شهید شهریاری، وطن‌پرست واقعی
سریال «صبح آخرین‌روز» اثری دراماتیک، تأثیرگذار و خوش‌ساخت از تلویزیون ایران است که با تمرکز بر زندگی شهید دکتر مجید شهریاری، دانشمند هسته‌ای کشور، توانسته همزمان از عناصر درام خانوادگی، بیوگرافی علمی و فضای سیاسی-امنیتی بهره بگیرد و روایتی منسجم و انسانی ارائه دهد.
نقطه قوت اصلی این سریال، پرهیز ازشعارزدگی و نگاه تک‌بعدی به شخصیت شهید شهریاری است؛ به‌جای ترسیم یک قهرمان کلیشه‌ای، با نگاهی انسانی، او را در قامت یک همسر، پدر، معلم و پژوهشگر به تصویر می‌کشد که در دل روزمرگی، دغدغه رشد، استقلال علمی و تعهد ملی دارد.بازی کاوه خداشناس در نقش اصلی، یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های سریال است؛ بازی او نه‌تنها باورپذیر، که با ظرافت‌های حسی مناسبی نیزهمراه است ومخاطب رابه درک پیچیدگی‌های شخصیتی شهریاری نزدیک می‌کند. کارگردانی حسین تبریزی با دقت در فضاسازی‌های متنوع و روایت خطی- فلش‌بک‌دار، به‌گونه‌ای طراحی شده که از ابتدا تا انتها انسجام روایت حفظ می‌شود و جذابیت درام لطمه نمی‌بیند. از سوی دیگر، انتخاب لوکیشن‌ها و بازسازی فضای دهه‌های مختلف زندگی شهریاری، به‌ویژه سال‌های کودکی و جوانی او، با دقت و ظرافت انجام شده و فضایی مستندگونه به اثر بخشیده است.
تیتراژهای سریال، به‌ویژه قطعه
«بغض پنهان» با صدای سالار عقیلی،عمق عاطفی داستان را تشدید می‌کنند و درهماهنگی کامل بامضمون کلی اثر قرار دارند. موسیقی، طراحی صحنه، لباس و نورپردازی نیز در خدمت روایت هستند و فضایی طبیعی و باورپذیر خلق کرده‌اند. بهره‌گیری از منابع مستند و همکاری نهادهایی مانند سازمان انرژی اتمی و وزارت دفاع نیز به بالا‌رفتن اعتبار تاریخی سریال کمک کرده و آن را از یک درام صرفا تخیلی متمایز ساخته است.
در مجموع، صبح آخرین روز یک نمونه موفق از سریال‌سازی ایرانی با محوریت شخصیت‌های علمی است که بدون افتادن در دام کلیشه‌های رایج، تصویری واقعی، صمیمی و در عین حال حماسی از یک نخبه ملی ترسیم می‌کند. این سریال نه‌فقط در بعد هنری، بلکه در جهت آگاهی‌بخشی اجتماعی نیز موفق عمل کرده و الگویی برای ساخت آثار مشابه در آینده محسوب می‌شود.
وسواس‌گونه سعی کردم شبیه شهید باشم
کاوه خداشناس، بازیگر نقش شهید شهریاری درمورد نقش خود گفت: این قصه باهوشمندی تلاش کرده قبل از تولد، تولد و بخش کوتاهی از نوجوانی ایشان را نشان دهد و سپس به دوران بزرگسالی ایشان می‌رسد که من بازیگر نقش این برهه زمانی بودم. تلاش کردم با بازیگران نوجوان سریال چون فرهان فرهناک(ابتدا نقش نوجوانی شهید شهریاری و سپس پسر ایشان را بازی می‌کند) ارتباط بگیرم وتعاملی داشته باشیم که مدل رفتاروصحبت‌کردن این شهید بزرگواررا به یک تعامل و هارمونی برسانیم.
این بازیگر ادامه داد: تحقیق و پژوهش در مورد ایشان به صورت مفصل انجام شد و آقای علمی‌فرد به عنوان تهیه‌کننده جلساتی را با همکاران ایشان در سازمان انرژی اتمی و همسر ایشان هماهنگ می‌کردند و در مورد جزئیات برخورد و رفتار ایشان در یک دوره مشخص بررسی و خروجی آن همان‌چیزی شد که مردم روی آنتن دیدند خودم از یک جایی به بعد که درِ دوستی با همکاران سابق‌شان باز شد (به شهید شهریاری و من بسیار لطف داشتند) شنونده خاطرات و رفتارهای شهید با تمام ریزه‌کاری بودم که در ایفای نقش بسیار به من کمک کرد.
