«جام‌جم» در گفت‌وگو با رئیس سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور بررسی کرد
کسب و کار تضمینی با مهارت
درشرایطی که بازار کار ایران باچالش بیکاری جوانان و کمبود نیروی کار ماهر رو‌به‌روست، سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور می‌کوشد با تغییر رویکرد از آموزشهای عرضه‌محور به تقاضامحور، فاصله میان یادگیری و اشتغال را کاهش دهد.
این سازمان نقشی تعیین‌‌کننده در پیوند میان آموزش و اشتغال ایفا می‌کند اما با توجه به شرایط متغیر بازار کار، تحولات فناوری و نیاز روزافزون به نیروی کار متخصص، این سازمان برنامه‌های متنوعی را برای ارتقای مهارت نیروی انسانی و توسعه فرصت‌های شغلی در دستور کار قرار داده است. در این خصوص با غلامحسین محمدی، رئیس سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور به گفت‌وگو پرداخته‌‌ایم.
چند هنرآموز تحت آموزش سازمان آموزش فنیوحرفهای هستند و چند درصد آنها جذب بازار کار می‌شوند؟
آموزشهای فنیوحرفهای نقش مهمی در ارتقای مهارت‌های عملی و فراهم‌سازی زمینه ورود افراد به بازار کار ایفا می‌کنند. این آموزش‌ها نهتنها بستری برای یادگیری تخصصی فراهم می‌آورند بلکه به‌عنوان پلی مؤثر میان آموزش و اشتغال شناخته می‌شوند. براساس داده‌های سامانه ملی رصد اشتغال، ۵۸درصد کارآموزان جویای کار پس از گذراندن دوره‌های آموزشی موفق به اشتغال می‌شوند. این سامانه که توسط دولت راه‌اندازی شده، با هدف ساماندهی وضعیت اشتغال و کاهش نرخ بیکاری جوانان فعالیت می‌کند و امکان ثبت‌نام و درخواست شغل مناسب را برای افراد جویای کار فراهم می‌سازد. این موضوع در حالی است که حدود ۴۰درصد مراجعه‌کنندگان به سازمان آموزش فنیوحرفهای کارجویان هستند و از میان آنان، ۵۸ درصد براساس داده‌های سامانه رصد اشتغال جذب بازار کار می‌شوند. این آمار نشان‌دهنده اثربخشی آموزشهای مهارتی در مسیر اشتغالزایی و توانمندسازی نیروی انسانی کشور است.
با توجه به این آمار، رویکرد اصلی سازمان برای ترویج فرهنگ مهارت‌آموزی در کشور چیست؟
سازمان آموزش فنیوحرفهای به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر در حوزه آموزشهای مهارتی، با تغییر رویکرد از آموزشهای عرضه‌محور به تقاضامحور، گام مهمی در هم‌راستاسازی آموزش با نیازهای واقعی بازار کار برداشته است. همچنین این سازمان با تکیه بر مشارکت‌جویی و ائتلاف جمعی تلاش می‌کند مهارت‌آموزان را به فرصت‌های شغلی و ارائه‌دهندگان کسب‌وکار متصل سازد. در همین راستا، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با الهام از رویکرد «وفاق برای ایران ماهر»، برنامه‌ای ملی را برای نهادینه‌سازی فرهنگ مهارت‌افزایی در میان اقشار مختلف جامعه طراحی کرده است. این برنامه با هدف توسعه مشارکت‌های اجتماعی و تقویت هم‌آفرینی ملی، هر ساله در دستور کار تمامی دستگاه‌های تابعه قرار می‌گیرد تا هم‌افزایی میان نهادهای مختلف در مسیر توانمندسازی نیروی انسانی کشور تحقق یابد.
