کاروانسرا در ایران

تاثیر جغرافیا بر راه و رباط

۲۳ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۶:۰۲

از دیرباز زمانی که بزرگ ترین حکومت‌ها در ایران تشکیل شد با توجه به موقعیت جغرافیایی که ایران در منطقه داشت یعنی قرارگرفتن بر سر مسیرهای تجاری مهم، سلاطین و پادشاهان را بر آن داشت تا از این موقعیت بهره‌مند شوند و در جهت استفاده از آن اقداماتی را انجام دهند ، گرچه این وضع جغرافیایی سود اقتصادی به همراه داشت اما همین مسئله باعث تهاجم اقوام بیابانگرد به ایران شد و امنیتی را که لازمه رشد و گسترش تجارت بود، برهم زد و حتی باعث برافتادن حکومت‌ها شده و همین مساله یعنی هجوم اقوام، حکومت‌ها را بر آن داشت تا برای حفظ موقعیت تجاری خود به کنترل و تحت حمایت درآوردن آنها اقدام کند.

کاروانسرا در ایران

کاروانسرا پل ارتباطی نسل‌ها

۲۳ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۶:۰۰

از ازمنه کهن تا روزگار پهلوی اول، کاروانسراها نقش مهمی در سیر زندگی ایرانیان و روابط و تعامل اجتماعات گوناگون فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آیینی، اعتقادی و... داشته‌اند.هنگامی که تنها وسیله رفت و آمد پای پیاده یا استفاده از چهارپا بود، طی‌کردن مسیرهای طولانی و صعب‌العبور برای خرد و کلان به وجود منازلی وابسته بود که در مسیر راه‌های ارتباطی قرار داشت که این منازل پل ارتباطی با منزلی دیگر تا رسیدن به نقطه هدف بود. این منازل امکانات ناچیزی داشتند که در مواردی توسط افراد و مسافران یا کاروان‌هایی که از شهری به شهری و از دیاری به دیار دیگر می‌رفتند فراهم می‌شد و رونق این کاروانسراها بستگی به میزان تردد مسافران و کاروان‌ها داشته چه کاروانسرایی که پر تردد می‌بود بالطبع دارای امکانات بیشتر و بهتری نسبت به کاروانسرای مشابه با تردد مسافران کمتر می‌داشت. اما شکل و ساختار کاروانسراها از جهت ساختمان، به شکل پیش آمده و در چهار جهت و سمت دارای در برای ورود و خروج کاروانیان بوده که با در ورود و خروج کالاها و چهارپایان تفاوت داشت و در وسط ساختمان آن اکثرا گنبدی وجود داشت که بهترین نقطه بنای کاروانسرا محسوب شده و این گنبد دارای بادگیرهایی بود که در مواقع گرم سال موجب خنکی و محلی برای فرار از گرمای تابستان و پناهگاهی برای کاروانیان جهت رستن از گرمای شدید بوده است.

کاروانسرا در ایران

کاروانسرا، ارتباط و هویت

۲۳ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۵:۴۴

وقتی افراد مختلف خصوصیات، دغدغه‌ها و آرمان‌های مشترکی را در همدیگر ببینند احساس مشترکی بین آنها ایجاد می‌شود، این حس مشترک، زمینه‌ساز ایجاد هویت مشترکی بین آنها می‌شود. درک و فهم این اشتراکات به وسیله‌ «ارتباط» حاصل می‌شود. به عبارت دیگر تا ارتباط برقرار نشود، حس‌ مشترک و پیوند هویتی ایجاد نخواهد شد. بنابراین ارتباط اهمیت بسیاری در «هویت‌بخشی» و «هویت‌سازی» به مردم و جامعه دارد. ارتباط یعنی تعاملی که به‌وسیله‌ آن اطلاعات منتقل شود. ارتباط ممکن است با اهداف مختلفی برقرار شود ولی قدر مسلم «انتقال اطلاعات» جزء اصلی و اساسی ارتباط است. این انتقال اطلاعات گاهی با تجارت حاصل می‌شود و گاهی با یک گفت‌وگوی ساده.

کاروانسرا در ایران

جاده­ های هخامنشی و ایستگاه­های آن

۲۳ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۵:۱۷

لوحه­ های تخت جمشید وجود جاده­های عظیم را تأیید می­ کردند. در این لوحه­ ها حرکت گروه­ها یا افرادی که وارد ایران می شده یا در ایران مسافرت می­ کرده ­اند ثبت شده­ است و ما می­ توانیم از آن­ها پی ببریم که هندوستان، آراخوزیا، کرمان و بلخ همگی از طریق نظام عظیم راه­های ایران با هم ارتباط داشته­ اند. (کورت 1389: 115)

نقش بازار در تاریخ اجتماعی ایران

بستن بازار ؛ مهم‌ترین اقدام تجار علیه دولت قاجار

۲۰ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۸:۴۵

دکتر مرتضی دهقان‌نژاد، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان است. با وی در مورد وضعیت بازاریان و تجار در دوره قاجار و ارتباط تاجران با عناصر تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز جامعه به گفت‌وگو نشستیم.

