به گزارش جام جم آنلاین، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه با حضور در برنامه تهران ایران جهان شبکه تهران, در پاسخ به نخستین سوال مبنی بر شیوه جدید تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: مجلس محترم شورای اسلامی قانون بسیار مهمی را تصویب کرد و در حقیقت همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس را موکول کرد به تصمیمات شورای عالی امنیت ملی. یعنی هرگونه همکاری با آژانس از این پس باید از مسیر شورای عالی امنیت ملی و با تصویب آن انجام شود.در رابطه با برنامه هسته‌ای‌مان، باید بگوییم که آژانس عملکرد خوبی نداشته، به‌خصوص در چند ماه اخیر گزارشی تهیه کردند، قبل از جنگ که این گزارش زمینه‌ساز یک قطعنامه در شورای حکام شد. قطعنامه بدی بود و ایران را متهم کردند به مسائلی که خودشان هم می‌دانند، درست نبود و شاید مربوط به بیست سال قبل بود. مثلاً مدعی هستند که چیزهایی اتفاق افتاده یا نیفتاده است.
عراقچی ادامه داد: مهم‌تر اینکه وقتی این حمله یا تجاوز، به‌هرحال غیرقانونی و وحشیانه، به تأسیسات هسته‌ای ما صورت گرفت—تأسیساتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اصولاً وظیفه‌اش حفاظت از آن‌هاست و همکاری با کشورها در حوزه صلح‌آمیز است و تأسیسات ما همگی ثبت‌شده در آژانس و تحت نظارت آن بودند، و بازرسان آژانس به‌طور مرتب بازرسی داشتند، این تأسیسات مورد حمله قرار گرفت. این بزرگ‌ترین نقض قوانین بین‌المللی است، یک نقض واقعاً نابخشودنی در حوزه روابط بین‌الملل.
وی با اشاره به اینکه آژانس و مدیرکل آن امتناع کردند حتی از محکوم‌کردن این حملات، گفت: اکنون آژانس می‌داند و آقای مدیرکل باید بداند که شرایط کاملاً جدیدی ایجاد شده. هم قانون مجلس را داریم، و هم شرایط روی زمین تغییر کرده. چند تأسیسات هسته‌ای ما مورد حمله و بمباران واقع شده‌اند و صدماتی دیده‌اند. خب، طبیعی است که به هر دو دلیل، هم به خاطر تغییرات میدانی و هم به خاطر قانون مجلس، باید یک دوران جدید در روابط با آژانس آغاز شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: با توجه به این واقعیات، نیاز است که یک چارچوب جدید برای همکاری با آژانس تدوین شود. چارچوب قبلی قطعاً پاسخگو نیست. یک چارچوب جدیدی، حالا اسمش را بگذاریم «ترتیبات جدید»، «مدالیته همکاری» یا هر تعبیر دیگری—به‌هرحال، ما نیاز داریم که این چارچوب را با آژانس تعیین کنیم. و سپس بر اساس این چارچوب، همکاری‌های ما با آژانس تنظیم خواهد شد.
عراقچی با تاکید بر اینکه در این چارچوب، قانون مجلس مدنظر قرار می‌گیرد، گفت: اینکه مجلس گفته همکاری فقط از طریق شورای عالی امنیت ملی انجام شود، یک امر کلیدی خواهد بود. و همان‌طور که عرض کردم، واقعیات میدانی هم مهم است. اینکه می‌گویم واقعیت میدانی، یعنی ما هیچ سابقه‌ای نداریم از اینکه تأسیسات هسته‌ای بمباران شده باشند.
وی افزود: اکنون سؤال از آژانس این است؛ اگر تو می‌خواهی از تأسیسات هسته‌ای ما بازدید کنی، این تأسیسات بمباران شده‌اند. به ما بگو چگونه می‌خواهی بازدید انجام بدهی؟ آیا برای بازدید از یک تأسیسات بمباران‌شده، پروتکلی وجود دارد؟ قانون، قاعده، آیین‌نامه‌ای برای آن وجود دارد؟ اگر این قاعده هست—حالا اسمش را بگذاریم آیین‌نامه—باید مشخص شود. با توجه به درخواست‌هایی که آژانس داشته، ما بر اساس قانون مجلس شورای اسلامی، از معاون مدیرکل آژانس دعوت کرده‌ایم که به تهران بیاید، برای بحث درباره همین چارچوب.
