خرمن خالی کشت فراسرزمینی
کشت فراسرزمینی طی سال‌های گذشته همواره توسط مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به عنوان یکی از راهکارهای تامین امنیت غذایی کشور خصوصا در شرایط بحرانی قلمداد می‌شد اما بررسی این موضوع نشان می‌دهد کارنامه قابل دفاعی وجود ندارد. به طوری که برخی کارشناسان نیز معتقدند با توجه به ادامه خشکسالی و بحران مدیریت منابع آبی در کشورمان، مسئولان امر باید به فکر اتخاذ راهکارهایی از جمله تولید محصولات کشاورزی در بیرون از مرزهای ایران باشند. به این دلیل که در این صورت می‌توان با نگهداشتن آب‌های موجود در کشور امنیت غذایی کشورمان را حفظ کنیم و از میزان ارزبری واردات محصولات کشاورزی بکاهیم.
از سوی دیگر ایران یکی از کشورهایی است که در زمینه تامین مواد اولیه برخی از محصولات کشاورزی از جمله نهاده‌های دامی و دانه‌های روغنی(ذرت و سویا )با مشکلات عدیده روبه‌روست و هم اکنون نیز میزان تولید برخی از غلات همچون جو و گندم به مراتب کمتر از سال‌های گذشته است.
به همین دلیل نظام نامه کشاورزی فراسرزمینی، اردیبهشت ۱۴۰۱ و در زمان وزارت سید‌جواد ساداتی‌نژاد، در وزارتخانه جهاد کشاورزی ابلاغ شد. با این حال تاریخچه این امر نشان می‌دهد وزرای جهاد کشاورزی از دهه ۹۰ به بعد همواره رویای تامین امنیت غذایی از طریق کشورهای دیگر را داشتند.
از سوی دیگر بد نیست بدانیم بر اساس برنامه هفتم پیشرفت تا پایان این برنامه باید کشت فراسرزمینی ایران در کشورهای دیگر به دو میلیون هکتار برسد. همچنین در این برنامه تاکید شده، ۱۰ میلیون تن از ۳۰ میلیون تن محصول وارداتی، بایستی از طریق کشاورزی فراسرزمینی تامین شود.
در همین خصوص اخیرا غلامرضا نوری اظهار کرد: آیین نامه کشت فراسرزمینی را بازنگری کرده‌ایم. باید از کشاورزی فراسرزمینی استفاده کنیم زیرا حدود ۲۰ درصد مایحتاج و غذای خود را وارد می‌کنیم بنابراین بنا داریم تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی ما در کشورهای مستعد، درگیر تولید مواد غذایی مورد نیاز کشور شوند و بخشی از محصولات را به ایران منتقل کنند و بخشی را در همان کشورها به فروش برسانند.
نوری قزلجه ادامه داد: همکاری با ۵-۴ کشور را به طور جدی در دستور کار داریم که کارها را شروع کرده و مقدمات خوبی فراهم شده است. در سفرهای اخیر، تفاهم‌نامه داشتیم و کار پیشرفت کرده است و امیدواریم کشت فراسرزمینی در این کشورها زودتر آغاز شود. وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: هدف‌گذاری دولت حدود یک میلیون هکتار کشت فراسرزمینی است.حتی رضا فتوحی مجری طرح کشت‌فراسرزمینی در وزارت جهاد کشاورزی از افزایش کشت فراسرزمینی به دست تولیدکنندگان بخش خصوصی خبر داده و در این باره اظهار کرد: آمار تایید شده از کشت فراسرزمینی حاکی از آن است که مساحت کشت فراسرزمینی کشور ما تاکنون به حدود ۳۰۰ هزار هکتار رسیده و این رقم نسبت به شش ماهه نخست سال جاری حدود ۲۵ درصد رشد داشته است. در همین راستا بخش خصوصی ایران با شناسایی کشورهای مستعد از نظر اقتصادی و حمل و نقل به کشت غلات و دانه‌های روغنی در کشورهای قزاقستان، برزیل، مغولستان، روسیه، بلاروس، پاکستان و گرجستان ورود کرده و اخیرا ونزوئلا نیز به فهرست این کشورها اضافه شده است.