در همین مسیر، مناطق محروم و اقشار آسیب‌پذیر هم نیاز ویژه‌ای به آموزش دارند. چه برنامه‌هایی برای آنان دارید؟
طرح «کارافن» الگویی فعال و فرصتی مغتنم در توسعه زیرساخت‌های خوداشتغالی است. این طرح با سرمایه‌ای بالغ بر ۶۰میلیارد ریال توسط بخش خصوصی ایجاد شده است. با اجرای این طرح زمینه اتصال آموزشهای مهارتی به بازار کار فراهم شده و زنجیره کاملی از آموزش تا تولید و فروش برای مهارت‌آموزان به‌وجود می‌آید به‌نحوی که مهارت‌آموزان به شناخت صحیح از نیاز بازار کار دست می‌یابند. حتی در این راستا تفاهمنامه همکاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست‌جمهوری و سازمان آموزش فنیوحرفهای با هدف توانمندسازی روستاییان و ساکنین مناطق محروم و رویکرد اشتغال پایدار منعقد شد.
آیا در این بین آموزش رایگان یا ارزان برای افراد کم‌درآمد هم پیش‌بینی کرده‌اید؟
سازمان آموزش فنیوحرفهای، آموزشهای مهارتی را به ۱۹گروه هدف ارائه می‌دهد. این سازمان دارای بیش از ۶۰۰مرکز دولتی و ۱۳هزار نیروی انسانی است که از این ظرفیت‌ها برای ارائه آموزش‌ها به همان ۱۹گروه هدف استفاده می‌کند. طبق مصوبه هیأت دولت که توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شده، مراکز آموزش مهارتی موظف‌هستند هزینه خدمات آموزشی را برای پنج دهک بالای درآمدی با نرخ مشخص و پلکانی دریافت کنند اما برای دهک‌های پایین آموزش‌ها به‌صورت رایگان صورت می‌پذیرد. براساس این مصوبه، تعرفه‌های خدمات آموزشی در مراکز دولتی_آموزشی مطابق با جداول رسمی قانون بودجه (جدول ۱۶، ردیف درآمدی ۱۴۰۱۰۳) دریافت خواهد شد. همچنین مراکز غیردولتی آموزشی می‌توانند تا سقف ۳۰درصد بالاتر از تعرفه‌های رسمی، نسبت به دریافت هزینه از مهارت‌آموزان اقدام کنند. بر این اساس، وزارت تعاون موظف شده است اطلاعات مربوط به دهک‌های ۶ تا ۱۰ درآمدی را به‌صورت برخط در اختیار سازمان آموزش فنیوحرفهای قرار دهد تا ملاک تنظیم تعرفه‌ها و حمایت‌های هدفمند باشد. یکی از بندهای کلیدی این آیین‌نامه، تدوین دستورالعمل اجرایی توسط سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور با در نظر گرفتن آمایش سرزمین، نیاز بازار کار، تحولات فناوری‌های نوین و مشاغل آینده، نوع رشته‌های آموزشی و شرایط جغرافیایی مراکز است.
با این اقدامات، وضعیت فعلی اشتغال مهارت‌آموزان چگونه است؟
این سازمان با رویکرد تقاضامحوری، مشارکت‌جویی و تسهیل‌گری برمبنای پیوند آموزش با صنعت و آینده شغلی، ۱۳۰فرصت سرمایه‌گذاری را شناسایی و معرفی کرده است. همچنین راه‌اندازی ۱۸مرکز آموزش فنیوحرفهای هیأت امنایی و چهار مرکز سنجش صلاحیت حرفه‌ای از اقدامات انجام شده این سازمان براساس سیاست‌های در نظر گرفته شده در اساسنامه است.