عراقچی تصریح کرد: او برای بررسی و ارزیابی هم نمی‌آید. ما چنین اجازه‌ای را نه داده‌ایم و نه خواهیم داد. ولی ایشان می‌آید تا گفتگو کنیم که از این پس، همکاری‌های ایران با آژانس در خصوص برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز با چه قاعده و با چه ترتیباتی صورت خواهد گرفت. با توجه به قانون مجلس، آن‌ها درخواست‌هایشان را چطور باید ارائه بدهند؟ شورای عالی امنیت ملی چگونه آن‌ها را بررسی خواهد کرد و چگونه پاسخ خواهد داد؟ این ترتیبات باید تنظیم شود.
اگر توانستیم به توافق برسیم در خصوص این چارچوب، همکاری‌های ما بر اساس آن آغاز خواهد شد. و طبیعی است که تا زمانی که به این چارچوب نرسیده‌ایم، باید گفتگوها ادامه یابد. زمان سفر ایشان قطعی شده. یک زمان پیشنهادی ارائه شده و در حال تنظیم نهایی آن هستیم. هنوز صددرصد قطعی نشده، ولی بازه زمانی آن مشخص است.
به‌طور مستمر در حال رایزنی و مشورت با چین و روسیه هستیم
وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی در خصوص روابط با چین و روسیه گفت: چین و روسیه دو قدرت عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند که ما روابط عمیق و دیرینه‌ای با آن‌ها داریم. حوزه همکاری‌های ما با این دو کشور بسیار وسیع است. با هر دو کشور توافقات درازمدتی برای همکاری منعقد کرده‌ایم که چشم‌انداز همکاری‌های دوجانبه را در بلندمدت روشن می‌سازد. با چین یک توافق ۲۵ ساله امضا کرده‌ایم و با روسیه نیز چند ماه پیش یک توافق ۲۰ ساله به امضا رسید.
وی افزود: در طول یک سال گذشته، جناب دکتر پزشکان دو بار به روسیه سفر کرده‌اند؛ یک‌بار برای شرکت در اجلاس سران بریکس که در شهر غازان روسیه برگزار شد، و بار دیگر در قالب یک سفر دوجانبه به مسکو، که در جریان آن، توافقی که پیش‌تر اشاره شد به امضا رسید. ایشان در این مدت دو بار با آقای پوتین دیدار داشته‌اند. من نیز دو بار با آقای پوتین ملاقات کرده‌ام: یک‌بار در میانه جنگ، که به مسکو رفتم و دیدار صورت گرفت، و بار دیگر پس از پایان جنگ. همچنین آقای دکتر لاریجانی نیز یک‌بار به عنوان نماینده رئیس‌جمهور به روسیه سفر کردند و پیام مقام معظم رهبری را به مقامات روسیه منتقل نمودند.
وزیر امور خارجه گفت: در خصوص چین نیز اقدامات مهمی در جریان است. جناب آقای رئیس‌جمهور قرار است در شهریورماه برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای به چین سفر کنند. روابط ما با چین و روسیه بسیار گسترده است و مشورت‌ها میان ما به‌طور مرتب و مستمر انجام می‌شود. در همین راستا، اجلاس سه‌جانبه ایران، چین و روسیه در سطح مدیرکل، حدود یکی دو هفته پیش در تهران برگزار شد. این اجلاس با هدف بررسی فنی و کارشناسی مسائل مربوط به اسنپ‌بک برگزار گردید که البته خود موضوع مستقلی دارد.
عراقچی گفت: بنابراین، ما به‌طور مستمر در حال رایزنی و مشورت با یکدیگر هستیم. مواضع چین و روسیه در جریان تهاجم اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی بسیار قاطعانه بود؛ هم در محکومیت این حملات و هم در اعلام همبستگی و حمایت از جمهوری اسلامی ایران. طبیعی است که همکاری‌های ما با این دو کشور دامنه‌های مختلفی را از گذشته در بر می‌گرفته و اکنون نیز ادامه دارد؛ چه در حوزه سیاسی، چه در حوزه اقتصادی، و چه در حوزه دفاعی. این همکاری‌ها همچنان برقرار است.
