شب یلدا، نماد باستانی همدلی و گرمای خانوادگی، امسال در سایه جهش قیمتها و تضعیف قدرت خرید، چهرهای متفاوت به خود گرفته است. آنچه در آستانه این آیین کهن ایران در بازارهای سراسر کشور دیده میشود، نه فقط افزایش فصلی تقاضا، بلکه نشانهای از بحرانی عمیقتر در بازار کالاهای اساسی و خوراکی است؛ بحرانی که از میوه و آجیل تا مرغ، تخممرغ و ماهی امتداد یافته و سفره یلدایی بسیاری از خانوارها را کوچکتر کرده است.
موتور اصلی تورم در اقتصاد ایران رشد نقدینگی بهصورت بیرویه و بیضابطه (بالاتر از رشد تولید) است؛ ناشی از سه عامل کسری بودجه مزمن دولت، ناترازی بانکها بهویژه خصوصیها و شوکهای ارزی. تا زمانی که این سه حلقه در مدار فعلی بچرخند، تورم نه مهار میشود و نه به سطوح پایین و پایدار برمیگردد؛ صرفنظر از آنکه قیمت ارز را مقطعی و با تزریق دلار یا سرکوب اداری کنترل کنند.
غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی گفت، نظارتها بر قیمت محصولات کشاورزی و غذایی از سوی دستگاههای مختلف در حال انجام است و کالاهایی که قیمت مصوب دارند، در صورت گرانفروشی بهشدت مشمول برخورد تعزیراتی میشوند.
امروز در عصر جهانیشدن، وقتی صحبت از تقویت برند ملی کشورها میشود، بدون شک باید به این نکته توجه کرد که «برند ملی» تنها یک نشان تجاری یا هویت ظاهری نیست، بلکه نمایانگر فرهنگ، تاریخ، هنر، و در نهایت فناوریهای نوین یک کشور است.
بهمنظور جلوگیری از افزایش سوداگری در بازار مسکن و کنترل روند روبهافزایش قیمتها در بخش اجارهبها و معاملات خرید و فروش، طرح مالیات بر خانههای خالی ۲۲ تیرماه ۱۳۹۹ با ۱۱ تبصره به تصویب رسید و طبق گفته قانونگذاران، بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای تنظیمگری در دستور کار دولت قرار گرفت. هدف اصلی این قانون، افزایش عرضه واحدهای بلااستفاده، مقابله با احتکار مسکن، کاهش فشار تقاضا و ایجاد ثبات نسبی در قیمتها اعلام شد؛ اقدامی که قرار بود از تبدیل مسکن به کالای صرفا سرمایهای و غیر مولد جلوگیری کند.
در سال پیشرو، کسبوکارهای اینترنتی در ایران بهعنوان یکی از موتورهای اصلی اقتصاد دیجیتال، نقش پررنگی ایفا میکنند. حجم بازار تجارت الکترونیک ایران براساس دادههای جهانی در سال ۲۰۲۵ به ۱۵.۷۷میلیارد دلار میرسد و با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۱۱.۷۵درصدی تا ۲۰۲۹ به ۲۴.۵۹میلیارد دلار خواهد رسید.
افزایش نرخ ارز طی سههفته گذشته، قیمت بازاری خودروها را تکان داد؛ بازاری که تا همین یک ماه گذشته به دلیل افت تقاضا (کاهش خریداران) در رکود بهسرمیبرد اما با افزایش انتظارات تورمی ناشی از بالا رفتن نرخ دلار، جهش قیمتی اتفاق افتاد. این افزایش قیمت در بازار تنها به خودروهای خاص، پرتقاضا و معمولی محدود نیست و اختلاف قیمت کارخانه و بازار برای بعضی خودروها را به طور قابلتوجهی افزایش داد.
پس از اصلاح ساختار یارانه برنج، ارز ترجیحی از واردکنندگان حذف و مابهالتفاوت قیمت مستقیم به دست مصرفکنندگان رسید. این اقدام دولت با هدف حمایت از خانوارها و کنترل بازار انجام شده است.
در روزهای گذشته شاهد نوسانات قیمت در بازارهای طلا و ارز بودیم. نوسانات تا جایی پیش رفت که رئیس قوه قضاییه نیز دستور رسیدگی به این موضوع را صادر کرد. برخی کارشناسان بر این باورند که سیاستهای ارزی دولت و بانک مرکزی باعث بروز چنین مشکلاتی شده و برخی دیگر معتقدند عوامل سیاسی و انتظارات تورمی بازار ارز و طلا را دچار تلاطم کرده است. برخلاف سال ۱۴۰۲ که کانالهای تلگرامی بازدیدکننده نداشتند و کسی آن را پیگیری نمیکرد در هفتههای اخیر شاهد قیمتگذاری هستیم.
سالهاست قیمت میوه در ایران از مرزهای منطقی عبور کرده و مصرفکننده و تولیدکننده هر دو قربانی سازوکار معیوب توزیع شدهاند. درحالیکه دولت چهاردهم طرح «روستابازار» را نسخه نجاتبخش معرفی میکند، نبود زیرساخت، کمبود سرمایه در گردش و تسلط شبکههای واسطهای باعث شده این طرح نتواند گره اساسی بازار را باز کند.