براساس اعلام سازمان سنجش، کارنامه علمی برای هر نوبتی که داوطلب در آن شرکت کرده بهصورت مجزا نمایش داده میشود و کسانی که در هر دو نوبت آزمون حاضر بودهاند، اکنون دو کارنامه در حساب کاربری خود دارند. مهمترین اقدام در این مرحله، انتخاب گروه آزمایشی اصلی است؛ داوطلبانی که در بیش از یک گروه آزمایشی شرکت کردهاند باید حداکثر تا پایان امروز ۲۶مرداد مشخص کنند که قصد انتخاب رشته در کدام گروه را دارند. اگر این انتخاب در موعد مقرر ثبت نشود، سازمان سنجش آخرین گروهی را کهفرد در آن آزمون داده، ملاک عمل قرار خواهد داد؛ تصمیمی که میتواند مسیر آینده برخی داوطلبان را ناخواسته تغییر دهد. کارنامههای منتشرشده تنها نمرات خام و رتبه نیستند، بلکه اطلاعات مهم دیگری همچون استان بومی، سهمیه نهایی و سوابق تحصیلی نیز در آن درج شده است. صحت این دادهها نقش تعیینکنندهای در نتیجه نهایی دارد. برای مثال اگر سهمیه ثبتنامیفرد، ایثارگران بوده اما در کارنامه مناطق درج شده باشد، لازم است داوطلب موضوع را پیگیری کند. همچنین در صورت مشاهده هرگونه مغایرت در اطلاعات هویتی یا سوابق تحصیلی، داوطلب باید مدارک خود را در سامانه درخواستهای سازمان سنجش بارگذاری کند تا اصلاحات لازم انجام شود. کوتاهی در این زمینه ممکن است باعث شود حق قانونی داوطلب در انتخاب رشته و قبولی نهایی از بین برود. کارشناسان آموزشی توصیه میکنند داوطلبان در این مقطع به نمره خام خود بسنده نکنند، بلکه کارنامه را با دقت بخوانند و با در نظر گرفتن علاقه، توانایی و آینده شغلی، درباره گروه آزمایشی و رشتههای مورد نظرشان تصمیم بگیرند.
علاقه مهمتر از تراز
هر سال با اعلام نتایج کنکور، دغدغه اصلی داوطلبان و خانوادهها از آزمون به مرحلهای حساستر منتقل میشود؛ انتخاب رشته! مرحلهای که بسیاری از کارشناسان آن را سرنوشتسازتر از کنکور میدانند، چرا که مسیر تحصیلی و حتی آینده شغلی و زندگیفرد را تحت تأثیر قرار میدهد. در این میان، شتابزدگی، اتکا به انتخابهای ماشینی یا تصمیمگیری صرفا بر مبنای نمره میتواند زمینهساز پشیمانیهای بعدی شود. به همین دلیل، مشاوران تحصیلی بر ضرورت شناخت علایق فردی، آگاهی از رشتهها و بررسی شرایط زندگی در دانشگاهها و شهرهای مختلف تأکید میکنند. دکتر لیلا کریمی فرشی، روانشناس دراین باره به «جامجم» میگوید: زمان انتخاب رشته که فرامیرسد، خانوادهها به مؤسسات مختلف مراجعه میکنند و هزینه هنگفتی را هم میپردازند تا موسسات براساس تراز انتخاب رشته کنند اما این شیوه ماشینی باعث میشود دانشجویان آینده ما رشته خود را دوست نداشته باشند یا حتی تحمل زندگی در شهری دیگر برایشان سخت شود. بنابراین داوطلب باید اول علایق خود را در نظر بگیرد و درباره رشتهها و آینده شغلی آنها تحقیق و سپس دانشگاهها و شهرهای ارائهدهنده را بررسی کند.
آنطور که کریمی فرشی توضیح میدهد، انتخاب رشته باید براساس علاقه، شرایط فردی و امکان زندگی در محل تحصیل باشد، نه صرفا بر مبنای نمره! چراکه وقتی انتخاب رشته براساس علاقه نباشد، دانشآموز دچار فرسودگی روانی میشود، انگیزهاش پایین میآید و ممکن است چندین باررشته یا دانشگاهش راتغییر دهد که این بیثباتی در نهایت آسیبزا خواهد بود.