هرگونه مذاکرات بستگی به اقتضای مصالح دارد
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا قرار است که در آینده نزدیک، دور جدیدی از گفتگوها را ما به‌صورت غیرمستقیم با آمریکا داشته باشیم، گفت: قراری که قطعی شده باشد، نه. صحبت‌هایی بوده و هنوز هم است. پیام‌هایی از طرف مقابل به ما رسیده، و اینکه در آینده، چه آینده نزدیک و چه آینده دورتر مذاکراتی صورت بگیرد، دقیقاً بستگی دارد به اینکه مصالح ما چه اقتضا کند. مذاکره، بخشی از عرصه هماوردی ما با بقیه دنیاست و در این مورد خاص، به طور مشخص با آمریکاست. ما هرجا که لازم باشد، برای تأمین منافع ملی و مصالح ملی کشور می‌جنگیم؛ هرجا که لازم باشد، مذاکره می‌کنیم؛ هرجا که لازم باشد، دیپلماسی را به کار می‌بریم و هرجا که لازم باشد، از قدرت دفاعی و نظامی خودمان، از مردم خودمان استفاده می‌کنیم.
وی افزود: هیچ‌یک از ابزارهای موجود را ما از دست نمی‌دهیم. همان‌طور که پیش از حمله آمریکایی‌ها، منافع ما اقتضا می‌کرد، ما پنج دور مذاکره با آمریکایی‌ها انجام دادیم و همان‌طوری که در مقابل تهدیدهای آن‌ها در جنگ، از منافع مردم ایران دفاع شد، در مذاکره هم به همان ترتیب از منافع مردم دفاع شد. چون در مذاکرات به هدف‌شان نرسیدند، رو به گزینه‌های دیگر آوردند.
عراقچی گفت: این نشان می‌دهد که در مذاکرات، ما با دست پر بودیم و در دفاع از حقوق مردم ایران هیچ‌گونه کوتاهی انجام ندادیم. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشت. مذاکراتی که انجام شد قبل از جنگ، منجر به تثبیت یا شناسایی حقانیت مردم ایران و مشروعیت دفاع ما در مقابل تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا شد. یعنی همه دنیا حق را به ما داد.
وی تاکید کرد: من جای دیگر هم گفته‌ام؛ بیش از ۱۲۰ کشور دنیا این حملات را محکوم کردند، از جمهوری اسلامی دفاع کردند، و تقریباً همه سازمان‌های بین‌المللی غیر از شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس که تکلیف‌شان روشن است، همه سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی. همه این‌ها با بیانیه‌هایی حملات را محکوم کردند. همه دنیا اذعان کرد که جمهوری اسلامی ایران اهل گفتگو، اهل دیپلماسی بوده و این آن‌ها بودند که اهل تجاوز و وحشی‌گری بودند. در چشم مردم ما هم این مسئله کاملاً به اثبات رسید که دولت جمهوری اسلامی ایران، دولتی است که بر اساس گفتگو، منطق و خرد حرکت می‌کند و از منافع ایران هرجا که لازم باشد، از طریق دیپلماسی دفاع می‌کند و هرجا که اقتضا کند، از طریق دفاع قهرمانانه در برابر دشمنان خواهد ایستاد و همین مسئله چه‌بسا باعث شد به انسجام داخلی کشور کمک کند که ما به آن افتخار می‌کنیم. مفتخر هستیم که این انسجام ملی، این وحدت ملی را در طول جنگ داشتیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: شاید یکی از علت‌ها هم این بود که مردم دیدند جمهوری اسلامی ایران دیپلماسی را انتخاب کرد؛ دیپلماسی را از دست نداد؛ دیپلماسی را امتحان کرد؛ وارد مذاکره شد؛ اتمام حجت شد، هم برای داخل کشور و هم برای خارج از کشور و این حقانیت و مشروعیت دفاع جمهوری اسلامی ایران از خود را و نامشروع بودن تجاوز را اثبات کرد.
