تدوین برنامه جدید تاب آوری ملی پس از جنگ ۱۲ روزه

سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست خبری با اصحاب رسانه که به مناسبت هفته دولت تشکیل شده بود، روی این موضوع تأکید داشت که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از جنگ ۱۲ روزه باید رویکرد متفاوتی در سیاست‌گذاری‌ها داشته باشد. با توجه به این صحبت‌ها او در پاسخ به خبرنگار روزنامه جام جم درباره اقدامات وزارت ارشاد برای ترویج فرهنگ ملی‌گرایی که رهبر انقلاب نیز بر آن تأکید دارند، به‌ویژه در حوزه ترویج زبان فارسی گفت: همان طور که قبلا گفتم، برنامه‌هایی از قبل داشتیم و ناظر بر همین اتفاقات در وزارت فرهنگ، چهار برنامه اصلی شامل مردمی‌سازی و عدالت فرهنگی، کاربست فناوری‌های نوین، اقتصاد فرهنگ و توسعه صادرات فرهنگی و پاسداشت هویت ایرانی-اسلامی را پیگیری کنند. این چهار برنامه، محور‌های اصلی وزارت فرهنگ در دولت چهاردهم بوده است.

هم‌اکنون یک برنامه جدید به نام «تاب‌آوری ملی» به این مجموعه اضافه شده است؛ این برنامه مربوط به شرایط جدید پس از اتفاقات ۱۲ روزه است و همه معاونت‌ها، مراکز و سازمان‌ها مسئولیت خود را در زمینه تاب‌آوری ملی در نظر گرفته‌اند. سازمان‌ها باید پس از بحران، برنامه‌های کلان خود را در این زمینه تعریف کنند. وزارت ارشاد این برنامه تاب‌آوری ملی را تدوین کرده و اکنون همه معاونت‌ها اقدامات خود را در ارتباط با آن ارائه می‌دهند که امیدواریم بسته جامع این اقدامات را هرچه سریع‌تر گزارش دهیم.

سیدعباس صالحی در ابتدا با تبریک هفته دولت و گرامی‌داشت یاد شهدای ایران، گفت: ایرانِ سال ۱۴۰۳ با ایران ۱۳۶۰ تفاوت‌های قابل توجهی دارد. اگر تغییرات اجتماعی ایران را نبینیم، راه‌حل‌هایمان نیز متناسب با واقعیت نخواهد بود. متأسفانه به علل مختلف سرمایه اجتماعی نظام و حاکمیت در گروه‌های مرجع کاهش یافته، اما این مرجعیت باید تقویت شود. از رویکرد‌های اصلی وزارت فرهنگ در این یک سال اخیر این بود که تعامل بیشتری با این گروه مرجع یعنی اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه داشته باشیم. به علل مختلف و از جمله اتفاقات ۱۴۰۱ فاصله‌هایی بین حوزه حاکمیت و نظام حکمرانی با هنرمندان و سینماگران و حوزه‌های مختلف فرهنگی رخ داد؛ دنبال مقصریابی نیستیم و به نظر می‌رسد باید در این مسأله تجدید نظر کرد.

صالحی با تأکید بر اینکه گروه‌های مرجع در ارتباط با توسعه ایران اهمیت دارند، اظهار کرد: در یک سال اخیر با تلاش‌هایی که صورت گرفت که البته رضایت‌بخش نبود و نیاز به کار بیشتر است، به نظر می‌آید که می‌شود این مسیر را مسیر رو به پیشرفتی قرار داد. شاهد این مطلب در جشنواره‌ها بود که در جشنواره‌های فجر ۱۴۰۳ شاهد اقبال وسیع‌تر هنرمندان بودیم؛ به طوری که در جشنواره‌های سینمایی و هنری، بخش وسیع‌تری از هنرمندانی که اگر نگوییم قهر، اما حداقل ارتباط برقرار نمی‌کردند، حضور فعال‌تری پیدا کردند. این امر به مسیر تعاملی برمی‌گردد که در وزارت فرهنگ و معاونت‌های آن شکل گرفت.