آیا رشته‌ها و سرفصل‌های آموزشی متناسب با نیاز بازار کار به‌روز می‌شوند؟
یکی از مسئولیت‌های کلیدی سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور، تدوین استانداردهای آموزش شغلی است که در حال حاضر مطابق با آخرین استانداردهای روز و نیازهای بازار کار انجام می‌شود. این سازمان آمادگی دارد به تناسب ظرفیت‌های بنگاه‌های اقتصادی، استانداردهای جدید را برمبنای نیازهای واقعی و تحولات تکنولوژیکی روز تدوین کند. تاکنون بیش از ۷۰۰۰استاندارد شایستگی تدوین شده که از این میان، ۲۳۱استاندارد حرفه‌ای با هدف گسترش چتر مهارتی و توسعه عدالت آموزشی، مبتنی بر چارچوب صلاحیت حرفه‌ای و با همکاری مؤسسات و نهادهای دولتی و غیردولتی و همچنین خبرگان مهارتی طراحی شده‌اند. این تحول نشان‌دهنده تغییر رویکرد سازمان از آموزش صرفا شغلی به‌سمت آموزش شایستگی‌‌محور است؛ رویکردی که براساس نیازهای روز بازار کار تعریف شده و در جهت ارتقای کیفیت و اثربخشی آموزشهای مهارتی حرکت می‌کند. برای افزایش جذابیت آموزش واستقبال بیشتربخش خصوصی وصنایع،استانداردهای آموزشی به استانداردهای شایستگی تبدیل شده‌اند. این استانداردها نهتنها پاسخگوی نیازهای فعلی بازار کار هستند بلکه با نگاه به آینده مشاغل، تدوین و آموزش استانداردهای شایستگی در حوزه مشاغل نوین و نوظهور نیز در اولویت قرار گرفته است.
کیفیت آموزش هم در موفقیت مهارت‌آموزان مهم است.چه سازوکاری برای نظارت بر عملکرد مراکز غیردولتی و جلوگیری از صدور گواهی‌های صوری دارید؟
در پی اقدامات تسهیل‌گرانه برای صدور مجوز پروانه تأسیس، بروکراسی اداری کاهش یافت اما طبق اطلاعات و داده‌های پورتال سازمان، ۴۳درصد ازکل مجوزهای صادر شده در دوسال اخیر،فاقد عملکرد آموزشی هستندو برهمین اساس به‌منظور کاهش تبعات احتمالی اجتماعی و سیاسی ناشی از تسهیل صدور مجوزها، رویکرد جدید سازمان، اعطای مجوزها با اعمال ضوابط ومعیارهای سختگیرانه‌تر خواهدبود.بخش خصوصی درکناربخش دولتی درتمام حوزه‌های تصمیم‌سازی و سیاست‌های تحولی سازمان درنظرگرفته می‌شود.این آمارهاموجب ایجاد درک درست وتصمیم‌گیری‌های سازنده از وضعیت آموزشگاه‌های آزاد در بخش دولتی شده و تنظیم‌گری بازار را به‌دنبال دارد که به‌نفع آموزشگاه‌ها با سطح آموزشی باکیفیت است. البته جایگزینی ارائه آموزشهای مهارتی پیشرفته و اقتصاد دیجیتال به‌جای مهارت‌های خدماتی در دستور کار قرار دارد. سیاست این سازمان دربخش خصوصی وهمچنین توسعه زیرساخت‌های بخش عمومی، تقاضامحوری، تنظیم‌گری، مشارکت‌جویی است و ۹۲میلیون شغل بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ میلادی از بین می‌رود اما در این بازار، ناچار به آینده‌نگری در ارائه آموزشهای مهارتی هستیم.با توجه به رهگیری‌های انجام شده، ۴۶درصد مهارت‌آموختگان کارجو هستند و بهطور میانگین در استان‌ها ۶۰درصد این جمعیت اشتغال یافته‌اند اما تنها ۳۵درصد آنها متناسب با آموزشهای کسب شده وارد بازار کسب و کار شده‌اند و این مبین آن است که ارائه آموزش‌ها باید براساس زیست‌بوم جغرافیایی و تنظیم‌گری انجام شود.