خداشناس در پاسخ به این سؤال که بازی در نقش یک شخصیت حقیقی چه سختی‌هایی دارد گفت: بازی در چنین جایگاهی سختی‌های خودش را دارد چون مشخصا وسواس‌گونه تلاش می‌کردم شبیه ایشان باشم چرا‌که در ذهنم این بود که باید جوابگوی عواطف نزدیک‌ترین آدم‌های زندگی آن فرد باشیم، بنابراین تلاش کردم تا جایی که می‌شود و می‌توانم حق مطلب را ادا کنم. برای خودم هم جذاب است که چیزی را با شخصی‌سازی جلو ببرم.
شهید شهریاری مرد عرفان و معرفت
این بازیگر بزرگ‌ترین چالش خود در ایفای نقش شهید شهریاری را این‌گونه توضیح داد: این که بتوانم حق مطلب را هم از منظر بیرونی و هم درونی و شخصیت ایشان نشان دهد برایم بسیار مهم و چالش‌برانگیز بود؛ تأثیری که درون این کاراکتر می‌توانست روی مخاطب بگذارد بسیار اهمیت داشت. علاقه و عشق این شهید بزرگوار به مردم و میهن و وطن‌پرستی‌ای که به‌خاطرش پیشنهادهای آن‌چنانی مالی را کنار زده تا در این حوزه پژوهشی و علمی قدمی بردارد، از مهم‌ترین موضوعاتی بود که باید به آن توجه می‌شد. وی ادامه داد: حس و حالی که ایشان داشت این بود که کاراکتری بودند دور از حاشیه و مناسبات مالی که این‌روزها متأسفانه باب است؛ ساده‌زیست بود و مسأله‌‌اش تحقیق و علم به همین دلیل شخصیتی است که تعاریف مادی و مالی مرسوم را نمی‌پذیرد. خداشناس تصریح کرد: روی این حساب تمرکزم را روی این گذاشتم که عرفان و معرفت را هم که در شخصیت ایشان بوده برجسته سازم. ایشان در حوزه پژوهش موفق بوده و به موازات آن نگرشی معرفتی به زندگی داشته که شخصیت ایشان را به یک پکیج دوست‌داشتنی و متمایز تبدیل می‌کند.
سختی‌های داستان روایت زندگی شهید شهریاری
این بازیگر در پاسخ به این سؤال که آیا حضور در دانشگاه شهید بهشتی و زنجان و این‌دست لوکیشن‌ها تأثیری بر بازی وی داشته است، گفت: بخش عمده فیلمبرداری ما در سازمان انرژی اتمی تهران بود، ضمن این‌که در زنجان و... حضور داشتیم. برای این سریال، حسین تبریزی در جایگاه کارگردان بسیار زحمت کشید. قصه زندگی خود شهید شهریاری فراز‌و‌نشیب عجیبی نداشت و تیم نویسنده تلاش کرده بودند در یک زمان رفت‌و‌برگشتی کار را جلو ببرند و شکل ساخت به حال‌و‌هوای واقعی زندگی این شهید نزدیک بود و همچنین این‌که تعلیق و اضطراب داشت و مجموع این موارد کار را هیجانی‌تر می‌کرد؛ حضور در همه این لوکیشن‌ها بر اجرای من اثر گذاشت و تلاش کردیم فضای یکدست‌تری را ارائه دهیم.
خداشناس گفت: در ریزه‌کاری‌ها هم تلاش کردیم براساس مدل رفتاری و حتی شکل ایستایی و ژست روحی‌و‌روانی ایشان قدم برداریم و تلاش کردم تا جایی که از دستم برمی‌آید، اجرای خود را به واقعیت و حقیقت خود ایشان نزدیک کنم.
سریالی که به مباحث روز نزدیک است
این بازیگر اذعان داشت: وقتی نقش به من پیشنهاد شد خواهشم از گروه کارگردانی و تهیه این بود که چون من همیشه در کارنامه کاری‌ام شخصیت‌هایی را بازی کرده‌ام که وجاهت و نجابت داشته‌اند، این‌بار می‌خواهم بازیگر نقش چالش‌برانگیز در مقابل این نقش و حتی «بَدمن» باشم و چون از زاویه دید خودم نگاه می‌کردم، می‌خواستم رنگ‌آمیزی متفاوتی در این قصه ارائه دهم ولی تاکید آقایان علمی‌فرد و تبریزی به من این بود که بیا به همین نقش فکر کنیم و نقش شَری که مناسب تو باشد نداریم و حیف است که تو بازی نکنی و... در نهایت در تعاملات‌مان قسمت این بود که من نقش ایشان را داشته باشم که سعادتی بود.