او افزود: شاهد دوم در اتفاق و حماسه ۱۲روزه جنگ بود. در این مدت اقشار وسیعی از هنرمندان حضور پیدا کردند و سهم قابل توجهی هم در مقاومت و دفاع ملی داشتند. این افراد در فضای مجازی حضور پیدا کردند و در دفاع از ایران و همبستگی، خود را نشان دادند. نمی‌گوییم همه اینها کار وزارت فرهنگ بود، اما تعامل ما هم بی‌اثر نبود. اتفاق بزرگی برای ایران پدید آمده و هنرمندان ایران حتما کنار کشور می‌ایستند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مسیر رویکرد خود را در بحث تغییرات اجتماعی در گروه‌های مرجع باید جدی بگیریم و به همین دلیل سعی کردیم باب تعامل باز شود تا اصحاب فرهنگ و هنر حس کنند وزارتخانه، خانه آنهاست. حتما فاصله زیادی وجود دارد تا نقطه مطلوب، اما کار را شروع کردیم.

تشکیل شورای استانی سینما

او در ادامه به اقدامات وزارت فرهنگ در دولت چهاردهم پرداخت و گفت: یکی از اولویت‌های مهم ما این بود که ایران فقط تهران نباشد و باید تمام استان‌ها را در تمام زمینه‌ها جدی بگیریم. تمام معاونت‌ها برش بودجه‌ای استانی خود را در سال ۱۴۰۴ ارائه کرده‌اند و هر معاونت موظف است که بگوید چه مقدار برای استان و هر استان چه میزان برای شهرستان در نظر گرفته است. شورای استانی سینما نیز تشکیل شد و استانداران در هر استان، شورای استانی سینما را تشکیل دادند و امیدواریم تا آخر شهریور یا حداکثر مهر این شورا را تشکیل دهند و بحث‌های زیرساختی را دنبال کنند. طرح احداث سینما در شهر‌های بالای ۱۰۰ هزارنفر پیگیری می‌شود و کتابخانه‌های سیار در نهاد کتابخانه‌ها نیز جدی شده است.

وزیر ارشاد گفت: به زیرساخت‌های استانی توجه بیشتری خواهیم کرد. در این یک سال، ۲۴ کتابخانه و سه موسسه فرهنگی افتتاح شد، پنج هنرستان زیبا نیز در اوایل مهر ماه افتتاح خواهند شد.

خدمات صندوق هنر برای هنرمندان

وی افزود: اقدام دوم بحث صندوق هنر و خدمات آن به هنرمندان است. واقعیت این است که ما شرمنده هنرمندان هستیم؛ چراکه برخی هنوز در صندوق نیستند و حجم خدماتش کم است. اما خدمات صندوق به ۱۰۰ هزار عضوش حدود ۵۰ هزار بیمه تکمیلی است و ماهانه ۱۰۰ میلیارد پرداخت بابت خدمات خود به هنرمندان دارد. ما راضی نیستیم و حتما نقص‌هایی داریم، اما تلاشمان این بوده است که میزان ریالی را بیشتر کنیم و پوشش را نیز افزایش دهیم. ۵ هزار نفر عضو صندوق هستند و ۴ هزار نفر به بیمه تامین اجتماعی معرفی شدند که این البته آماری است که دوستان به من اعلام کردند. یکی از تلاش‌های ما ثبت عنوان بیمه فرهنگ و هنر در سازمان تامین اجتماعی بود که دوستان هم شاخص خود را دارند و با این عنوان در رده‌های کاری خود تعریف می‌شوند.

راه اندازی سامانه دماوند

وزیر ارشاد درباره سایر اقدامات این نهاد دولتی در حوزه فرهنگ و هنر، بیان کرد: اقدام سومی که ما به دنبال آن هستیم، بحث تصویر ایران در فضای جهانی است. دشمنان ایران بعد از حمله ددمنشانه بیشتر ماهیت خود را نشان دادند که تلاش در انزوای ایران و نمایش تصویری غلط از ایران بود. ما باید تلاش کنیم تصویری واقعی از ایران ارائه دهیم. کار‌های مختلفی را در این یک سال با این نگاه انجام دادیم از جمله مواردی که باید خبر آن را اعلام کنم به راه افتادن سامانه سازمان فرهنگ و ارتباطات با عنوان «دماوند» است. تاکنون ۹ هزار محتوای چند رسانه‌ای مرتبط با ایران در آن قرار گرفته است. طرح «از ایران بگو» نیز تا الان بیش از ۱۵۰ هزار نفر را میزبانی کرده است که مخاطبان خود را در سطح جهان دارند و در این قسمت ما باید بتوانیم روایتگران غیررسمی بیشتری از ایران داشته باشیم. معاونت امور رسانه‌ای نیز تلاش کرد تا رسانه‌های خارجی را جذب کند و در همین جنگ بیش از ۶۰ خبرنگار خارجی به ایران آمدند و تلاش شد تا آمدن این افراد کمک به تصویر کشیدن درست از جنگ ۱۲ روزه را در پی داشته باشد.

