از جوجه‌کِشی تا جوجه‌کُشی
گوشت مرغ بهعنوان یکی از اصلی‌ترین و ارزان‌ترین منابع پروتئینی در سفره خانوارهای ایرانی نقشی فراتر از یک کالای عادی دارد. البته تقاضا برای گوشت مرغ با توجه به قیمت بالای گوشت قرمز و کاهش قدرت خرید مردم بیشتر است. گوشت مرغ در سال‌های اخیر همواره بهعنوان یک جایگزین نسبتا ارزان‌تر و در دسترس‌تر مطرح بوده است. همین جایگاه ویژه سبب شده هر نوسان در بازار مرغ به‌سرعت در زندگی و معیشت خانوارها بازتاب پیدا کند.
افزایش دوباره قیمت مرغ در روزهای اخیر، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه این کالای اساسی کرده است؛افزایشی که علت اصلی آن به گفته کارشناسان، کمبود و گرانی نهاده‌های دامی (خوراک دام)، گرمای شدید هوا وقطعی برق ونبود نظارت عنوان شده است. باید توجه داشت که بازار مرغ تنها تحت تأثیر عوامل داخلی قرار ندارد و واردات بیش از۷۰درصد نهاده‌های دامی مانند ذرت و سویا که غذای اصلی طیور به‌شمار می‌رود باعث شده قیمت مرغ به تحولات اقتصادی بین‌المللی و نرخ ارز وابسته باشد و تغییر کوچک یا افزایش نرخ ارز، خود را با فاصله کوتاهی درقیمت مرغ نشان دهد.با این حال کمبود نهاده‌ها و ضعف در شبکه توزیع داخلی نیز به چالش‌های موجود دامن می‌زند. فعالان و تولیدکنندگان مرغ گوشتی علاوه بر موارد فوق، افزایش هزینه‌های تولیدمانند دستمزدوهزینه‌های جاری راازجمله دیگرعوامل تأثیرگذاربر بازار این کالا عنوان می‌کنند.
افزایش ۳۴ درصدی قیمت گوشت مرغ
کمبود و گرانی نهاده‌های دامی طی هفته‌های اخیر اثر خودش را در بازار کالاهای اساسی نشان داده است به‌طوری که قیمت گوشت و مرغ در یک هفته گذشته با افزایش قیمت همراه شد. در حال حاضر هر کیلو گوشت گوساله بین ۷۶۰ تا ۸۲۰هزار تومان به فروش می‌رسد. هر کیلوگرم گوشت سردست گوساله نسبت به هفته گذشته با ۱۱.۶درصد افزایش، از ۶۹۰هزار تومان به ۷۷۰هزار تومان و یک کیلوگرم گوشت ران گوساله با بیش از ۱۴درصد افزایش، از۷۱۰هزار تومان به ۸۱۰هزار تومان در هفته جاری رسیده است. قیمت گوشت مرغ بسته‌بندی نیز طی یک ماه گذشته روندی افزایشی داشته و در حال حاضر هر کیلوگرم گوشت مرغ گرم ۱۲۸هزار تومان در خرده‌فروشی‌ها به فروش می‌رسد که افزایش ۳۳هزار تومانی (۳۴درصدی) نسبت به ابتدای سال داشته است. گزارش مرکز آمار ایران نیز افزایش هزینه‌های تولید را نشان می‌دهد. طبق گزارش این مرکز در خردادماه امسال تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش مرغداری‌های صنعتی کشور نسبت به ماه قبل از آن (تورم ماهانه) به ۵.۳درصد رسید که در مقایسه با اردیبهشت ماه سال جاری (۳.۳درصد)، ۲واحد درصد افزایش یافته است. با این حال، گزارش مرکز آمار از متوسط قیمت کالاهای خوراکی در تیر‌ماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل از آن (خرداد) مربوط به مرغ ماشینی با ۱۰.۹درصد و گوشت گاو یا گوساله با ۴.۸درصد بوده است.