زیست بوم مهارت‌آموزی
غلامحسین محمدی، رئیس سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور با اشاره به قدمت ۶۵ساله آموزشهای مهارتی در ایران می‌گوید این آموزش‌ها از دهه ۴۰ شمسی به‌صورت مدرن آغاز شده‌اند. به گفته وی، علت اصلی شکل‌گیری این آموزش‌ها، نیاز صنعت کشور و تقاضای بازار کار بوده است. با وجود سابقه طولانی در این حوزه و سنت دیرپای استاد_شاگردی که نسل به نسل موجب انتقال مشاغل و مهارت‌ها در ایران شده، متأسفانه امروز ارتباط معناداری میان اجزای مختلف زیست‌بوم مهارت‌آموزی کشور وجود ندارد. محمدی با اشاره به تجربه جهانی در این زمینه می‌افزاید: «در بسیاری از کشورها بیش از ۷۰درصد دانش‌آموزان پس از ورود به مقاطع تحصیلی، به‌سمت آموزشهای مهارتی هدایت می‌شوند. این آموزش‌ها عمدتا در محیط‌هایی ارائه می‌شوند که به‌عنوان محیط‌های دوگانه شناخته می‌شوند؛ محیط‌هایی که از یک‌سو صنعت و خدمات در آن حضور دارند و از سوی دیگر، نهادهای آموزشی به‌عنوان تنظیم‌گر فعالیت می‌کنند. باتوجه به این‌که بیش از۸۰درصد مشاغل در جهان ماهیت مهارتی دارند، این افراد به‌سوی اشتغال مولد و پاسخگو به نیازهای اقتصادی کشورها هدایت می‌شوند؛ چه درحوزه صنعت وچه دربخش خدمات.»وی درادامه توضیح می‌دهد:«دانشگاه‌ها ودبیرستان‌ها،متولی آموزشهای رسمی هستند، در حالی که آموزشهای غیررسمی که منجر به دریافت گواهینامه‌های مهارتی می‌شوند عمدتا دوره‌های کوتاه‌مدت بوده و متولی آن در ایران سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور است. این آموزش‌ها در قالب یک زیست‌بوم هم‌بند، زنجیره ارزش مهارت‌آموزی را شکل می‌دهند و فرد می‌تواند در مقاطع مختلف به‌عنوان کارگر ماهر یا تکنسین وارد بازار کار شود. در سطح جهانی، این آموزش‌ها در بیش از ۴۳۰حرفه طبقه‌بندی شده‌اند و فعالیت‌های گسترده‌ای در این زمینه انجام می‌شود.» محمدی می‌گوید: «در حال حاضر، تنها در سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور، بیش از ۷۰۰مرکز دولتی فعال هستند. افزون بر آن، بیش از ۱۰هزار آموزشگاه خصوصی، بیش از ۷۰۰۰ هنرستان تحت نظارت آموزش و پرورش و تعداد قابل توجهی دانشگاه علمی_کاربردی و مهارتی نیز در کشور فعالیت دارند. با این وجود، به‌دلیل نبود تنظیم‌گری مناسب، ارتباط مؤثر میان این اجزا شکل نگرفته و از ظرفیت‌های موجود بهطور کامل بهره‌برداری نشده است.»
چند هنرآموز تحت آموزش سازمان آموزش فنیوحرفهای هستند و چند درصد آنها جذب بازار کار می‌شوند؟
آموزشهای فنیوحرفهای نقش مهمی در ارتقای مهارت‌های عملی و فراهم‌سازی زمینه ورود افراد به بازار کار ایفا می‌کنند. این آموزش‌ها نهتنها بستری برای یادگیری تخصصی فراهم می‌آورند بلکه به‌عنوان پلی مؤثر میان آموزش و اشتغال شناخته می‌شوند. براساس داده‌های سامانه ملی رصد اشتغال، ۵۸درصد کارآموزان جویای کار پس از گذراندن دوره‌های آموزشی موفق به اشتغال می‌شوند. این سامانه که توسط دولت راه‌اندازی شده، با هدف ساماندهی وضعیت اشتغال و کاهش نرخ بیکاری جوانان فعالیت می‌کند و امکان ثبت‌نام و درخواست شغل مناسب را برای افراد جویای کار فراهم می‌سازد. این موضوع در حالی است که حدود ۴۰درصد مراجعه‌کنندگان به سازمان آموزش فنیوحرفهای کارجویان هستند و از میان آنان، ۵۸ درصد براساس داده‌های سامانه رصد اشتغال جذب بازار کار می‌شوند. این آمار نشان‌دهنده اثربخشی آموزشهای مهارتی در مسیر اشتغالزایی و توانمندسازی نیروی انسانی کشور است.
