بازسازی شتاب می‌خواهد
روزهای پراضطراب جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر، فقط ردپای آوار و شیشه‌های شکسته را در محلههای تهران و شهرهای دیگر به‌جا نگذاشت؛ پشت هر‌دیوار ترک‌‌خورده و خانه‌های ویران شده، زندگی خانواده‌‌هایی جریان دارد که هنوز سرگردان میان وعدهها و مصوبات هستند.
با وجود این‌که علیرضا زاکانی، شهردار تهران بتازگی اعلام کرده که تاکنون حدود ۹۰ درصد از خانهها تعیین‌تکلیف شده که از میان آنها بیش از ۵۰۰۰ واحد دارای تعمیرات جزئی به پایان رسیده و روند مقاومسازی و بازسازی اساسی نیز در حال اجراست اما از طرف دیگر علی‌اصغر نخعی‌‌راد، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس گفته، قرار بود دولت بودجه‌ای برای بازسازی این خانهها مصوب و تخصیص دهد که تاکنون این روند با تأخیر مواجه شده و بودجه‌ای اختصاص نیافته است. اکنون پرسش اصلی این است؛ در حالی که شهرداری بخشی از مسئولیت را برعهده گرفته، چرا تصمیمات ملی هنوز در راهروهای دولت و مجلس معطل مانده است؟
جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، آزمونی جدی برای دولت و شهرداری به‌شمار می‌رود؛ در حالی که شهرداری گام‌‌هایی فوری برای ساماندهی شهروندان برداشته اما هنوز بخش بزرگی از مردم منتظر دریافت خسارت هستند. این موارد هم فقط شامل خانه‌های آسیبدیده و لوازم منازل نبوده و خسارت‌های خودروها را نیز شامل می‌شود. عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در گفت‌و‌گوبا جام‌جم، خبر از آسیب دیدن ۸۵۰۰ خانه آسیبدیده در پایتخت می‌دهد و می‌گوید: «درجه آسیب‌دیدگی‌ها متفاوت است؛ حدود ۵۲۰۰ واحد از این خانهها دچار آسیب‌دیدگی سطحی، ۲۴۰۰واحد دچار آسیب‌دیدگی متوسط و حدود ۹۰۰ واحد هم دچار صدمات جدی شدند.» البته که طبق گفته محمدخانی، حدود ۶۰ درصد از ۵۲۰خانواده آسیبدیده که متقاضی دریافت اسکان بودند، پول رهن و اجاره خود را دریافت کرده‌اند. با وجود این گویا هنوز تعدادی از شهروندان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند. از یک سو شهرداری منتظر کمک‌های دولت نمانده، بخشی از بار را به دوش گرفته و آماده است تا روند بازسازی را سرعت بخشد؛ از سوی دیگر، دولت و مجلس هنوز درباره نحوه و میزان تخصیص منابع تصمیم‌گیری نهایی نکرده اند.
سقف‌هایی در انتظار مرهم
در روزهای پساجنگ، وعده‌‌های حمایتی یکی پس از دیگری مطرح شد اما برای بسیاری از خانوادهها، فاصله میان وعده و عمل همچنان محسوس است. جنگی که بیشترین ضربه را به خانهها و زندگی شهروندان پایتخت زد؛ به‌گونه‌ای که سخنگوی شهرداری تهران می‌گوید: «درجه آسیب‌دیدگی در مناطق مختلف شهر متفاوت است؛ حدود ۵۲۰۰واحد از این خانهها دچار آسیب‌دیدگی سطحی (در حد در و پنجره و رنگ و نقاشی) شده بودند. شهرداری تهران از روز نخست جنگ بدون آن‌که معطل بخشنامه یا ورود دولت بماند، برای ترمیم آنها وارد عمل شد. با تلاش همکاران من در مناطق ۲۲گانه، تقریبا همه این واحدها مرمت شده و شهروندان برای سکونت به آنها بازگشته‌اند.»