علت گرانی قیمت مرغ از زبان وزیر
غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی در مورد افزایش قیمت مرغ در بازار میگوید: گرمای هوا و عرضه زودهنگام مرغ قبل از رسیدن به وزن مطلوب علت اصلی نوسان قیمت مرغ در بازار است. بنده خودم طی روزهای گذشته گوشت مرغ را با نرخ ۱۱۵هزار تومان خریداری کرده‌ام که این رقم کمی بالاتر از قیمت مصوب است. همچنین با توجه به فصل گرما امکان افزایش وزن مرغ وجود ندارد که بر این اساس مرغ را با وزن‌های پایین‌تر عرضه می‌کنند. نوری تصریح کرد: در حال حاضر مرغداران به‌دلیل قطعی برق ناگزیر به عرضه با وزن پایین هستند که با خنک شدن هوا مشکل مرتفع می‌شود. وزیر جهاد کشاورزی گفت: مرغداران در فصل سرما این امر را جبران خواهند کرد. کما‌این‌که در ماه‌های اخیر مرغ به قیمتی کمتر از نرخ مصوب عرضه می‌شد.
مرغ هست اما هزینه‌های تولید بالا رفته
محمدعلی کمالی، فعال صنعت طیور و مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی کشور درباره دلایل افزایش اخیر قیمت مرغ به جام‌جم گفت: قیمت گوشت مرغ در میادین میوه و تره‌بار تغییر نداشته و مرغ در این میادین به میزان کافی وجود دارد و توزیع می‌شود. البته ممکن است قیمت در خرده‌فروشی‌ها افزایش داشته باشد. وی با اشاره به این‌که قیمت مرغ زنده طی یک ماه گذشته افزایش داشته است، افزود:همچنین واحدهای طیور با مشکلاتی در تأمین نهاده‌ها به‌ویژه ذرت و کنجاله سویا مواجه شدند به‌طوری که قیمت هر کیلوگرم ذرت دربازار حتی به حدود ۱۸هزارتومان هم رسید وسویا نیز بااین مشکل روبه‌رو شد. این مسأله همچنان ادامه دارد و طبیعی است که روی قیمت نهایی محصول تأثیرگذار باشد. از سوی دیگر در فصل گرم سال به‌ویژه تیر، مرداد وحتی اواسط شهریور، درمناطق جنوبی کشور جوجه‌ریزی مقداری کاهش پیدا می‌کند. همچنین قطعی برق (ناترازی) هم در کاهش تولید (گوشت استحصالی) نقش دارد؛ گرچه آمار جوجه‌ریزی در حدود ۱۵۰میلیون قطعه بوده است.
مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی کشور با بیان این‌که کمبود در مورد گوشت مرغ در بازار وجود ندارد، گفت: افزایش قیمت گوشت مرغ به‌خصوص در خرده‌فروشی‌ها به‌دلیل نبود نظارت است اما این موضوع را هم باید در نظر داشت که هزینه‌های تولید به‌طور قابل توجهی افزایش یافته. همچنین زمان اعلام کوتاژ در سامانه بازارگاه به‌معنای تحویل فوری نهاده به مرغدار نیست و این روند زمانبر است؛ بنابراین مرغداران مجبورند نهاده‌های مورد نیاز را از بازار آزاد تهیه کنند که هزینه زیادی بر آنها تحمیل می‌کند و روی قیمت تمام شده اثر می‌گذارد. بررسی خبرنگار جام‌جم در این زمینه نشان می‌دهد اغلب نهاده‌ها با ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰تومان وارد می‌شود و این‌که چگونه این کالا سر از بازار آزاد در‌می‌آورد جای سوال دارد. قیمت گوشت قرمز و گوشت مرغ در حالی در هفته‌های اخیر با افزایش همراه شده که روز ۱۵ مرداد گزارشی در روزنامه جام‌جم در خصوص مشکل نهاده‌های دامی منتشر کردیم و کارشناسان و فعالان صنعت گوشت در آن زمان هشدارهایی دادند. بااین‌حال نهاده‌های دامی با ارز ترجیحی (دولتی) و با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان وارد می‌شود که باید در سامانه بازارگاه توزیع شود اما واحدهای تولید مجبورند بخشی از خوراک دام خود را از بازار آزاد با قیمت‌های