رهبر انقلاب با همان عصای موسی‌گونه خود اجازه ندادند دشمنان به اهدافشان دست یابند
وزیر امور خارجه در خصوص مدیریت رهبر انقلاب در طول جنگ ۱۲ روزه گفت: واقعاً نباید از نقش رهبری داهیانه و شجاعانه مقام معظم رهبری، چه در طول سال‌های گذشته و چه به‌ویژه در این دوره‌ی خاص، غفلت کنیم یا آن را از یاد ببریم. واقعاً، ایشان هم در زمانی که ما مشغول به‌کارگیری دیپلماسی و ورود به مذاکرات بودیم و هم در زمانی که در موضع دفاع قرار داشتیم، رهبری‌ای خردمندانه، شجاعانه و جسورانه ایفا کردند. با همان عصای موسی‌گونه خود، راه‌ها را گشودند و اجازه ندادند دشمنان به اهدافشان یعنی از میان بردن توان دفاعی ما، تضعیف ساختار فرماندهی و کنترل ما، و ضربه زدن به انسجام ملی ما دست یابند.
وی افزود: ایشان همه این ظرفیت‌ها را در مدت‌زمانی کوتاه، احیا و بازسازی کردند. تعبیر «عصای موسی» که به‌کار بردم، را واقعاً در آن دوازده روز با چشم خود می‌دیدم که چگونه رهبری ایشان مسیرها را می‌گشود، همان‌گونه که عصای موسی دریا را شکافت و راهی پدید آورد. ایشان در تمامی امور راهگشا بودند و این حماسه را رقم زدند.
در دوران ریاست دکتر لاریجانی در حوزه سیاست خارجی بهتر و راحت‌تر حرکت خواهیم کرد
وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که آیا حضور علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی محدوده عملکرد وزیر امور خارجه در مذاکرات را محدود می‌کند یا کمک خواهد کرد؛ گفت: چرا باید محدود بکند؟ حتماً کمک‌کار خواهد بود و من بار دیگر این انتخاب را تبریک و آرزوی موفقیت دارم. دکتر لاریجانی، واقعاً به نظر من از استوانه‌های سیاسی ایران هستند؛ نماد تدبیر و عقلانیت‌اند و از تجربه‌ای بسیار طولانی هم در حوزه سیاست داخلی و هم در حوزه سیاست خارجی برخوردارند.
وی افزود: من سال‌ها با ایشان چه زمانی که رئیس مجلس بودند و چه زمانی که در دوره گذشته دبیر شورای عالی امنیت ملی بودند، کار کرده‌ام و در تماس بودم، جلسات متعددی خدمتشان حضور داشتم. در دوران اخیر هم کم‌وبیش جلساتی داشته‌ایم که خدمت ایشان بوده‌ایم. ایشان از سطح بینش و شعور فوق‌العاده‌ای برخوردارند؛ مسائل را بسیار دقیق و عمیق می‌بینند، به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی، که دارای یک بینش بسیار واقع‌گرا و عمیق هستند. من مطمئن هستم که در دوران ایشان، ما در حوزه سیاست خارجی بهتر و راحت‌تر حرکت خواهیم کرد و اطمینان دارم که کارها نیز بهتر پیش خواهد رفت.
وزیر امور خارجه گفت: البته با جناب دکتر احمدیان هم ما به‌خوبی کار می‌کردیم. ایشان هم مشخصاتی کم‌وبیش مشابه داشتند. حالا مصلحت بر تغییر بوده. به نظرم تغییر هیچ‌وقت چیز بدی نبوده و نیست، و در نهایت باعث حرکت بهتر خواهد شد. اطمینان می‌دهم خدمت ایشان که دستگاه سیاست خارجی کاملاً آمادگی دارد که در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و در خود شورا، با ایشان هماهنگی و همراهی نزدیک داشته باشد.