با این حال بد نیست بدانیم از این دو میلیون هکتار زمین کشاورزی در خارج از مرزهای ایران تاکنون فقط ۲۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی به زیر کشت محصولات کشاورزی توسط تجار و بازرگانان ایرانی رفته(نه ۳۰۰ هزار هکتار به گفته مسئولان وزارت جهادکشاورزی) که به عبارت دیگر شاهد کسری ۹۰ درصدی در این خصوص هستیم.
با این حال این کسری ۹۰ درصدی از برنامه هفتم توسعه هم مسأله اصلی نیست چون تجار و بازرگانان ایرانی که به کشت فراسرزمینی روی آورده‌اند معتقدند دولت‌های مختلف طی دو دهه اخیر هیچ گونه حمایتی از آنها نکرده‌اند و آنها نیز تاکنون طی این مدت حتی یک کیلوگرم از محصول کشاورزی خود را وارد کشورمان نکرده و ترجیح داده‌اند این محصول را در همان کشور که محصول‌شان را کشت کرده‌اند، بفروشند.
این بدان معناست که کشت فراسرزمینی صرفا به یک گفتار تزئینی توسط وزرای جهاد کشاورزی طی سال‌های اخیر تبدیل شده تا بتوانند افکار عمومی را از طرفی به تامین امنیت غذایی با راهکارهای مختلف راضی کنند.
در همین خصوص ارسلان قاسمی، عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: بنابر آمار گمرک تاکنون یک کیلو محصول تحت عنوان کشت فراسرزمینی وارد کشور نشده است. به گفته وی، ایرانی‌ها با استناد به منابع صندوق توسعه ملی، منابع داخلی بانک‌ها و سرمایه خود در دیگر کشورها سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در بازارهای جهانی و منطقه‌ای محصول را به فروش می‌رسانند.
قاسمی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی در تانزانیا، کنیا و غنا شرکت جهاد استقلال را فرستاده تا کشت فراسرزمینی انجام دهند که بنابر آخرین آمارها کشت را رها کرده‌اند؛ براین اساس کشت فراسرزمینی تابه امروز عملیاتی نشده است.
عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: مهم‌ترین اشکال کشت فراسرزمینی عدم برنامه‌ریزی و نگاه ویژه به این کار است. قطر برای تولید در تاجیکستان با هدف بازار کشت فراسرزمینی انجام می‌دهد، اما ما در خارج از کشور با هدف بازارهای دیگر کشت فراسرزمینی انجام می‌دهیم.
به همین دلیل نظام نامه کشاورزی فراسرزمینی، اردیبهشت ۱۴۰۱ و در زمان وزارت سید‌جواد ساداتی‌نژاد، در وزارتخانه جهاد کشاورزی ابلاغ شد. با این حال تاریخچه این امر نشان می‌دهد وزرای جهاد کشاورزی از دهه ۹۰ به بعد همواره رویای تامین امنیت غذایی از طریق کشورهای دیگر را داشتند.
از سوی دیگر بد نیست بدانیم بر اساس برنامه هفتم پیشرفت تا پایان این برنامه باید کشت فراسرزمینی ایران در کشورهای دیگر به دو میلیون هکتار برسد. همچنین در این برنامه تاکید شده، ۱۰ میلیون تن از ۳۰ میلیون تن محصول وارداتی، بایستی از طریق کشاورزی فراسرزمینی تامین شود.
در همین خصوص اخیرا غلامرضا نوری اظهار کرد: آیین نامه کشت فراسرزمینی را بازنگری کرده‌ایم. باید از کشاورزی فراسرزمینی استفاده کنیم زیرا حدود ۲۰ درصد مایحتاج و غذای خود را وارد می‌کنیم بنابراین بنا داریم تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی ما در کشورهای مستعد، درگیر تولید مواد غذایی مورد نیاز کشور شوند و بخشی از محصولات را به ایران منتقل کنند و بخشی را در همان کشورها به فروش برسانند.