بالاتری خریداری کنند که این موضوع در افزایش قیمت تمام‌شده تولید نقش دارد. در اینجا لازم است نهادهای نظارتی ورود کنند، زیرا بیشتر نهاده‌ها توسط واردکنندگان بخشی خصوصی وارد می‌شود، به‌طوری‌که این واردکنندگان سال گذشته بیش از ۱۶ میلیون تن نهاده وارد کشور کرده بودند. افزایش قیمت مرغ در بازار بیش از آن‌که ناشی از کمبود واقعی باشد، به عواملی همچون مشکلات در توزیع نهاده‌ها، گرمای شدید و قطعی برق و افزایش هزینه‌های جانبی تولید بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد برای کنترل بازار و جلوگیری از نوسان قیمت، علاوه‌بر نظارت جدی‌تر بر عرضه و تقاضا، باید راهکارهای مؤثرتری برای تأمین به‌موقع نهاده‌ها و حمایت از مرغداران در برابر افزایش هزینه‌ها اندیشیده شود.
چرا قیمت مرغ بالا رفت؟
علی ابراهیمی، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه صنعتی طیور کشور در گفت‌وگو با جام‌جم درباره دلایل افزایش قیمت مرغ در هفته‌های اخیر اظهار داشت: در حال حاضر جوجه‌ریزی حدود ۱۵۲میلیون قطعه در کشور انجام شده و از نظر تعداد جوجه مشکلی وجود ندارد. او ایجاد مشکلات در تأمین و حمل نهاده‌های دامی مانند ذرت و سویا را یکی از عوامل اثرگذار بر افزایش قیمت مرغ عنوان کرد و گفت: بازرگانان به‌دلیل شایعاتی مبنی بر تخصیص ارز ترجیحی نهاده‌های دامی به‌صورت ترکیبی در عرضه تعلل کردند و همین امر موجب افزایش قیمت نهاده‌ها در بازار شد. از سوی دیگر گرمای شدید تابستان باعث شده سالن‌های پرورش نتوانند با تراکم سابق جوجه‌ریزی کنند. از آنجا که استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده در این شرایط بسیار هزینه‌بر است، مرغداران مرغ‌ها را با وزن کمتری وارد بازار می‌کنند. این فعال صنعت طیور ادامه داد: در حال حاضر تنها ذرت و سویا با ارز ترجیحی تأمین می‌شود اما سایر هزینه‌ها مانند حمل‌ونقل، واکسن، مکمل‌ها، اسیدهای آمینه و دستمزد کارگران در کنار نرخ دلار افزایش داشته و این موضوع قیمت تمام‌شده مرغ را بالا برده است. ابراهیمی با بیان این‌که افزایش قیمت گوشت مرغ به‌دلیل کمبود در بازار نیست، گفت: زمانی که میزان عرضه زیاد و وزن مرغ‌ها بالاست، کشتارگاه‌ها قیمت را پایین می‌آورند ولی وقتی تقاضا وجود دارد و وزن مرغ‌ها کمتر و قیمت تمام شده بالاتر است، با نرخ بیشتری فروخته می‌شود. وی با بیان این‌که با توجه به افزایش قیمت تمام‌شده مرغداری‌ها سود چندانی ندارند، بیان کرد: الان قیمت تمام‌شده هر کیلو مرغ زنده بین ۷۶ تا ۸۲هزار تومان است که هزینه‌های کشتار، توزیع و... نیز برای رسیدن به‌دست مصرف‌کننده به آن اضافه خواهد شد. مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه صنعتی طیور در مورد نقش گرما و ناترازی برق (قطعی) پاسخ داد: میزان قطعی برق واحدهای مرغداری افزایش پیدا کرده و سالن‌های مرغداری، به‌ویژه آنهایی که سن مرغ‌های‌شان بالای ۳۳ یا ۳۴روز است، تحمل گرما و نبود تهویه را ندارند. موتورهای برق اضطراری هم توان تأمین این حجم از انرژی را ندارند. بنابراین مرغدار مجبور می‌شود مرغ‌ها را پیش از رسیدن به وزن مطلوب راهی بازار کند. وی خاطرنشان کرد: وقتی مرغ زودتر از موعد به وزن رسیدن به بازار عرضه می‌شود، به تعداد قطعه بیشتری نیاز است. فارغ از این مساله ۱۵۲میلیون جوجه‌ریزی انجام شده و نباید کمبود در بازار وجود داشته باشد.