لزوم بارگزاری اطلاعات در جهت شفافیت

او با تاکید بر اهمیت جدی گرفتن موضوع «شفافیت» اظهار کرد: از دولت دوازدهم این بحث مطرح شد که با استقبال از نگاه‌های انتقادی همراه بود، تا هم از بروز فساد جلوگیری شود و هم به ذی‌نفعان کمک شود. در این دوره، پس از یک وقفه، بارگذاری تمامی اسناد اداری، برنامه‌های مختلف، قرارداد‌ها و موارد مشابه از سر گرفته شده است. جشنواره‌ها نیز مکلف به بارگذاری اطلاعات خود شده‌اند و دامنه این اقدام نسبت به گذشته بسیار گسترده‌تر شده است. در سال جاری برنامه و بودجه وزارت فرهنگ نیز به‌صورت جزئی و دقیق در سامانه بارگذاری خواهد شد و به‌صورت شفاف در دسترس عموم قرار می‌گیرد. در این فرآیند شفاف‌سازی، خود را در معرض نقد قرار می‌دهیم، چراکه معتقدیم نقد، هدیه‌ای الهی است. قرار گرفتن در مسیر شفافیت، با خرد و فکر جمعی همراه می‌شود و فرصتی جدی برای پیشگیری از فساد فراهم می‌کند.

اختصاص کارت اعتباری برای خرید فرهنگی

صالحی افزود: یکی دیگر از اقداماتی که در حال انجام است، مربوط به حوزه موسیقی، سینما و تئاتر است؛ جایی که با دو مشکل اصلی اقتصادی مواجه هستیم. اول اینکه، مصرف فرهنگی در سبد خانوار به‌طور کلی پایین است و در سال‌های اخیر، این میزان به‌طور محسوسی کاهش یافته است. طبق آمار مرکز آمار، در سال ۱۴۰۲ به شکل عجیبی شاهد افت مصرف کالا‌های فرهنگی بوده‌ایم. وقتی به حوزه‌هایی مانند کتاب، سینما و موسیقی می‌رسیم، این افول شدیدتر است. این کاهش، در شرایط تورمی کشور و با توجه به طبقه‌بندی نیاز‌های جامعه، کاملاً طبیعی است. مشکل دوم در حوزه اقتصاد فرهنگ، کمبود نقدینگی و پایین بودن گردش مالی در این حوزه است؛ به‌گونه‌ای که نسبت به دیگر حوزه‌ها، جریان پول در این بخش بسیار محدودتر است. در طرح «فرهنگ‌کارت» که هم‌اکنون در گام اول خود قرار دارد، تلاش شده بخشی از این مشکل کاهش یابد. برای این منظور، ۱۰۰ هزار نفر از اصحاب فرهنگ و هنر در نظر گرفته شده‌اند تا کارت اعتباری ۱۵ میلیون تومانی بدون سود دریافت کنند و بتوانند در حوزه فرهنگ خرید داشته باشند. این خرید شامل کتاب، موسیقی، تئاتر و سینما خواهد بود و بازپرداخت آن به‌صورت اقساط شش‌ماهه انجام می‌شود. این طرح با همکاری بانک ملت اجرا شده و امکان خرید اعتباری را در حوزه‌های فرهنگی فراهم می‌کند.

او درباره فرهنگ کارت و روند توزیع آن میان اقشار مختلف مردم خاطرنشان کرد: این نیاز اصحاب فرهنگ و هنر است و به همین دلیل آنان در اولویت قرار گرفتند. جامعه دوم ما دانشجویان هستند که حدود چهار میلیون نفر را در برمی‌گیرند و جامعه وسیع‌تری به میدان می‌آیند و در ادامه از این میان، حتما بخشی به حوزه کتاب تعلق می‌گیرد تا به عنوان مصرف‌کننده وارد و از این حضور ناشران نیز منتفع شوند.