آن‌طور که محمدخانی توضیح می‌دهد حدود ۲۴۰۰ واحد نیز در اثر تهاجم صهونیست‌‌ها دچار آسیب‌دیدگی متوسط شدند که فرآیند مرمت و پایدارسازی آنها طبیعتا باتوجه به پیچیدگی‌های بیشتر ادامه دارد. از این میزان حدود ۲۱۰۰ واحد با اعتبار کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان قابل سکونت مجدد هستند؛ که در تلاش هستیم به صورت نقد به خانواده‌های آسیبدیده رقم خسارت را پرداخت کنیم. تا امروز مالکان حدود ۱۵۰۰ واحد، این اعتبار را دریافت کرده‌اند. هرچند روزهای سختی بر سر مردم گذشت اما گویا نشانه‌‌های بازگشت زندگی کم‌‌کم در محلههای آسیبدیده به چشم می‌خورد. طبق گفته سخنگوی شهرداری تهران، حدود ۹۰۰ واحد دچار صدمات جدی شده‌اند؛ به نحوی که یا نیازمند عملیات پیچیده مقاومسازی یا تخریب و نوسازی به صورت کامل هستند که اتمام عملیات این ساختمان‌ها دست‌کم و در بهترین حالت، یک سال زمان خواهد برد.
دریافت ۶۰ درصدی ودیعه مسکن
وقتی خانهها و زندگی در روزهای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه آسیب دید، خانوادهها با چالشی تازه به نام سرپناه موقت رو‌به‌‌رو شدند. در این میان پرداخت ودیعه مسکن و اجاره‌‌بها، پلی شد میان خانه‌های تخریب‌شده و امکان بازگشت به زندگی عادی. محمدخانی با یادآوری تدبیر مدیریت شهری برای فراهم کردن «اسکان اضطراری» و «اسکان موقت» برای همه آسیب‌دیدگان جنگ، تأکید می‌کند: «ایده‌ای که در روزهای نخست جنگ برای اسکان اضطراری آوارگان وجود داشت، توزیع چادرهای هلال‌احمر بین مردم بود. موضوعی که با مخالفت قاطع شهردار تهران مواجه شد. از همان روز نخست هتل‌های مختلف شهر با هزینه شهرداری به صورت فول‌بُرد برای اسکان این عزیزان فراهم آمد.»
وی همچنین می‌افزاید: «البته که اسکان در هتل خسته‌کننده است و در شأن شهروندان محترم نیست؛ برای همین منظور و به‌سرعت موضوع فراهم‌کردن اسکان موقت با پرداخت هزینه رهن و اجاره (میانگین یک میلیارد تومان) دنبال شد. تا امروز حدود ۶۰ درصد از حدود ۵۲۰ خانواده آسیبدیده که متقاضی دریافت اسکان بودند، پول رهن و اجاره خود را دریافت کردند. امیدواریم با تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر باقی عزیزان و پرداخت پول ودیعه، درصد رضایت‌مندی افزایش یابد.» این اقدامات نشان‌‌دهنده تلاش برای کاهش شکاف میان وعده‌‌های حمایتی و واقعیت زندگی مردم است.
همه مالکان راضی نیستند!
از میان ساختمان‌ها و خودروهای آسیبدیده مردم پس از جنگ ۱۲ روزه، آن مسأله‌ای که بیش از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد، صدای پرسش‌‌های بی‌‌پاسخ آنان است؛ این‌که چرا بسیاری از وعدهها، هنوز عملیاتی نشده؟ محمدخانی در پاسخ به این پرسش‌ها و با تأکید بر این‌که بازسازی ساختمان‌های آسیبدیده در جنگ، براساس متن قانون، وظیفه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و دولت است، می‌گوید: «باتوجه به گرفتاری‌های فراوان دولت و محدودیت‌های مالی، شهرداری تهران به صورت داوطلبانه برای کمک به دولت محترم، وارد عرصه بازسازی شده است. امیدواریم با تفاهم هرچه‌سریع‌تر مالکان با یکدیگر، روند تخریب و نوسازی آن ۹۰۰ واحدی که شدیدا آسیب دیده هم آغاز شود.» او عمده نارضایتی مالکان ۹۰۰واحد نیازمند تعمیرات اساسی را ناشی از عدم تعیین تکلیف و شروع نشدن عملیات ساختمانی می‌داند و عنوان می‌کند: «برای شروع عملیات تخریب و نوسازی، از نظر قانونی و حقوقی تفاهم همه مالکان شرط است. علت تأخیر در شروع عملیات ساختمانی در بیشتر موارد، فراهم نبودن چنین تفاهماتی است؛ شهرداری نمی‌تواند بدون اجازه همه مالکان، ساختمانی را تخریب یا عملیات عمرانی در مِلک مردم انجام دهد.» به هر حال تجربه این روزها نشان می‌دهد که سرعت عمل مدیریت شهری و همکاری نزدیک دولت و مالکان، کلید کاهش شکاف میان وعدهها و بازگشت زندگی به محله‌‌ها خواهد بود.