افزایش ۳۴ درصدی قیمت گوشت مرغ
کمبود و گرانی نهاده‌های دامی طی هفته‌های اخیر اثر خودش را در بازار کالاهای اساسی نشان داده است به‌طوری که قیمت گوشت و مرغ در یک هفته گذشته با افزایش قیمت همراه شد. در حال حاضر هر کیلو گوشت گوساله بین ۷۶۰ تا ۸۲۰هزار تومان به فروش می‌رسد. هر کیلوگرم گوشت سردست گوساله نسبت به هفته گذشته با ۱۱.۶درصد افزایش، از ۶۹۰هزار تومان به ۷۷۰هزار تومان و یک کیلوگرم گوشت ران گوساله با بیش از ۱۴درصد افزایش، از۷۱۰هزار تومان به ۸۱۰هزار تومان در هفته جاری رسیده است. قیمت گوشت مرغ بسته‌بندی نیز طی یک ماه گذشته روندی افزایشی داشته و در حال حاضر هر کیلوگرم گوشت مرغ گرم ۱۲۸هزار تومان در خرده‌فروشی‌ها به فروش می‌رسد که افزایش ۳۳هزار تومانی (۳۴درصدی) نسبت به ابتدای سال داشته است. گزارش مرکز آمار ایران نیز افزایش هزینه‌های تولید را نشان می‌دهد. طبق گزارش این مرکز در خردادماه امسال تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش مرغداری‌های صنعتی کشور نسبت به ماه قبل از آن (تورم ماهانه) به ۵.۳درصد رسید که در مقایسه با اردیبهشت ماه سال جاری (۳.۳درصد)، ۲واحد درصد افزایش یافته است. با این حال، گزارش مرکز آمار از متوسط قیمت کالاهای خوراکی در تیر‌ماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل از آن (خرداد) مربوط به مرغ ماشینی با ۱۰.۹درصد و گوشت گاو یا گوساله با ۴.۸درصد بوده است.
علت گرانی قیمت مرغ از زبان وزیر
غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی در مورد افزایش قیمت مرغ در بازار میگوید: گرمای هوا و عرضه زودهنگام مرغ قبل از رسیدن به وزن مطلوب علت اصلی نوسان قیمت مرغ در بازار است. بنده خودم طی روزهای گذشته گوشت مرغ را با نرخ ۱۱۵هزار تومان خریداری کرده‌ام که این رقم کمی بالاتر از قیمت مصوب است. همچنین با توجه به فصل گرما امکان افزایش وزن مرغ وجود ندارد که بر این اساس مرغ را با وزن‌های پایین‌تر عرضه می‌کنند. نوری تصریح کرد: در حال حاضر مرغداران به‌دلیل قطعی برق ناگزیر به عرضه با وزن پایین هستند که با خنک شدن هوا مشکل مرتفع می‌شود. وزیر جهاد کشاورزی گفت: مرغداران در فصل سرما این امر را جبران خواهند کرد. کما‌این‌که در ماه‌های اخیر مرغ به قیمتی کمتر از نرخ مصوب عرضه می‌شد.