با توجه به این آمار، رویکرد اصلی سازمان برای ترویج فرهنگ مهارت‌آموزی در کشور چیست؟
سازمان آموزش فنیوحرفهای به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر در حوزه آموزشهای مهارتی، با تغییر رویکرد از آموزشهای عرضه‌محور به تقاضامحور، گام مهمی در هم‌راستاسازی آموزش با نیازهای واقعی بازار کار برداشته است. همچنین این سازمان با تکیه بر مشارکت‌جویی و ائتلاف جمعی تلاش می‌کند مهارت‌آموزان را به فرصت‌های شغلی و ارائه‌دهندگان کسب‌وکار متصل سازد. در همین راستا، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با الهام از رویکرد «وفاق برای ایران ماهر»، برنامه‌ای ملی را برای نهادینه‌سازی فرهنگ مهارت‌افزایی در میان اقشار مختلف جامعه طراحی کرده است. این برنامه با هدف توسعه مشارکت‌های اجتماعی و تقویت هم‌آفرینی ملی، هر ساله در دستور کار تمامی دستگاه‌های تابعه قرار می‌گیرد تا هم‌افزایی میان نهادهای مختلف در مسیر توانمندسازی نیروی انسانی کشور تحقق یابد.
در همین مسیر، مناطق محروم و اقشار آسیب‌پذیر هم نیاز ویژه‌ای به آموزش دارند. چه برنامه‌هایی برای آنان دارید؟
طرح «کارافن» الگویی فعال و فرصتی مغتنم در توسعه زیرساخت‌های خوداشتغالی است. این طرح با سرمایه‌ای بالغ بر ۶۰میلیارد ریال توسط بخش خصوصی ایجاد شده است. با اجرای این طرح زمینه اتصال آموزشهای مهارتی به بازار کار فراهم شده و زنجیره کاملی از آموزش تا تولید و فروش برای مهارت‌آموزان به‌وجود می‌آید به‌نحوی که مهارت‌آموزان به شناخت صحیح از نیاز بازار کار دست می‌یابند. حتی در این راستا تفاهمنامه همکاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست‌جمهوری و سازمان آموزش فنیوحرفهای با هدف توانمندسازی روستاییان و ساکنین مناطق محروم و رویکرد اشتغال پایدار منعقد شد.
آیا در این بین آموزش رایگان یا ارزان برای افراد کم‌درآمد هم پیش‌بینی کرده‌اید؟
سازمان آموزش فنیوحرفهای، آموزشهای مهارتی را به ۱۹گروه هدف ارائه می‌دهد. این سازمان دارای بیش از ۶۰۰مرکز دولتی و ۱۳هزار نیروی انسانی است که از این ظرفیت‌ها برای ارائه آموزش‌ها به همان ۱۹گروه هدف استفاده می‌کند. طبق مصوبه هیأت دولت که توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شده، مراکز آموزش مهارتی موظف‌هستند هزینه خدمات آموزشی را برای پنج دهک بالای درآمدی با نرخ مشخص و پلکانی دریافت کنند اما برای دهک‌های پایین آموزش‌ها به‌صورت رایگان صورت می‌پذیرد. براساس این مصوبه، تعرفه‌های خدمات آموزشی در مراکز دولتی_آموزشی مطابق با جداول رسمی قانون بودجه (جدول ۱۶، ردیف درآمدی ۱۴۰۱۰۳) دریافت خواهد شد. همچنین مراکز غیردولتی آموزشی می‌توانند تا سقف ۳۰درصد بالاتر از تعرفه‌های رسمی، نسبت به دریافت هزینه از مهارت‌آموزان اقدام کنند. بر این اساس، وزارت تعاون موظف شده است اطلاعات مربوط به دهک‌های ۶ تا ۱۰ درآمدی را به‌صورت برخط در اختیار سازمان آموزش فنیوحرفهای قرار دهد تا ملاک تنظیم تعرفه‌ها و حمایت‌های هدفمند باشد. یکی از بندهای کلیدی این آیین‌نامه، تدوین دستورالعمل اجرایی توسط سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور با در نظر گرفتن آمایش سرزمین، نیاز بازار کار، تحولات فناوری‌های نوین و مشاغل آینده، نوع رشته‌های آموزشی و شرایط جغرافیایی مراکز است.