شیوه و اختیارات مذاکرات در سطحی عالی مورد بررسی قرار می‌گیرد
عراقچی گفت: بحث اینکه ما چگونه مذاکره کنیم، با چه اختیاراتی و به چه ترتیبی، همه این‌ها در سطحی عالی مورد بررسی قرار می‌گیرد و درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود و همه ما تابع آن تصمیمات هستیم. تصور من این است که در دوره جدید نیز ما به همان شیوه سابق به کار خود ادامه خواهیم داد. البته، هرچه که مصلحت باشد، به همان شکل عمل خواهیم کرد. اما برداشت من این است که با حضور آقای دکتر لاریجانی، ما همان مسیر سابق را دنبال خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه در دوره پیشین نیز مسئولیت اجرای مذاکرات با ما بود، ولی سیاست‌گذاری در حوزه مذاکرات در شورای عالی امنیت ملی انجام می‌شد، گفت: ما در جلسات متعددی در آنجا شرکت می‌کردیم؛ تصمیم‌گیری و جمع‌بندی در همان‌جا صورت می‌گرفت و بر اساس همان جمع‌بندی‌ها، ما در پشت میز مذاکره عمل می‌کردیم. به اصطلاح، اکنون نیز قطعاً همین روند ادامه خواهد داشت
کادرسازی در وزارت خارجه ادامه داشته و خواهد داشت
وزیر امور خارجه درباره فرآیند کادرسازی در وزارت امور خارجه گفت: وزارت امور خارجه دانشکده‌ای به نام دانشکده روابط بین‌الملل دارد که سابقه‌ای بیش از ۱۲۰ سال دارد و شاید کار خود را تحت عنوان «مدرسه عالی سیاست خارجی» آغاز کرده باشد. اولین رئیس آن مرحوم دهخدا بوده است. بعد از انقلاب، نام آن تغییر کرد و آقای دکتر خوشرو یک سازماندهی جدید به آن دادند و بر همان اساس، این دانشکده تا امروز حرکت کرده است. تعداد بسیار زیادی دانشجو را تربیت کرده و هم به وزارت امور خارجه تحویل داده و هم به نهادهای دیگر، چون ما بیشتر از ظرفیت خودمان دانشجو تربیت می‌کنیم. دانشکده بسیار موفقی بوده و همچنان است.
وی افزود: متأسفانه در چند سال گذشته، سیاستی دنبال می‌شد که دانشکده روابط بین‌الملل منحل شود و در دانشگاه‌های دیگر ادغام گردد، تحت نظارت وزارت علوم. این یک بحث بسیار طولانی بود و در چند ماه گذشته، در دولت جناب آقای دکتر پزشکیان، توانستیم دانشکده را مجدداً تثبیت کنیم، و شورای عالی اداری نیز حکم به بقای این دانشکده داد.الان دانشکده با انرژی و نیرویی جدید کار خود را از سر گرفته است.
عراقچی با بیان اینکه این دانشکده در سطح فوق‌لیسانس فعالیت دارد و ما هر سال حدود ۷۰ تا ۸۰ دانشجو می‌گیریم، گفت: در چند سال گذشته، یک سال دانشجو نگرفتیم، یک سال گرفتیم؛ یک دوران سختی را پشت سر گذاشتیم. ولی الآن، الحمدلله، تثبیت شده است. دانشکده ما حالا فراتر از مقطع فوق‌لیسانس، با دانش‌پژوهان و دانشمندان هم کار می‌کند. ما بیش از ۱۳۰۰ ساعت آموزش زبان داریم.
وی تاکید کرد: دانشجویان ما از امکاناتی مثل سفرهای خارجی علمی برخوردار هستند، فرصت‌های مطالعاتی دارند، با دانشکده‌های مشابه در خارج از کشور تبادل دانشجو داریم، رفت‌وآمد علمی برقرار است. از همه مهم‌تر اینکه، اساتید این دانشکده، دیپلمات‌های وزارت امور خارجه هستند؛ یعنی نظریه را همراه با عمل تدریس می‌کنند، خود در عمل تجربه کرده‌اند. فرق می‌کند بین استادی که نظریه‌های روابط بین‌الملل را فقط خوانده، با کسی که آن‌ها را در میدان عمل اجرا کرده است. لذا دانشجویان ما وقتی فارغ‌التحصیل می‌شوند، واقعاً در سطح بسیار بالایی هستند. ما برگزیده‌های آن‌ها را در داخل وزارت خارجه جذب می‌کنیم.
وزیر امور خارجه گفت: کادرسازی واقعاً ادامه داشته و دارد، و با تثبیت وضعیت دانشکده، ان‌شاءالله وضعیت بهتری هم پیدا خواهد کرد.