نوری قزلجه ادامه داد: همکاری با ۵-۴ کشور را به طور جدی در دستور کار داریم که کارها را شروع کرده و مقدمات خوبی فراهم شده است. در سفرهای اخیر، تفاهم‌نامه داشتیم و کار پیشرفت کرده است و امیدواریم کشت فراسرزمینی در این کشورها زودتر آغاز شود. وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: هدف‌گذاری دولت حدود یک میلیون هکتار کشت فراسرزمینی است.حتی رضا فتوحی مجری طرح کشت‌فراسرزمینی در وزارت جهاد کشاورزی از افزایش کشت فراسرزمینی به دست تولیدکنندگان بخش خصوصی خبر داده و در این باره اظهار کرد: آمار تایید شده از کشت فراسرزمینی حاکی از آن است که مساحت کشت فراسرزمینی کشور ما تاکنون به حدود ۳۰۰ هزار هکتار رسیده و این رقم نسبت به شش ماهه نخست سال جاری حدود ۲۵ درصد رشد داشته است. در همین راستا بخش خصوصی ایران با شناسایی کشورهای مستعد از نظر اقتصادی و حمل و نقل به کشت غلات و دانه‌های روغنی در کشورهای قزاقستان، برزیل، مغولستان، روسیه، بلاروس، پاکستان و گرجستان ورود کرده و اخیرا ونزوئلا نیز به فهرست این کشورها اضافه شده است.
با این حال بد نیست بدانیم از این دو میلیون هکتار زمین کشاورزی در خارج از مرزهای ایران تاکنون فقط ۲۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی به زیر کشت محصولات کشاورزی توسط تجار و بازرگانان ایرانی رفته(نه ۳۰۰ هزار هکتار به گفته مسئولان وزارت جهادکشاورزی) که به عبارت دیگر شاهد کسری ۹۰ درصدی در این خصوص هستیم.
با این حال این کسری ۹۰ درصدی از برنامه هفتم توسعه هم مسأله اصلی نیست چون تجار و بازرگانان ایرانی که به کشت فراسرزمینی روی آورده‌اند معتقدند دولت‌های مختلف طی دو دهه اخیر هیچ گونه حمایتی از آنها نکرده‌اند و آنها نیز تاکنون طی این مدت حتی یک کیلوگرم از محصول کشاورزی خود را وارد کشورمان نکرده و ترجیح داده‌اند این محصول را در همان کشور که محصول‌شان را کشت کرده‌اند، بفروشند.
این بدان معناست که کشت فراسرزمینی صرفا به یک گفتار تزئینی توسط وزرای جهاد کشاورزی طی سال‌های اخیر تبدیل شده تا بتوانند افکار عمومی را از طرفی به تامین امنیت غذایی با راهکارهای مختلف راضی کنند.
در همین خصوص ارسلان قاسمی، عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: بنابر آمار گمرک تاکنون یک کیلو محصول تحت عنوان کشت فراسرزمینی وارد کشور نشده است. به گفته وی، ایرانی‌ها با استناد به منابع صندوق توسعه ملی، منابع داخلی بانک‌ها و سرمایه خود در دیگر کشورها سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در بازارهای جهانی و منطقه‌ای محصول را به فروش می‌رسانند.
قاسمی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی در تانزانیا، کنیا و غنا شرکت جهاد استقلال را فرستاده تا کشت فراسرزمینی انجام دهند که بنابر آخرین آمارها کشت را رها کرده‌اند؛ براین اساس کشت فراسرزمینی تابه امروز عملیاتی نشده است.
عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: مهم‌ترین اشکال کشت فراسرزمینی عدم برنامه‌ریزی و نگاه ویژه به این کار است. قطر برای تولید در تاجیکستان با هدف بازار کشت فراسرزمینی انجام می‌دهد، اما ما در خارج از کشور با هدف بازارهای دیگر کشت فراسرزمینی انجام می‌دهیم.