سرانجام لوازم منزل و خودروهای آسیبدیده چه شد؟
عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران درباره لوازم خانگی منازل آسیبدیده در جنگ ۱۲ روزه اخیر، می‌گوید: «در این‌باره وزارت صمت قرار بود با همکاری کارخانه‌های تولید لوازم خانگی ایرانی و مساعدت بیمه، این مورد را پیگیری کند. با وجود این شهرداری در این حوزه نیز معطل دولت باقی نمانده و با تخصیص یک کارت اعتباری ۲۵۰ میلیون تومانی بلاعوض به شهروندان، به‌دنبال جبران بخشی از خسارت‌های وارده است. تا امروز بیش از ۳۰۰ خانواده از این امکان استفاده کرده و این روند با سرعت ادامه دارد.» وی بخش دیگر نارضایتی موجود را ناشی از عدم پرداخت خسارت خودروهای آسیبدیده دانست و عنوان می‌کند: «براساس برآوردهای ما بالغ بر ۲۱۰۰ دستگاه خودروی سواری شهروندان در جنگ اخیر آسیب دیده که جبران این خسارت بیرون از حوزه مسؤلیت شهرداری است. آن‌طور که وزیر محترم صمت اعلام کرد، بناست با همکاری بیمه یا خودروسازهای داخلی، این خسارت‌ها جبران شود. البته روند نسبتا کُند این فرآیند، برخی گلایه‌ها را فراهم کرده است.» لطف‌الله فروزنده، معاون هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران نیز روز گذشته تاکید کرد که بازسازی خانهها تنها بخشی از مسیر است و نباید سایر خسارت‌های مردم نادیده گرفته شود. به گفته او، بخش مهمی از آسیب‌های جنگ در قالب تخریب خودروها و لوازم‌خانگی خانوادهها بروز کرده است؛ مواردی که هریک به‌طور مستقیم با زندگی روزمره مردم در ارتباط است و بی‌توجهی به آن می‌تواند رنج و فشارهای اقتصادی ناشی از جنگ را برای آنان تداوم بخشد. فروزنده معتقد است اگر دولت در کنار اقدامات عمرانی شهرداری، تکلیف این دو حوزه مهم یعنی جبران خسارت خودروها و لوازم‌خانگی را نیز روشن کند، آنگاه می‌توان با اطمینان گفت که پرونده جبران آسیب‌های جنگ بسته شده و آرامش نسبی به زندگی شهروندان بازخواهد گشت.
جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، آزمونی جدی برای دولت و شهرداری به‌شمار می‌رود؛ در حالی که شهرداری گام‌‌هایی فوری برای ساماندهی شهروندان برداشته اما هنوز بخش بزرگی از مردم منتظر دریافت خسارت هستند. این موارد هم فقط شامل خانه‌های آسیبدیده و لوازم منازل نبوده و خسارت‌های خودروها را نیز شامل می‌شود. عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در گفت‌و‌گوبا جام‌جم، خبر از آسیب دیدن ۸۵۰۰ خانه آسیبدیده در پایتخت می‌دهد و می‌گوید: «درجه آسیب‌دیدگی‌ها متفاوت است؛ حدود ۵۲۰۰ واحد از این خانهها دچار آسیب‌دیدگی سطحی، ۲۴۰۰واحد دچار آسیب‌دیدگی متوسط و حدود ۹۰۰ واحد هم دچار صدمات جدی شدند.» البته که طبق گفته محمدخانی، حدود ۶۰ درصد از ۵۲۰خانواده آسیبدیده که متقاضی دریافت اسکان بودند، پول رهن و اجاره خود را دریافت کرده‌اند. با وجود این گویا هنوز تعدادی از شهروندان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند. از یک سو شهرداری منتظر کمک‌های دولت نمانده، بخشی از بار را به دوش گرفته و آماده است تا روند بازسازی را سرعت بخشد؛ از سوی دیگر، دولت و مجلس هنوز درباره نحوه و میزان تخصیص منابع تصمیم‌گیری نهایی نکرده اند.