مرغ هست اما هزینه‌های تولید بالا رفته
محمدعلی کمالی، فعال صنعت طیور و مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی کشور درباره دلایل افزایش اخیر قیمت مرغ به جام‌جم گفت: قیمت گوشت مرغ در میادین میوه و تره‌بار تغییر نداشته و مرغ در این میادین به میزان کافی وجود دارد و توزیع می‌شود. البته ممکن است قیمت در خرده‌فروشی‌ها افزایش داشته باشد. وی با اشاره به این‌که قیمت مرغ زنده طی یک ماه گذشته افزایش داشته است، افزود:همچنین واحدهای طیور با مشکلاتی در تأمین نهاده‌ها به‌ویژه ذرت و کنجاله سویا مواجه شدند به‌طوری که قیمت هر کیلوگرم ذرت دربازار حتی به حدود ۱۸هزارتومان هم رسید وسویا نیز بااین مشکل روبه‌رو شد. این مسأله همچنان ادامه دارد و طبیعی است که روی قیمت نهایی محصول تأثیرگذار باشد. از سوی دیگر در فصل گرم سال به‌ویژه تیر، مرداد وحتی اواسط شهریور، درمناطق جنوبی کشور جوجه‌ریزی مقداری کاهش پیدا می‌کند. همچنین قطعی برق (ناترازی) هم در کاهش تولید (گوشت استحصالی) نقش دارد؛ گرچه آمار جوجه‌ریزی در حدود ۱۵۰میلیون قطعه بوده است.
مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی کشور با بیان این‌که کمبود در مورد گوشت مرغ در بازار وجود ندارد، گفت: افزایش قیمت گوشت مرغ به‌خصوص در خرده‌فروشی‌ها به‌دلیل نبود نظارت است اما این موضوع را هم باید در نظر داشت که هزینه‌های تولید به‌طور قابل توجهی افزایش یافته. همچنین زمان اعلام کوتاژ در سامانه بازارگاه به‌معنای تحویل فوری نهاده به مرغدار نیست و این روند زمانبر است؛ بنابراین مرغداران مجبورند نهاده‌های مورد نیاز را از بازار آزاد تهیه کنند که هزینه زیادی بر آنها تحمیل می‌کند و روی قیمت تمام شده اثر می‌گذارد. بررسی خبرنگار جام‌جم در این زمینه نشان می‌دهد اغلب نهاده‌ها با ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰تومان وارد می‌شود و این‌که چگونه این کالا سر از بازار آزاد در‌می‌آورد جای سوال دارد. قیمت گوشت قرمز و گوشت مرغ در حالی در هفته‌های اخیر با افزایش همراه شده که روز ۱۵ مرداد گزارشی در روزنامه جام‌جم در خصوص مشکل نهاده‌های دامی منتشر کردیم و کارشناسان و فعالان صنعت گوشت در آن زمان هشدارهایی دادند. بااین‌حال نهاده‌های دامی با ارز ترجیحی (دولتی) و با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان وارد می‌شود که باید در سامانه بازارگاه توزیع شود اما واحدهای تولید مجبورند بخشی از خوراک دام خود را از بازار آزاد با قیمت‌های بالاتری خریداری کنند که این موضوع در افزایش قیمت تمام‌شده تولید نقش دارد. در اینجا لازم است نهادهای نظارتی ورود کنند، زیرا بیشتر نهاده‌ها توسط واردکنندگان بخشی خصوصی وارد می‌شود، به‌طوری‌که این واردکنندگان سال گذشته بیش از ۱۶ میلیون تن نهاده وارد کشور کرده بودند. افزایش قیمت مرغ در بازار بیش از آن‌که ناشی از کمبود واقعی باشد، به عواملی همچون مشکلات در توزیع نهاده‌ها، گرمای شدید و قطعی برق و افزایش هزینه‌های جانبی تولید بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد برای کنترل بازار و جلوگیری از نوسان قیمت، علاوه‌بر نظارت جدی‌تر بر عرضه و تقاضا، باید راهکارهای مؤثرتری برای تأمین به‌موقع نهاده‌ها و حمایت از مرغداران در برابر افزایش هزینه‌ها اندیشیده شود.
