توفان گردوخاک و کمبود پزشک

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از تسنیم، در شمال استان سیستان و بلوچستان، جایی که پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز، قلب تپنده دشت کهن سیستان را تشکیل می‌دهند، روز‌های متوالی است که خورشید پشت پرده‌ای از غبار گم شده است و آسمان خاک‌آلود، دیگر آبی نیست، اینجا مردم دیگر طلوع را نمی‌بینند، تنها سایه‌ای کدر از نور، اینجا طوفان میهمان همیشگی تابستان است و نفس کشیدن، گاه آرزویی دست‌نیافتنی!

توفان‌های گردوخاک سوغات خشکیدن هامون

باد‌های موسوم به «۱۲۰ روزه» از دیرباز بخشی از اقلیم سیستان بوده‌اند؛ اما آنچه امروز سیستانی‌ها با آن روبه‌رو هستند، دیگر یک پدیده طبیعی قابل تحمل نیست، با خشکیدن تالاب هامون به‌عنوان شاهرگ حیاتی منطقه، ماسه‌های ریز و درشت، بستر زندگی را فراگرفته‌اند؛ از مزارع تا کلاس‌های درس، از کوچه‌ها تا اتاق بیمارستان‌ها.

طی هفته‌های گذشته، سرعت باد در برخی روز‌ها از ۱۰۰ کیلومتر در ساعت فراتر رفته است و میزان غلظت گردوخاک بعضاً ۲۵ برابر حد مجاز اعلام شده است، در این وضعیت، تعطیلی ادارات، اختلال در حمل‌ونقل، نابودی محصولات کشاورزی و افزایش بیماران تنفسی تنها گوشه‌ای از پیامدهاست.

دکتر لادن صفائیان، فوق‌تخصص ریه مستقر در کلینیک تخصصی زابل با اشاره به شرایط خاص آب‌وهوایی منطقه سیستان، اظهار داشت: متأسفانه در منطقه سیستان به‌خاطر طوفان‌هایی که دارد و گرم و خشک بودنش، ریسک بیماری‌های ریوی افزایش پیدا می‌کند.

وی افزود: متأسفانه هم از نظر بیماری‌های ریوی و هم از نظر بیماری‌های دیگر، تعداد همکاران فوق‌تخصص یا متخصص در این منطقه کمتر از مناطق دیگر کشور است، بنابراین، حضور همکاران در این منطقه و خدمت‌رسانی به مردم بسیار ارزشمند است. این مردم هموطنان ما هستند و تفاوتی با دیگر نقاط کشور ندارند.

این فوق‌تخصص ریه با ابراز خرسندی از آشنایی با گروه‌های جهادی، گفت: خوشحالم که با یک گروه جهادی آشنا شدم که حضور در این منطقه را برای من میسر کرد. خودم خیلی دوست دارم این خدمات را ادامه دهم و فکر می‌کنم با یک برنامه‌ریزی می‌توانیم این کار را به‌خوبی انجام دهیم.

صفائیان با اشاره به جمعیت بالای پزشکان در ایران، پیشنهاد داد: می‌توان با اطلاع‌رسانی در انجمن ریه و با توجه به وجود افراد خیّر بین پزشکان، برنامه‌ریزی کرد تا پزشکان در سفر‌های دوروزه به این منطقه به تعداد زیادی از بیماران خدمات ارائه دهند.

وی ضمن تشویق هموطنان به مشارکت در حرکت‌های جهادی، تأکید کرد: متأسفانه در چند سال اخیر یک اخلاق نق‌زنی اجتماعی بین برخی از مردم ما شایع شده است، باید از این حالت دست برداریم و بیشتر به این فکر کنیم که چه‌کاری از دستمان برمی‌آید. 

من فکر می‌کنم اگر واقعاً هموطنان ما دست به دست هم بدهند، همه مشکلات این مملکت حل می‌شود، باید ذهنمان را به‌سمت حل مسائل مملکت ببریم.

طبق آمار‌های اعلام‌شده، مراجعات بیماران به مراکز درمانی در روز‌های توفانی بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد، این در حالی است که استان از کمبود پزشک فوق‌تخصص، به‌ویژه در حوزه‌های ریه و قلب، رنج می‌برد.

آمار بالای مراجعه مردم به مراکز درمانی در روز‌های توفانی

حسین شهدادی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل با اشاره به افزایش مراجعات مردمی در زمان گردوخاک به بیمارستان‌های منطقه سیستان، اظهار داشت: در روز‌های اخیر فقط ظرف مدت دو روز ۶۴۲ نفر به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی منطقه مراجعه کرده‌اند که از این تعداد ۵۷۸ نفر درمان‌های سرپایی دریافت کرده و ۶۴ نفر نیز بستری شده‌اند.