سقف‌هایی در انتظار مرهم
در روزهای پساجنگ، وعده‌‌های حمایتی یکی پس از دیگری مطرح شد اما برای بسیاری از خانوادهها، فاصله میان وعده و عمل همچنان محسوس است. جنگی که بیشترین ضربه را به خانهها و زندگی شهروندان پایتخت زد؛ به‌گونه‌ای که سخنگوی شهرداری تهران می‌گوید: «درجه آسیب‌دیدگی در مناطق مختلف شهر متفاوت است؛ حدود ۵۲۰۰واحد از این خانهها دچار آسیب‌دیدگی سطحی (در حد در و پنجره و رنگ و نقاشی) شده بودند. شهرداری تهران از روز نخست جنگ بدون آن‌که معطل بخشنامه یا ورود دولت بماند، برای ترمیم آنها وارد عمل شد. با تلاش همکاران من در مناطق ۲۲گانه، تقریبا همه این واحدها مرمت شده و شهروندان برای سکونت به آنها بازگشته‌اند.»
آن‌طور که محمدخانی توضیح می‌دهد حدود ۲۴۰۰ واحد نیز در اثر تهاجم صهونیست‌‌ها دچار آسیب‌دیدگی متوسط شدند که فرآیند مرمت و پایدارسازی آنها طبیعتا باتوجه به پیچیدگی‌های بیشتر ادامه دارد. از این میزان حدود ۲۱۰۰ واحد با اعتبار کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان قابل سکونت مجدد هستند؛ که در تلاش هستیم به صورت نقد به خانواده‌های آسیبدیده رقم خسارت را پرداخت کنیم. تا امروز مالکان حدود ۱۵۰۰ واحد، این اعتبار را دریافت کرده‌اند. هرچند روزهای سختی بر سر مردم گذشت اما گویا نشانه‌‌های بازگشت زندگی کم‌‌کم در محلههای آسیبدیده به چشم می‌خورد. طبق گفته سخنگوی شهرداری تهران، حدود ۹۰۰ واحد دچار صدمات جدی شده‌اند؛ به نحوی که یا نیازمند عملیات پیچیده مقاومسازی یا تخریب و نوسازی به صورت کامل هستند که اتمام عملیات این ساختمان‌ها دست‌کم و در بهترین حالت، یک سال زمان خواهد برد.
دریافت ۶۰ درصدی ودیعه مسکن
وقتی خانهها و زندگی در روزهای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه آسیب دید، خانوادهها با چالشی تازه به نام سرپناه موقت رو‌به‌‌رو شدند. در این میان پرداخت ودیعه مسکن و اجاره‌‌بها، پلی شد میان خانه‌های تخریب‌شده و امکان بازگشت به زندگی عادی. محمدخانی با یادآوری تدبیر مدیریت شهری برای فراهم کردن «اسکان اضطراری» و «اسکان موقت» برای همه آسیب‌دیدگان جنگ، تأکید می‌کند: «ایده‌ای که در روزهای نخست جنگ برای اسکان اضطراری آوارگان وجود داشت، توزیع چادرهای هلال‌احمر بین مردم بود. موضوعی که با مخالفت قاطع شهردار تهران مواجه شد. از همان روز نخست هتل‌های مختلف شهر با هزینه شهرداری به صورت فول‌بُرد برای اسکان این عزیزان فراهم آمد.»
وی همچنین می‌افزاید: «البته که اسکان در هتل خسته‌کننده است و در شأن شهروندان محترم نیست؛ برای همین منظور و به‌سرعت موضوع فراهم‌کردن اسکان موقت با پرداخت هزینه رهن و اجاره (میانگین یک میلیارد تومان) دنبال شد. تا امروز حدود ۶۰ درصد از حدود ۵۲۰ خانواده آسیبدیده که متقاضی دریافت اسکان بودند، پول رهن و اجاره خود را دریافت کردند. امیدواریم با تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر باقی عزیزان و پرداخت پول ودیعه، درصد رضایت‌مندی افزایش یابد.» این اقدامات نشان‌‌دهنده تلاش برای کاهش شکاف میان وعده‌‌های حمایتی و واقعیت زندگی مردم است.
همه مالکان راضی نیستند!
