مسئولان استانی، یکی از موانع توسعه فضاهای آموزشی را نبود زمین مناسب برای ساخت مدارس در شهرکهای تازهتأسیس عنوان میکنند، اما مدارسی که وجود دارند هم بهخاطر فرسودگی، دیگر استحکام قبل را نداشته و هر آن احتمال ریزش سقفهایشان وجود دارد. هماکنون آذربایجانغربی با داشتن بیش از ۵۰۰۰مدرسه و حدود ۶۷۰هزار دانشآموز نیاز مبرمی به ۵۰۰۰ کلاس درس جدید دارد که بهرغم راهاندازی نهضت مدرسهسازی، این کمبود همچنان پاشنهآشیلی در مثلث آموزشی ایدهآل در استان است که اضلاع آن را فضا، نیروی انسانی و محتوا تشکیل میدهد.
آذرماه ۱۴۰۱بودکه معاون وزیر آموزشوپرورش وقت بااعلام اینکه کلاسهای کانکسی،سنگی و غیراستاندارد آذربایجانغربی با ۱۵هزار میلیارد ریال اعتبار مصوب جدید، در سه سال آینده حذف میشوند، گفت: «در کل استان ۱۷۹مدرسه دولتی با ۱۱۵۹ کلاس درس، ۳۳مدرسه مردمی با ۱۵۶کلاس درس، ۱۳۴مدرسه مشارکتی با ۶۹۶ کلاس درس ودرمجموع ۳۴۶مدرسه با ۲۰۱۱ کلاس درس در دست اجرا داریم.» در همان زمان مدیرکل نوسازی توسعه و تجهیز مدارس آذربایجانغربی هم با بیان اینکه این استان نیازمند ۵۰۰۰ کلاس درس است تا به میانگین کشوری در سرانه فضای آموزشی دستیابد، گفت: «۱۳۸مدرسه کانکسی در دو سال گذشته جمعآوری و فضاهای آموزشی تبدیل به احسن شده است.»
قهرمان رحمانی ادامه داد: «در سالجاری (۱۴۰۱) تعداد ۴۰ مدرسه در قالب ۲۴۳ کلاس درس با زیربنای ۴۰هزار مترمربع در نیمسال اول سال با اعتبار هزینهشده ۳۸۶میلیارد تومان تحویل آموزشوپرورش شد.» حالا سه سال از آن روزهایی که میگفتند اعتبار حذف مدارس کانکسی و غیراستاندارد تصویبشده، میگذرد و زمان قول و وعدههای مسئولان به پایان رسیده، اما نهتنها کمبود ۵۰۰۰ کلاس رفع نشده، بلکه میگویند وضعیت ۸۰۰۰ کلاس درس هم خوب نیست. چند روز پیش بود که استاندار آذربایجانغربی در جلسه شورای آموزشوپرورش استان با گلایه از عقبماندگی استان در زمینه سرانه فضای آموزشی گفت: «۸۰۰۰ کلاس درس در استان قابل قبول نبوده و باید از ظرفیت خیرین برای ارتقای سرانه آموزشی استان استفاده کرد.» رضا رحمانی با تاکید بر اینکه باید مناطق مورد نیاز برای احداث مدارس در استان بهخوبی احصا و شناسایی شود، افزود: «برای احداث مدارس در این مناطق باید برنامه جامع و گزارش تهیهشود.»
قولهای خردادماهی
هرسال خردادماه فصل آغاز تعطیلات مدارس و بازسازی و نوسازی مراکز آموزشی و تربیتی است. بههمینخاطر در این ماه قولهای زیادی داده میشود. در خردادماه سالجاری عضو ستاد ملی و جانشین قرارگاه جهادی وزارت آموزشوپرورش اعلام کرد: «تمام مدارس کانکسی و سنگی کشور تا اول مهرماه امسال و آغاز سال تحصیلی جدید جمعآوری میشوند.»
داوود روستایی با تاکید بر اینکه نهضت ساخت فضاهای آموزشی بدون حمایتهای خیرین و نیکاندیشان محقق نخواهد شد، تصریح کرد: «در بازه زمانی آغاز به کار طرح نهضت توسعه عدالت در فضاها و تجهیزات آموزشیوپرورشی، مشارکت خیرین در سطح کشور در حوزه ساخت فضاهای آموزشی ۱۸درصد افزایش داشته است.»
وعده جمعآوری مدارس کانکسی فقط یک بازی با کلمات است. این قول را مسئولان زیادی دادهاند و چون بعدها کسی از آنها نپرسید «چه کار کردهاید؟» بنابراین نفرات بعدی هم از این قولها زیاد دادهاند.
قدمت بالای ۲۵درصد از مدارس
همیشه مسئولان از تخصیص اعتبارات و حضور پررنگ خیرین و افزایش ساختوساز و بازسازی و نوسازی مدارس حرف میزنند، اما معلوم نیست چرا در عمل چیزی از آمار مدارس فرسوده وکانکسی وحتی گلی وسنگی کم نمیشود.مدیرکل نوسازی مدارس آذربایجانغربی از فرسودگی شدید زیرساختهای آموزشی در مناطق مختلف استان خبرداده وبر لزوم نوسازی فوری تأکید میکند. پیام صدقی با تاکید براینکه ۲۵درصد ازمدارس استان بهدلیل قدمت بالا، دروضعیت تخریبی و دارای عارضههای ساختاری هستند و نیاز فوری به بازسازی دارند، به پراکندگی مدارس فرسوده در مناطق مختلف، بهویژه مناطق قدیمی شهر ارومیه گریزی زده و میگوید: «در سالجاری ایمنسازی مدارس ناایمن، توسعه سرانه آموزشی و تجهیز مدارس کمبرخوردار از اولویتهای اساسی ما در استان خواهد بود.ضمن اینکه در برخی مدارس استان، تراکم دانشآموزی به بیش از ۳۵نفر در هر کلاس رسیده که این موضوع یک چالش بزرگ بوده و فرآیند آموزش را برای معلمان و دانشآموزان بسیار دشوار کرده است.» درحالحاضر آذربایجانغربی در سرانه فضای آموزشی در رتبه ۲۸ کشوری قرار دارد.استاندارد میانگین سرانه فضای آموزش ۸مترمربع است اما این رقم در کل کشور ۵.۲۹متر ودر آذربایجانغربی زیر ۴مترمربع است؛ ارقامی که نشان میدهد این استان وضعیت خوبی ندارد وبرای رسیدن به میانگین فضای آموزشی کشورباید سالانه۲۰۰۰کلاس درس بسازد. موضوعی که بسیار مهم است و برای ارتقای این شاخص دیگر نباید حرف زد و وعده داد و با آمار و ارقام بازی کرد، بلکه نیاز به همکاری همه نهادهاست تا براساس تکلیف برنامه هفتم توسعه به سرانه فضای آموزشی ۵/۵ مترمربع برسد.