چرا قیمت مرغ بالا رفت؟
علی ابراهیمی، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه صنعتی طیور کشور در گفت‌وگو با جام‌جم درباره دلایل افزایش قیمت مرغ در هفته‌های اخیر اظهار داشت: در حال حاضر جوجه‌ریزی حدود ۱۵۲میلیون قطعه در کشور انجام شده و از نظر تعداد جوجه مشکلی وجود ندارد. او ایجاد مشکلات در تأمین و حمل نهاده‌های دامی مانند ذرت و سویا را یکی از عوامل اثرگذار بر افزایش قیمت مرغ عنوان کرد و گفت: بازرگانان به‌دلیل شایعاتی مبنی بر تخصیص ارز ترجیحی نهاده‌های دامی به‌صورت ترکیبی در عرضه تعلل کردند و همین امر موجب افزایش قیمت نهاده‌ها در بازار شد. از سوی دیگر گرمای شدید تابستان باعث شده سالن‌های پرورش نتوانند با تراکم سابق جوجه‌ریزی کنند. از آنجا که استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده در این شرایط بسیار هزینه‌بر است، مرغداران مرغ‌ها را با وزن کمتری وارد بازار می‌کنند. این فعال صنعت طیور ادامه داد: در حال حاضر تنها ذرت و سویا با ارز ترجیحی تأمین می‌شود اما سایر هزینه‌ها مانند حمل‌ونقل، واکسن، مکمل‌ها، اسیدهای آمینه و دستمزد کارگران در کنار نرخ دلار افزایش داشته و این موضوع قیمت تمام‌شده مرغ را بالا برده است. ابراهیمی با بیان این‌که افزایش قیمت گوشت مرغ به‌دلیل کمبود در بازار نیست، گفت: زمانی که میزان عرضه زیاد و وزن مرغ‌ها بالاست، کشتارگاه‌ها قیمت را پایین می‌آورند ولی وقتی تقاضا وجود دارد و وزن مرغ‌ها کمتر و قیمت تمام شده بالاتر است، با نرخ بیشتری فروخته می‌شود. وی با بیان این‌که با توجه به افزایش قیمت تمام‌شده مرغداری‌ها سود چندانی ندارند، بیان کرد: الان قیمت تمام‌شده هر کیلو مرغ زنده بین ۷۶ تا ۸۲هزار تومان است که هزینه‌های کشتار، توزیع و... نیز برای رسیدن به‌دست مصرف‌کننده به آن اضافه خواهد شد. مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه صنعتی طیور در مورد نقش گرما و ناترازی برق (قطعی) پاسخ داد: میزان قطعی برق واحدهای مرغداری افزایش پیدا کرده و سالن‌های مرغداری، به‌ویژه آنهایی که سن مرغ‌های‌شان بالای ۳۳ یا ۳۴روز است، تحمل گرما و نبود تهویه را ندارند. موتورهای برق اضطراری هم توان تأمین این حجم از انرژی را ندارند. بنابراین مرغدار مجبور می‌شود مرغ‌ها را پیش از رسیدن به وزن مطلوب راهی بازار کند. وی خاطرنشان کرد: وقتی مرغ زودتر از موعد به وزن رسیدن به بازار عرضه می‌شود، به تعداد قطعه بیشتری نیاز است. فارغ از این مساله ۱۵۲میلیون جوجه‌ریزی انجام شده و نباید کمبود در بازار وجود داشته باشد.
