طوبی؛ قصه‌ای زنانه در بستر تاریخ
سریال «طوبی» ساخته سعید سلطانی تجربه‌ای متفاوت در گونه درام تاریخی تلویزیون ایران است؛ اثری که در میانه آثار معمول این سال‌ها توانسته با محوریت یک قهرمان زن، نگاهی انسانی، عاطفی و پرکشش به یکی از پرچالش‌ترین برهه‌های معاصر بیندازد. اگرچه داستان آن بر پایه کتاب «اربعین طوبی» نوشته سیدمحسن امامیان شکل گرفته اما فیلمنامه هوشمندانه توانسته از دل روایت واقعی، یک درام منسجم خلق کند که همزمان هم به دل تاریخ می‌زند و هم به دل مخاطب.
طوبی هامون شخصیت اصلی سریال، نه‌فقط نماد زن ایرانی مقاوم در برابر ستم است بلکه آینه‌ای از جامعه‌ای است که سال‌ها میان استبداد و اشغال، سنت و نوخواهی و مرزهای بسته و پیوندهای باز انسانی سرگردان بوده. شبنم قربانی با بازی کنترل‌شده و پر از جزئیات احساسی، به این کاراکتر جان داده است؛ آن‌قدر که طوبی دیگر یک نقش نیست بلکه یک شخصیت باورپذیر است با ردپایی از درد، دلبستگی و درک تاریخی.
بازنمایی تاریخ با نگاهی زنانه
در سریال طوبی، تاریخ از زاویه‌ای تازه بازخوانی می‌شود. نه از منظر نبردهای سیاسی یا نظامی بلکه از دل رنج، صبر و نگاه انسانی یک زن. این زاویه دید، قدرتی تازه به قصه داده و باعث شده مخاطب فارغ از هیاهوی مرسوم، به لایه‌های شخصی‌تر و صمیمی‌تر روایت نزدیک شود. تصمیم هوشمندانه‌ای که با درک درست از اقتضائات رسانه‌ای امروز همراه شده است. آنچه طوبی را ارزشمندتر می‌کند، قرار گرفتن یک زن در مرکز روایتی ملی است؛ زنی که نه قربانی که روایتگر، کنشگر و پیونددهنده زمانه‌هاست. این‌که داستان از زاویه نگاه او شکل می‌گیرد، خودش نشانه‌ای است از بازتعریف نقش زنان در حافظه تاریخی رسانه. طوبی تماشاگر وقایع نیست، بخشی از آن است؛ نه در حاشیه که در متن.
کارگردانی که صبورانه روایت می‌کند
سعید سلطانی با سابقه ساخت آثار خاطره‌انگیزی چون «پس از باران» و «ستایش»، در «طوبی» پخته‌تر از همیشه ظاهر شده. او این بار دست به ماجراجویی‌ای تاریخی زده اما بدون افتادن در دام اغراق‌های رایج. حرکت نرم دوربین، قاب‌های تأمل‌برانگیز در نماهای روایی اربعین و استفاده از لوکیشن‌هایی که به‌جای ساختگی‌بودن، زیسته به‌نظر می‌رسند، نشان می‌دهد کارگردان به جزئیات وفادار مانده و به روح روایت احترام گذاشته است.
از سوی دیگر تصویربرداری حرفه‌ای، موسیقی حماسی و در عین حال لطیف، طراحی لباس و صحنه‌ای که با ظرافت به دهه‌های گذشته وفادار مانده‌اند، همه و همه سریال «طوبی» را به اثری نزدیک‌تر به سینما تبدیل کرده است. این مجموعه یک گام مهم در جهت ارتقای کیفیت تولید در تلویزیون است آن هم در شرایطی که مدت‌هاست گروه قابل توجهی از مخاطبان ایرانی به‌سمت شبکه‌های مجازی و پلتفرم‌ها مهاجرت کرده‌اند.
اثری فراملی درباره پیوندهای انسانی
مهم‌ترین ویژگی طوبی شاید این باشد که روایتش فقط محدود به مرزهای ایران نیست. مسیر طوبی از ایلام تا عراق، از خاطرات جنگ تا آیین پیاده‌روی اربعین، از ساواک تا بعث، از تنهایی یک زن تا همبستگی انسانی، قصه‌ای است که فراتر از جغرافیاست. این سریال توانسته مرز میان ملودرام خانوادگی و حماسه سیاسی-اجتماعی را محو کرده و یک پل ارتباطی میان فرهنگ‌ها و تاریخ‌ها بسازد. ساخت سریالی با این سطح از جزئیات تاریخی، روایت سیاسی حساس و تصویربرداری برون‌مرزی آن هم در قالب رسانه ملی کاری جسورانه است. در زمانه‌ای که سریال‌سازی به معنای کلی آن بیشتر به‌سمت آسان‌سازی و تولیدهای کم‌هزینه رفته، طوبی یک گام به جلوست؛ نه فقط در فرم، که در محتوا و جسارت. این‌که تلویزیون به زن قهرمان، تاریخ غیررسمی و روایت فراموش‌شده بها داده، نشانه امیدواری است.