بازخوردهای مثبت سریال
خداشناس گفت: آدم‌ها و مخاطبان مختلفی در مورد این سریال بازخوردهای بسیار خوبی به من می‌دهند و تصورم این است که این قصه از زوایه دیگری مورد توجه قرار خواهدگرفت. به‌دلیل برهه زمانی‌ای که در آن هستیم و فشاری که در مورد مناسبات هسته‌ای در جامعه وجود دارد، این قصه برای مردم پنجره جدیدی را باز می‌کند و مسائل حل نشده بیشتری را در ذهن‌شان جواب خواهد داد.
تیتراژهای سریال، به‌ویژه قطعه
«بغض پنهان» با صدای سالار عقیلی،عمق عاطفی داستان را تشدید می‌کنند و درهماهنگی کامل بامضمون کلی اثر قرار دارند. موسیقی، طراحی صحنه، لباس و نورپردازی نیز در خدمت روایت هستند و فضایی طبیعی و باورپذیر خلق کرده‌اند. بهره‌گیری از منابع مستند و همکاری نهادهایی مانند سازمان انرژی اتمی و وزارت دفاع نیز به بالا‌رفتن اعتبار تاریخی سریال کمک کرده و آن را از یک درام صرفا تخیلی متمایز ساخته است.
در مجموع، صبح آخرین روز یک نمونه موفق از سریال‌سازی ایرانی با محوریت شخصیت‌های علمی است که بدون افتادن در دام کلیشه‌های رایج، تصویری واقعی، صمیمی و در عین حال حماسی از یک نخبه ملی ترسیم می‌کند. این سریال نه‌فقط در بعد هنری، بلکه در جهت آگاهی‌بخشی اجتماعی نیز موفق عمل کرده و الگویی برای ساخت آثار مشابه در آینده محسوب می‌شود.
وسواس‌گونه سعی کردم شبیه شهید باشم
کاوه خداشناس، بازیگر نقش شهید شهریاری درمورد نقش خود گفت: این قصه باهوشمندی تلاش کرده قبل از تولد، تولد و بخش کوتاهی از نوجوانی ایشان را نشان دهد و سپس به دوران بزرگسالی ایشان می‌رسد که من بازیگر نقش این برهه زمانی بودم. تلاش کردم با بازیگران نوجوان سریال چون فرهان فرهناک(ابتدا نقش نوجوانی شهید شهریاری و سپس پسر ایشان را بازی می‌کند) ارتباط بگیرم وتعاملی داشته باشیم که مدل رفتاروصحبت‌کردن این شهید بزرگواررا به یک تعامل و هارمونی برسانیم.
این بازیگر ادامه داد: تحقیق و پژوهش در مورد ایشان به صورت مفصل انجام شد و آقای علمی‌فرد به عنوان تهیه‌کننده جلساتی را با همکاران ایشان در سازمان انرژی اتمی و همسر ایشان هماهنگ می‌کردند و در مورد جزئیات برخورد و رفتار ایشان در یک دوره مشخص بررسی و خروجی آن همان‌چیزی شد که مردم روی آنتن دیدند خودم از یک جایی به بعد که درِ دوستی با همکاران سابق‌شان باز شد (به شهید شهریاری و من بسیار لطف داشتند) شنونده خاطرات و رفتارهای شهید با تمام ریزه‌کاری بودم که در ایفای نقش بسیار به من کمک کرد.
خداشناس در پاسخ به این سؤال که بازی در نقش یک شخصیت حقیقی چه سختی‌هایی دارد گفت: بازی در چنین جایگاهی سختی‌های خودش را دارد چون مشخصا وسواس‌گونه تلاش می‌کردم شبیه ایشان باشم چرا‌که در ذهنم این بود که باید جوابگوی عواطف نزدیک‌ترین آدم‌های زندگی آن فرد باشیم، بنابراین تلاش کردم تا جایی که می‌شود و می‌توانم حق مطلب را ادا کنم. برای خودم هم جذاب است که چیزی را با شخصی‌سازی جلو ببرم.
