سالها تریاک و شیشه الگوی مصرف موادمخدر در ایران را تعیین کرده و در اغلب ایام تریاک صدرنشین جدول مصرف مخدرها بود. حال گل، گوی سبقت را از شیشه و تریاک ربوده و به صدر جدول مصرف رفته است. در این خصوص دلایل مختلفی مطرح میشود که مهمترین آن تغییر سیاستهای افغانستان است. با کاهش کشت تریاک، مافیای موادمخدر به سمت راه اندازی لابراتورهایشیشه رفتندکههمین باعثشدشیشه دردسترسترازتریاک باشد.ازسوی دیگرافزایش قیمتو برخوردهای قاطع پلیس با قاچاقچیان باعث شد این مخدرها مثل قبل در دسترس نباشند. همچنین این باور اشتباه که مصرف گل اعتیادآور نیست باعث شده جوانان به سمت مصرف آن بروند و این روزها پای ثابت خیلی از مهمانیهای لاکچری شده است.
سعید صفاتیان، کارشناس و پژوهشگر حوزه اعتیاد در واکنش به این موضوع به جامجم گفت:«بر اساس تحقیقات انجام شده در ستاد مبارزه با مواد مخدر در حدود پنج یا ۱۲ سال گذشته، مصرف ماده مخدر گل همواره بالاترین آمار میزان مصرف را داشته، اما عموما گل را به عنوان بالاترین میزان مصرف دائمی نمیشناختیم، بلکه تریاک همیشه مطرح بود و پس از آن شیشه. قیمت تریاک در حال افزایش است، زیرا از زمان استقرار طالبان در افغانستان، کشت و تولید تریاک متوقف شده و آنچه در بازار ایران وجود دارد، اغلب، حاصل دپو یا انبارهایی در افغانستان است درحال تخلیه هستند. موجودی این انبارها نیز تا حدود دو سال دیگر کاهش پیدا کرده که این موضوع، زنگ خطر بسیار بزرگی برای کشورماست.وقتی دیگر تریاکی در کشور وجود نداشته باشد، طبعا تغییر الگوی مصرف رخ خواهد داد. درچنین شرایطی مخدرهایی مانند روانگردانها جایگزین میشود. اینکه بین روانگردانها، گل بالاترین آمار را دارد، دلیلش این است که دسترسی به آن بیشتر و ارزانتر است و همچنین فرد با مصرف آن تا حدودی میتواند به امور عادی زندگیاش برسد. در مورد شیشه شرایط متفاوت است. دسترسی به این ماده سخت بوده و در عین حال گرانتر نیز است. این شرایط، ما را به سمت روانگردانها سوق خواهد داد که ضروری است ستاد مبارزه با مواد مخدر با یک برنامهریزی استراتژیک و کلان به این مسأله ورود کند تا در صورتیکه به سمت روانگردانها حرکت کردیم، بررسی کنند چه راههایی برای پیشگیری از آن وجود دارد.»
او در مورد آمار مصرف مواد مخدر افزود: «در حال حاضر آمار جدیدی درخصوص میزان مصرف مخدرها نداریم، زیرا در سالهای گذشته تحقیقاتی صورت نگرفته، اما براساس آمارهای میدانی، مصرف گل و شیشه در حال افزایش بوده، اما اینکه آمارها به چه نحو است، چند درصد خانمها یا جوانان درگیر مصرف هستند و مواردی از این قبیل، نیازمند تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر است که به مسأله تغییر الگوی مصرف ورود کند، اما به نظر میآید به آن توجه نمیشود.»
صفاتیان با بیان اینکه در یک سال گذشته دستکم بارها به مسئولان هشدار داده مراقب شرایط افغانستان و عراق باشند تصریح میکند:« قیمت روانگردانها در آینده نیز احتمالا تغییراتی را تجربه خواهد کرد تا بتواند بازار جدید به دست آورد. با ایجاد بازار جدید، شاهد یک افزایش قیمت خواهیم بود و متقاضیان نیز دنبال آن حرکت خواهند کرد که فقط خدا میداند به کجا ختم خواهد شد. اگر جامعهای درگیر روانگردان شود، شرایط بسیار فاجعهباری به لحاظ جسمی، روحی و در سطح کلان، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی خواهیم داشت.»