در نهایت، طوبی از آن دست سریال‌هایی است که شاید بی‌سروصدا شروع شود اما آرام‌آرام در دل مخاطب خانه می‌کند؛ داستانی زنانه، عمیق و به‌شدت انسانی از دل یک تاریخ فراموش‌شده. تلویزیون اگر بخواهد مخاطبان بیشتری را جذب کند، باید بیشتر از این جنس روایت‌ها بسازد؛ صادق، متعهد و برآمده از دل خاک.
سریال طوبی با بازی گروهی از بازیگران تلویزیون همچون امین زندگانی، شبنم قربانی، هومن برق‌نورد، فرهاد آئیش، فریبا متخصص، پرویز فلاحی‌پور، سودابه بیضایی، شهین تسلیمی، رامین راستاد، مهدی سلوکی، رحیم نوروزی و... هرشب ساعت ۲۱ از آی‌فیلم روی آنتن می‌رود.
بازنمایی تاریخ با نگاهی زنانه
در سریال طوبی، تاریخ از زاویه‌ای تازه بازخوانی می‌شود. نه از منظر نبردهای سیاسی یا نظامی بلکه از دل رنج، صبر و نگاه انسانی یک زن. این زاویه دید، قدرتی تازه به قصه داده و باعث شده مخاطب فارغ از هیاهوی مرسوم، به لایه‌های شخصی‌تر و صمیمی‌تر روایت نزدیک شود. تصمیم هوشمندانه‌ای که با درک درست از اقتضائات رسانه‌ای امروز همراه شده است. آنچه طوبی را ارزشمندتر می‌کند، قرار گرفتن یک زن در مرکز روایتی ملی است؛ زنی که نه قربانی که روایتگر، کنشگر و پیونددهنده زمانه‌هاست. این‌که داستان از زاویه نگاه او شکل می‌گیرد، خودش نشانه‌ای است از بازتعریف نقش زنان در حافظه تاریخی رسانه. طوبی تماشاگر وقایع نیست، بخشی از آن است؛ نه در حاشیه که در متن.
کارگردانی که صبورانه روایت می‌کند
سعید سلطانی با سابقه ساخت آثار خاطره‌انگیزی چون «پس از باران» و «ستایش»، در «طوبی» پخته‌تر از همیشه ظاهر شده. او این بار دست به ماجراجویی‌ای تاریخی زده اما بدون افتادن در دام اغراق‌های رایج. حرکت نرم دوربین، قاب‌های تأمل‌برانگیز در نماهای روایی اربعین و استفاده از لوکیشن‌هایی که به‌جای ساختگی‌بودن، زیسته به‌نظر می‌رسند، نشان می‌دهد کارگردان به جزئیات وفادار مانده و به روح روایت احترام گذاشته است.
از سوی دیگر تصویربرداری حرفه‌ای، موسیقی حماسی و در عین حال لطیف، طراحی لباس و صحنه‌ای که با ظرافت به دهه‌های گذشته وفادار مانده‌اند، همه و همه سریال «طوبی» را به اثری نزدیک‌تر به سینما تبدیل کرده است. این مجموعه یک گام مهم در جهت ارتقای کیفیت تولید در تلویزیون است آن هم در شرایطی که مدت‌هاست گروه قابل توجهی از مخاطبان ایرانی به‌سمت شبکه‌های مجازی و پلتفرم‌ها مهاجرت کرده‌اند.
اثری فراملی درباره پیوندهای انسانی
مهم‌ترین ویژگی طوبی شاید این باشد که روایتش فقط محدود به مرزهای ایران نیست. مسیر طوبی از ایلام تا عراق، از خاطرات جنگ تا آیین پیاده‌روی اربعین، از ساواک تا بعث، از تنهایی یک زن تا همبستگی انسانی، قصه‌ای است که فراتر از جغرافیاست. این سریال توانسته مرز میان ملودرام خانوادگی و حماسه سیاسی-اجتماعی را محو کرده و یک پل ارتباطی میان فرهنگ‌ها و تاریخ‌ها بسازد. ساخت سریالی با این سطح از جزئیات تاریخی، روایت سیاسی حساس و تصویربرداری برون‌مرزی آن هم در قالب رسانه ملی کاری جسورانه است. در زمانه‌ای که سریال‌سازی به معنای کلی آن بیشتر به‌سمت آسان‌سازی و تولیدهای کم‌هزینه رفته، طوبی یک گام به جلوست؛ نه فقط در فرم، که در محتوا و جسارت. این‌که تلویزیون به زن قهرمان، تاریخ غیررسمی و روایت فراموش‌شده بها داده، نشانه امیدواری است.
در نهایت، طوبی از آن دست سریال‌هایی است که شاید بی‌سروصدا شروع شود اما آرام‌آرام در دل مخاطب خانه می‌کند؛ داستانی زنانه، عمیق و به‌شدت انسانی از دل یک تاریخ فراموش‌شده. تلویزیون اگر بخواهد مخاطبان بیشتری را جذب کند، باید بیشتر از این جنس روایت‌ها بسازد؛ صادق، متعهد و برآمده از دل خاک.
سریال طوبی با بازی گروهی از بازیگران تلویزیون همچون امین زندگانی، شبنم قربانی، هومن برق‌نورد، فرهاد آئیش، فریبا متخصص، پرویز فلاحی‌پور، سودابه بیضایی، شهین تسلیمی، رامین راستاد، مهدی سلوکی، رحیم نوروزی و... هرشب ساعت ۲۱ از آی‌فیلم روی آنتن می‌رود.
