنبه بارشها شدت خواهد گرفت.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
روزنامه «جامجم» در گفتوگو با عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی کرد
خودباوری، معیار تحول دانشگاه
یحیی آل اسحاق، وزیر اسبق بازرگانی در گفتوگو با روزنامه جامجم:
اقتصـاد مدیر جسور میخواهد
در گفتوگو با جواد منصوری به بررسی واقعه ۱۶ آذر ۱۳۳۲ و تأثیر آن در امتداد مقاومت از دانشکده فنی تا نسل امروز پرداختیم