وی عمده مشکلات مراجعه‌کنندگان را ناشی از پدیده ریزگرد‌ها و توفان‌ها عنوان و اضافه کرد: بیشتر مراجعات در زمینه مشکلات تنفسی، قلبی، چشمی و تصادفات ناشی از کاهش دید در پی وقوع توفان گردوخاک بوده است.

بیماران از تردد در فضای باز خودداری کنند

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل با تأکید بر اهمیت رعایت نکات بهداشتی از سوی بیماران مزمن، تصریح کرد: متأسفانه بسیاری از بیماران منطقه بیماری مزمن دارند و باید در این ایام و هنگام وقوع توفان گردوخاک از تردد در فضای باز خودداری و در صورت ضرورت، حتماً از ماسک استفاده کنند.

شهدادی با اشاره به افزایش تصادفات بین‌شهری ناشی از شرایط نامساعد جوی، خاطرنشان کرد: باید تلاش بر این باشد که هنگام وقوع طوفان گردوخاک تردد بین‌شهری انجام نشود، زیرا اکثر تصادفات معمولاً در این محور‌ها اتفاق می‌افتد.

وی به بیماران قلبی و عروقی و سایر بیماران مزمن توصیه کرد در این ایام بیشتر از مایعات و شیر استفاده کنند و تا حد ممکن در منزل بمانند و از انجام کار‌های در محیط باز صرف‌نظر کنند.

استفاده از ماسک ضروری شد

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل استفاده از ماسک در فضا‌های باز را برای بیماران ضروری دانست و گفت: توفان‌ها مدت طولانی است که مردم را گرفتار کرده و این باعث شده است بیماری‌های تنفسی زیادی همراه داشته باشند. زدن ماسک ممکن است در هوای گرم برای مردم سخت باشد، اما از مشکلات تنفسی آنها جلوگیری می‌کند.

مرد سالمند زابلی در نوبت ویزیت دکتر متخصص ریه سرفه‌کنان و در حالی که ماسکش را جابه‌جا می‌کرد گفت: دیگر توان نداریم، هر روز همین وضعیت است، این ریزگرد‌ها امانمان را بریده است، پیر و جوان نمی‌شناسد و همه را مریض کرده است.

مسئولان به فریاد سیستان برسند

خانمی که در کلینیک کودکی بیمار با مشکلات ریوی را در آغوش داشت، با صدایی لرزان گفت: بچه‌ام به‌سختی نفس می‌کشد، سرفه می‌کند و نمی‌تواند درست نفس بکشد. دارو‌هایی که نباید یک بچه یک‌ساله بخورد، دارم به او می‌دهم. شرایط در پی تداوم طولانی‌مدت توفان گردوخاک خیلی سخت شده است.

جوانی زابلی با چهره‌ای خسته  گفت: وضعیت غیرقابل تحمل شده است؛ نمی‌دانیم چه کار کنیم. هر روز بدتر از دیروز. مسئولین باید فکری به حال ما بکنند. نمی‌شود که همین‌طور دست روی دست بگذارند و تماشا کنند.

کربلایی قاسم، کشاورز روستایی در شهرستان هیرمند هم می‌گوید: ما سال‌ها با باد زندگی کرده‌ایم، اما حالا این باد دیگر باد زندگی نیست، باد مرگ است. نه محصولی می‌ماند، نه جانی در دل انسان.

مقاومت بی‌پایان مردم؛ امیدی در دل رنج

مردم سیستان گرچه خسته‌اند، اما هنوز ایستاده‌اند. در برخی مناطق، مردم با کاشت درختان مقاوم به خشکی مانند گز و تاغ، درصدد مقابله با فرسایش بادی هستند. طرح‌هایی مانند کمربند سبز، مالچ‌پاشی، مدیریت روان‌آب‌ها و انتقال آب از منابع مرزی نیز مطرح شده‌اند، اما همه اینها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و بودجه‌های قابل‌اتکا هستند.

یکی از فعالان محیط‌زیست منطقه می‌گوید: این بحران، تنها بحران سیستان نیست، بحران ایران است. نابودی زیست‌بوم سیستان یعنی مهاجرت گسترده، تشدید فقر و ناپایداری اجتماعی.

مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان اخیراً در مصاحبه با تسنیم اعلام کرد تهیه سند جدید مقابله با گردوغبار در دستور کار است. همچنین پروژه‌هایی با هدف احیای بخشی از تالاب هامون و کاهش منشأ داخلی گردوغبار در حال اجراست، ولی پیشرفت آنها با کندی همراه است.

مردم سیستان سزاوار آسمانی آبی و نفسی آرام و خسته از وعده‌ها، چشم انتظار عمل هستند. برای آنها «نفس کشیدن» یک حق است، نه یک امتیاز و این امر نیازمند عزم ملی است. راه حل‌های مقابله با این بحران وجود دارند، اما آنچه حیاتی‌تر است، اراده‌ای جدی برای اجراست.