شهید شهریاری مرد عرفان و معرفت
این بازیگر بزرگ‌ترین چالش خود در ایفای نقش شهید شهریاری را این‌گونه توضیح داد: این که بتوانم حق مطلب را هم از منظر بیرونی و هم درونی و شخصیت ایشان نشان دهد برایم بسیار مهم و چالش‌برانگیز بود؛ تأثیری که درون این کاراکتر می‌توانست روی مخاطب بگذارد بسیار اهمیت داشت. علاقه و عشق این شهید بزرگوار به مردم و میهن و وطن‌پرستی‌ای که به‌خاطرش پیشنهادهای آن‌چنانی مالی را کنار زده تا در این حوزه پژوهشی و علمی قدمی بردارد، از مهم‌ترین موضوعاتی بود که باید به آن توجه می‌شد. وی ادامه داد: حس و حالی که ایشان داشت این بود که کاراکتری بودند دور از حاشیه و مناسبات مالی که این‌روزها متأسفانه باب است؛ ساده‌زیست بود و مسأله‌‌اش تحقیق و علم به همین دلیل شخصیتی است که تعاریف مادی و مالی مرسوم را نمی‌پذیرد. خداشناس تصریح کرد: روی این حساب تمرکزم را روی این گذاشتم که عرفان و معرفت را هم که در شخصیت ایشان بوده برجسته سازم. ایشان در حوزه پژوهش موفق بوده و به موازات آن نگرشی معرفتی به زندگی داشته که شخصیت ایشان را به یک پکیج دوست‌داشتنی و متمایز تبدیل می‌کند.
سختی‌های داستان روایت زندگی شهید شهریاری
این بازیگر در پاسخ به این سؤال که آیا حضور در دانشگاه شهید بهشتی و زنجان و این‌دست لوکیشن‌ها تأثیری بر بازی وی داشته است، گفت: بخش عمده فیلمبرداری ما در سازمان انرژی اتمی تهران بود، ضمن این‌که در زنجان و... حضور داشتیم. برای این سریال، حسین تبریزی در جایگاه کارگردان بسیار زحمت کشید. قصه زندگی خود شهید شهریاری فراز‌و‌نشیب عجیبی نداشت و تیم نویسنده تلاش کرده بودند در یک زمان رفت‌و‌برگشتی کار را جلو ببرند و شکل ساخت به حال‌و‌هوای واقعی زندگی این شهید نزدیک بود و همچنین این‌که تعلیق و اضطراب داشت و مجموع این موارد کار را هیجانی‌تر می‌کرد؛ حضور در همه این لوکیشن‌ها بر اجرای من اثر گذاشت و تلاش کردیم فضای یکدست‌تری را ارائه دهیم.
خداشناس گفت: در ریزه‌کاری‌ها هم تلاش کردیم براساس مدل رفتاری و حتی شکل ایستایی و ژست روحی‌و‌روانی ایشان قدم برداریم و تلاش کردم تا جایی که از دستم برمی‌آید، اجرای خود را به واقعیت و حقیقت خود ایشان نزدیک کنم.
سریالی که به مباحث روز نزدیک است
این بازیگر اذعان داشت: وقتی نقش به من پیشنهاد شد خواهشم از گروه کارگردانی و تهیه این بود که چون من همیشه در کارنامه کاری‌ام شخصیت‌هایی را بازی کرده‌ام که وجاهت و نجابت داشته‌اند، این‌بار می‌خواهم بازیگر نقش چالش‌برانگیز در مقابل این نقش و حتی «بَدمن» باشم و چون از زاویه دید خودم نگاه می‌کردم، می‌خواستم رنگ‌آمیزی متفاوتی در این قصه ارائه دهم ولی تاکید آقایان علمی‌فرد و تبریزی به من این بود که بیا به همین نقش فکر کنیم و نقش شَری که مناسب تو باشد نداریم و حیف است که تو بازی نکنی و... در نهایت در تعاملات‌مان قسمت این بود که من نقش ایشان را داشته باشم که سعادتی بود.
بازخوردهای مثبت سریال
خداشناس گفت: آدم‌ها و مخاطبان مختلفی در مورد این سریال بازخوردهای بسیار خوبی به من می‌دهند و تصورم این است که این قصه از زوایه دیگری مورد توجه قرار خواهدگرفت. به‌دلیل برهه زمانی‌ای که در آن هستیم و فشاری که در مورد مناسبات هسته‌ای در جامعه وجود دارد، این قصه برای مردم پنجره جدیدی را باز می‌کند و مسائل حل نشده بیشتری را در ذهن‌شان جواب خواهد داد.