با این اقدامات، وضعیت فعلی اشتغال مهارت‌آموزان چگونه است؟
این سازمان با رویکرد تقاضامحوری، مشارکت‌جویی و تسهیل‌گری برمبنای پیوند آموزش با صنعت و آینده شغلی، ۱۳۰فرصت سرمایه‌گذاری را شناسایی و معرفی کرده است. همچنین راه‌اندازی ۱۸مرکز آموزش فنیوحرفهای هیأت امنایی و چهار مرکز سنجش صلاحیت حرفه‌ای از اقدامات انجام شده این سازمان براساس سیاست‌های در نظر گرفته شده در اساسنامه است.
آیا رشته‌ها و سرفصل‌های آموزشی متناسب با نیاز بازار کار به‌روز می‌شوند؟
یکی از مسئولیت‌های کلیدی سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور، تدوین استانداردهای آموزش شغلی است که در حال حاضر مطابق با آخرین استانداردهای روز و نیازهای بازار کار انجام می‌شود. این سازمان آمادگی دارد به تناسب ظرفیت‌های بنگاه‌های اقتصادی، استانداردهای جدید را برمبنای نیازهای واقعی و تحولات تکنولوژیکی روز تدوین کند. تاکنون بیش از ۷۰۰۰استاندارد شایستگی تدوین شده که از این میان، ۲۳۱استاندارد حرفه‌ای با هدف گسترش چتر مهارتی و توسعه عدالت آموزشی، مبتنی بر چارچوب صلاحیت حرفه‌ای و با همکاری مؤسسات و نهادهای دولتی و غیردولتی و همچنین خبرگان مهارتی طراحی شده‌اند. این تحول نشان‌دهنده تغییر رویکرد سازمان از آموزش صرفا شغلی به‌سمت آموزش شایستگی‌‌محور است؛ رویکردی که براساس نیازهای روز بازار کار تعریف شده و در جهت ارتقای کیفیت و اثربخشی آموزشهای مهارتی حرکت می‌کند. برای افزایش جذابیت آموزش واستقبال بیشتربخش خصوصی وصنایع،استانداردهای آموزشی به استانداردهای شایستگی تبدیل شده‌اند. این استانداردها نهتنها پاسخگوی نیازهای فعلی بازار کار هستند بلکه با نگاه به آینده مشاغل، تدوین و آموزش استانداردهای شایستگی در حوزه مشاغل نوین و نوظهور نیز در اولویت قرار گرفته است.
کیفیت آموزش هم در موفقیت مهارت‌آموزان مهم است.چه سازوکاری برای نظارت بر عملکرد مراکز غیردولتی و جلوگیری از صدور گواهی‌های صوری دارید؟
در پی اقدامات تسهیل‌گرانه برای صدور مجوز پروانه تأسیس، بروکراسی اداری کاهش یافت اما طبق اطلاعات و داده‌های پورتال سازمان، ۴۳درصد ازکل مجوزهای صادر شده در دوسال اخیر،فاقد عملکرد آموزشی هستندو برهمین اساس به‌منظور کاهش تبعات احتمالی اجتماعی و سیاسی ناشی از تسهیل صدور مجوزها، رویکرد جدید سازمان، اعطای مجوزها با اعمال ضوابط ومعیارهای سختگیرانه‌تر خواهدبود.بخش خصوصی درکناربخش دولتی درتمام حوزه‌های تصمیم‌سازی و سیاست‌های تحولی سازمان درنظرگرفته می‌شود.این آمارهاموجب ایجاد درک درست وتصمیم‌گیری‌های سازنده از وضعیت آموزشگاه‌های آزاد در بخش دولتی شده و تنظیم‌گری بازار را به‌دنبال دارد که به‌نفع آموزشگاه‌ها با سطح آموزشی باکیفیت است. البته جایگزینی ارائه آموزشهای مهارتی پیشرفته و اقتصاد دیجیتال به‌جای مهارت‌های خدماتی در دستور کار قرار دارد. سیاست این سازمان دربخش خصوصی وهمچنین توسعه زیرساخت‌های بخش عمومی، تقاضامحوری، تنظیم‌گری، مشارکت‌جویی است و ۹۲میلیون شغل بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ میلادی از بین می‌رود اما در این بازار، ناچار به آینده‌نگری در ارائه آموزشهای مهارتی هستیم.با توجه به رهگیری‌های انجام شده، ۴۶درصد مهارت‌آموختگان کارجو هستند و بهطور میانگین در استان‌ها ۶۰درصد این جمعیت اشتغال یافته‌اند اما تنها ۳۵درصد آنها متناسب با آموزشهای کسب شده وارد بازار کسب و کار شده‌اند و این مبین آن است که ارائه آموزش‌ها باید براساس زیست‌بوم جغرافیایی و تنظیم‌گری انجام شود.