نقش بازار در تاریخ اجتماعی ایران

نقش بازار در انقلاب مشروطیت

۲۰ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۸:۴۲

نخستین زمزمه‌های انقلاب مشروطه از سوی بازار شنیده شد، بازاری که نیروهای آن همان مردمی هستند که از گرانی مواد غذایی، تورم و محدودشدن کسب و کار و بازرگانی‌‌شان به تنگ آمده‌اند. کسب حداقل رفاه اقتصادی و آزادی‌های تجاری در کنار مشروطه و شعار مشروطه‌خواهی پس از گسترش انقلاب جان گرفت. نقش و اهداف بازار در شکل‌گیری جنبش مشروطه، بحثی است که کمتر به آن پرداخته شده ‌است. این بازار بود که با دفاع از حقوق خود در مقابل استبداد و سیاست‌های اقتصادی دربار و بیگانگان، به سایر مردم اثبات کرد که می‌توان برای آزادی مبارزه کرد و در برابر استثمار و استعمار تسلیم نشد. ساخت اقتصادی ـ اجتماعی ایران در عصر قاجاریه به گونه‌ای بود که بازار از عناصر پایه‌ای به حساب می‌آمد. طبقه تجار در کنار روحانیون از یک طرف و شاهزادگان از طرف دیگر از مهم‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده ساخت اجتماعی‌، اقتصادی و سیاسی بودند. طبعا موضع آنها در حوادث سده اخیر به همین جهت‌، بسیار با اهمیت بوده است‌، تا آنجا که تاریخ معاصر می‌تواند نشان دهد، بازار به دلیل وجود انگیزه‌های قوی دینی در درون آن‌، اکثر اوقات در کنار نهضت‌های مردمی نقش فعالی را بر عهده داشته گرچه این به‌معنای انکار وجود انگیزه‌های دیگر و از جمله انگیزه اقتصادی نیست‌.

نقش بازار در تاریخ اجتماعی ایران

بازار اراک، معماری فاخر عصر قاجار

۲۰ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۸:۳۹

هنر و معماری عصر قاجاریه اگرچه در بطن دوره سوم تاریخ هنر و معماری ایران که دوره ضعف و رکود است، قرار می‌گیرد؛ لیکن به لحاظ معماری و انواع آن یک دوره افتخارآمیز به شمار می‌رود. خلق شاهکارهای معماری به لحاظ زیبایی و اصول معماری ‌ از جمله بازارها، مساجد و کاخ‌ها موید این امر است. بازارها به عنوان مهم‌ترین نماد و نهاد اقتصادی ـ اجتماعی شهر‌های ایران یکی از جلوه‌گاه‌های بی‌نظیر معماری ایران و در طول تاریخ آن محسوب می‌شوند.

نقش بازار در تاریخ اجتماعی ایران

کارکردهای اجتماعی ـ اقتصادی بازار

۲۰ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۸:۳۷

مهم‌ترین محور و شاهراه ارتباطی در شهرهای قدیمی بازار نام داشت و بیشترین آمد و شد شهروندان در آن صورت می‌گرفت. بازار مهم‌ترین کانال ارتباطی شهر بود که نه تنها مردم، در آن حضور داشته و کالاها و سرمایه‌ها در آن جریان می‌افتاد، بلکه اطلاعات، اخبار و آگهی‌ها نیز از طریق آن به اطلاع شهروندان می‌رسید و غالبا عده‌ای جارچی یا منادی خبر را در بازار اصلی شهر جار می‌زدند. اگر شهر را بدون حافظه جمعی در نظر بگیریم، در این صورت برای آن شهر هویتی قائل نشده‌ایم هسته‌های شهری، اکثرا بافت‌های قدیمی هستند.

نقش بازار در تاریخ اجتماعی ایران

بازار؛ ساختاری اقتصادی، با طبقات مختلف اجتماعی

۲۰ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۸:۳۴

در دنیایی که هر روز دچار تغییر می شود، اهمیت بازار در «بودن» آن است. یادگار روزهای کهن، میراث پدرانی که بزرگ‌ترین افتخارشان، آوردن نان از عرق جبین بر سفره خانه بود. اهمیت بازار در بودن آن است، در نقش آن به‌عنوان یک حلقه رابط. یک واسطه میان خریدار و فروشنده، مرکز و شهرستان، داخل و خارج کشور، تجارت سنتی و صنعت. شهر چه در دوره باستان و چه در دوره اسلامی، از ارکان اساسی زندگی سیاسی و اقتصادی در جامعه ایرانی بوده و پایگاه قدرت و جایگاه دستگاه اداری نظام شهری به شمار می‌آمده است.

خاطرات جعلی

جعل خاطرات بازار داغی دارد

۱۸ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۳:۴۶

کسانی که در زمینه تاریخ معاصر کار می‌کنند از تاریخ شفاهی به‌عنوان یکی از منابع مهم بررسی و پژوهش یاد می‌کنند. چندی است در بازار نشر شاهد کتاب‌های خاطراتی هستیم که راویان نام‌آشنایی دارد. طبیعی است هر علاقه‌مندی به موضوع تاریخ معاصر با دیدن نام خاطره‌گو و توجه به نقش و اهمیت او در حوادث تاریخی ترغیب می‌شود کتاب را مطالعه کند، اما برخی خاطرات از اساس هیچ سندیتی ندارند.

قبلی۲۲بعدی