از میان ساختمان‌ها و خودروهای آسیبدیده مردم پس از جنگ ۱۲ روزه، آن مسأله‌ای که بیش از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد، صدای پرسش‌‌های بی‌‌پاسخ آنان است؛ این‌که چرا بسیاری از وعدهها، هنوز عملیاتی نشده؟ محمدخانی در پاسخ به این پرسش‌ها و با تأکید بر این‌که بازسازی ساختمان‌های آسیبدیده در جنگ، براساس متن قانون، وظیفه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و دولت است، می‌گوید: «باتوجه به گرفتاری‌های فراوان دولت و محدودیت‌های مالی، شهرداری تهران به صورت داوطلبانه برای کمک به دولت محترم، وارد عرصه بازسازی شده است. امیدواریم با تفاهم هرچه‌سریع‌تر مالکان با یکدیگر، روند تخریب و نوسازی آن ۹۰۰ واحدی که شدیدا آسیب دیده هم آغاز شود.» او عمده نارضایتی مالکان ۹۰۰واحد نیازمند تعمیرات اساسی را ناشی از عدم تعیین تکلیف و شروع نشدن عملیات ساختمانی می‌داند و عنوان می‌کند: «برای شروع عملیات تخریب و نوسازی، از نظر قانونی و حقوقی تفاهم همه مالکان شرط است. علت تأخیر در شروع عملیات ساختمانی در بیشتر موارد، فراهم نبودن چنین تفاهماتی است؛ شهرداری نمی‌تواند بدون اجازه همه مالکان، ساختمانی را تخریب یا عملیات عمرانی در مِلک مردم انجام دهد.» به هر حال تجربه این روزها نشان می‌دهد که سرعت عمل مدیریت شهری و همکاری نزدیک دولت و مالکان، کلید کاهش شکاف میان وعدهها و بازگشت زندگی به محله‌‌ها خواهد بود.
سرانجام لوازم منزل و خودروهای آسیبدیده چه شد؟
عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران درباره لوازم خانگی منازل آسیبدیده در جنگ ۱۲ روزه اخیر، می‌گوید: «در این‌باره وزارت صمت قرار بود با همکاری کارخانه‌های تولید لوازم خانگی ایرانی و مساعدت بیمه، این مورد را پیگیری کند. با وجود این شهرداری در این حوزه نیز معطل دولت باقی نمانده و با تخصیص یک کارت اعتباری ۲۵۰ میلیون تومانی بلاعوض به شهروندان، به‌دنبال جبران بخشی از خسارت‌های وارده است. تا امروز بیش از ۳۰۰ خانواده از این امکان استفاده کرده و این روند با سرعت ادامه دارد.» وی بخش دیگر نارضایتی موجود را ناشی از عدم پرداخت خسارت خودروهای آسیبدیده دانست و عنوان می‌کند: «براساس برآوردهای ما بالغ بر ۲۱۰۰ دستگاه خودروی سواری شهروندان در جنگ اخیر آسیب دیده که جبران این خسارت بیرون از حوزه مسؤلیت شهرداری است. آن‌طور که وزیر محترم صمت اعلام کرد، بناست با همکاری بیمه یا خودروسازهای داخلی، این خسارت‌ها جبران شود. البته روند نسبتا کُند این فرآیند، برخی گلایه‌ها را فراهم کرده است.» لطف‌الله فروزنده، معاون هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران نیز روز گذشته تاکید کرد که بازسازی خانهها تنها بخشی از مسیر است و نباید سایر خسارت‌های مردم نادیده گرفته شود. به گفته او، بخش مهمی از آسیب‌های جنگ در قالب تخریب خودروها و لوازم‌خانگی خانوادهها بروز کرده است؛ مواردی که هریک به‌طور مستقیم با زندگی روزمره مردم در ارتباط است و بی‌توجهی به آن می‌تواند رنج و فشارهای اقتصادی ناشی از جنگ را برای آنان تداوم بخشد. فروزنده معتقد است اگر دولت در کنار اقدامات عمرانی شهرداری، تکلیف این دو حوزه مهم یعنی جبران خسارت خودروها و لوازم‌خانگی را نیز روشن کند، آنگاه می‌توان با اطمینان گفت که پرونده جبران آسیب‌های جنگ بسته شده و آرامش نسبی به زندگی شهروندان بازخواهد گشت.