زیست بوم مهارت‌آموزی
غلامحسین محمدی، رئیس سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور با اشاره به قدمت ۶۵ساله آموزشهای مهارتی در ایران می‌گوید این آموزش‌ها از دهه ۴۰ شمسی به‌صورت مدرن آغاز شده‌اند. به گفته وی، علت اصلی شکل‌گیری این آموزش‌ها، نیاز صنعت کشور و تقاضای بازار کار بوده است. با وجود سابقه طولانی در این حوزه و سنت دیرپای استاد_شاگردی که نسل به نسل موجب انتقال مشاغل و مهارت‌ها در ایران شده، متأسفانه امروز ارتباط معناداری میان اجزای مختلف زیست‌بوم مهارت‌آموزی کشور وجود ندارد. محمدی با اشاره به تجربه جهانی در این زمینه می‌افزاید: «در بسیاری از کشورها بیش از ۷۰درصد دانش‌آموزان پس از ورود به مقاطع تحصیلی، به‌سمت آموزشهای مهارتی هدایت می‌شوند. این آموزش‌ها عمدتا در محیط‌هایی ارائه می‌شوند که به‌عنوان محیط‌های دوگانه شناخته می‌شوند؛ محیط‌هایی که از یک‌سو صنعت و خدمات در آن حضور دارند و از سوی دیگر، نهادهای آموزشی به‌عنوان تنظیم‌گر فعالیت می‌کنند. باتوجه به این‌که بیش از۸۰درصد مشاغل در جهان ماهیت مهارتی دارند، این افراد به‌سوی اشتغال مولد و پاسخگو به نیازهای اقتصادی کشورها هدایت می‌شوند؛ چه درحوزه صنعت وچه دربخش خدمات.»وی درادامه توضیح می‌دهد:«دانشگاه‌ها ودبیرستان‌ها،متولی آموزشهای رسمی هستند، در حالی که آموزشهای غیررسمی که منجر به دریافت گواهینامه‌های مهارتی می‌شوند عمدتا دوره‌های کوتاه‌مدت بوده و متولی آن در ایران سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور است. این آموزش‌ها در قالب یک زیست‌بوم هم‌بند، زنجیره ارزش مهارت‌آموزی را شکل می‌دهند و فرد می‌تواند در مقاطع مختلف به‌عنوان کارگر ماهر یا تکنسین وارد بازار کار شود. در سطح جهانی، این آموزش‌ها در بیش از ۴۳۰حرفه طبقه‌بندی شده‌اند و فعالیت‌های گسترده‌ای در این زمینه انجام می‌شود.» محمدی می‌گوید: «در حال حاضر، تنها در سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور، بیش از ۷۰۰مرکز دولتی فعال هستند. افزون بر آن، بیش از ۱۰هزار آموزشگاه خصوصی، بیش از ۷۰۰۰ هنرستان تحت نظارت آموزش و پرورش و تعداد قابل توجهی دانشگاه علمی_کاربردی و مهارتی نیز در کشور فعالیت دارند. با این وجود، به‌دلیل نبود تنظیم‌گری مناسب، ارتباط مؤثر میان این اجزا شکل نگرفته و از ظرفیت‌های موجود بهطور کامل بهره‌برداری نشده است.»