نمره تراز، نتیجه قطعی نیست
در کنار این ملاحظات، جنبه روانی ماجرا نیز اهمیت دارد. بسیاری از داوطلبان پس از دریافت کارنامه، دچار اضطراب و نگرانی میشوند و این فشار روانی ممکن است باعث تصمیمهای عجولانه شود اما حقیقت این است که کارنامه تنها بخشی از مسیر است و آینده روشنتر در گرو آرامش، مشورت با افراد آگاه و انتخابی منطقی خواهد بود.
کریمی فرشی در اینباره تأکید میکند که نمرات تراز صادر شده نتایج نهایی نیستند و هیچ چیز را ثابت نمیکنند. بنابراین مشخص نیست دانشآموز کجا قبول میشود یا چه رشتهای را میتواند انتخاب کند. همه چیز در حد پیشبینی باقی میماند تا زمانی که نمرات نهایی اعلام شود.
این روانشناس با اشاره به نقش خانوادهها ادامه میدهد: خیلی از خانوادهها وقتی نمرات تراز را میبینند دچار اضطراب میشوند و این اضطراب مستقیم به دانشآموز منتقل میشود. بهترین کار این است که والدین آرامش خود را حفظ کنند و اجازه ندهند این نگرانی به فرزندشان سرایت کند. در واقع مقایسه با همکلاسیها، فشار آوردن برای پیشبینی نتیجه یا تمرکز بر آینده نامعلوم، تنها استرس را بیشتر میکند. در عوض باید به بچهها فرصت صحبت بدهیم تا نگرانیهایشان را بیان کنند، زیرا شنیدهشدن، حال دانشآموز را بهتر میکند. کریمی فرشی معتقد است که خانوادهها باید تلاش فرزندشان را ببیند، نه صرفا نتیجه را؛ چراکه دانشآموزان ماهها و سالها برای کنکور زحمت کشیدهاند. وقتی والدین فقط به نتیجه توجه میکنند، اعتمادبهنفس فرزندشان پایین میآید اما اگر تلاش او را ارزشگذاری کنند، احساس ارزشمندی پیدا میکند و این عزتنفس برای ادامه مسیر زندگی بسیار مهم است.
ابعاد دیگر زندگی را هم دریابید
در حالی که بسیاری از خانوادهها تمام تمرکز خود را بر نتایج کنکور و آینده تحصیلی فرزندشان میگذارند، کارشناسان آموزشی و روانشناسان معتقدند نباید کنکور را تنها معیار موفقیت دانست. به باور آنان، نگاه به تحصیل باید در کنار دیگر ابعاد زندگی قرار گیرد و والدین وظیفه دارند فرزندانشان را نه فقط برای ورود به دانشگاه، بلکه برای رویارویی با ابعاد مختلف زندگی آماده کنند.
این روانشناس تأکید میکند: تحصیل فقط یکی از مراحل زندگی است و نباید همهچیز را در آن خلاصه کرد. باید فرزندانمان را برای زندگی آماده کنیم، نه فقط برای قبولی در دانشگاه! یادگیری مهارتهای زندگی، مهارتهای مقابلهای و تکنیکهای آرامسازی در کنار درس بسیار اهمیت دارد.
آنطور که او توضیح میدهد، اگر احساس کردید اضطراب فرزندتان بهحدی زیادشده که خواب یا وضعیت جسمانی او را مختل کرده، حتما با یک مشاور صحبت کنید تا این مرحله حساس با آرامش و سلامت بیشتری سپری شود.
براساس اعلام رئیس سازمان سنجش، کارنامه ملاک انتخاب رشته اوایل شهریور منتشر میشود و خود انتخاب رشته در دهه اول شهریور انجام خواهد شد. ثبتنام دورههای با سوابق تحصیلی نیز همزمان صورت میگیرد و نتایج نهایی نیمه اول مهرماه اعلام خواهد شد. بنابراین داوطلبان فرصت دارند با آرامش، مشورت و بررسی دقیق گزینهها، تصمیمی بگیرند که نه تنها مسیر تحصیلی، بلکه زندگی آیندهشان را هم تحت تأثیر قرار دهد.