برنامه‌ای که بسیاری خواهان شرکت در آن به عنوان تماشاگر هستند تا لحظاتی را از نزدیک با جناب‌خان بگذرانند و مهمان خانه بینندگان تلویزیون شوند. شبی از شب‌های ضبط این برنامه به پشت‌صحنه آن سر زدیم و حاصلش شد گزارشی که در پیش روی شما قرار گرفته است.
اصطلاح انگلیسی «بیگ پروداکشن» که سال‌هاست میان سینماگران و برنامه‌سازان رواج پیدا کرده، تعبیر مناسبی برای ۱۰۰۱ است، برنامه‌ای که با تعداد زیادی از عوامل پشت‌صحنه، انبوه تماشاگران، دکوری خاص و وسیع و همچنین بخش‌های متنوع راهی آنتن می‌شود. اینها را با ورود به دکور و استقبال عوامل صحنه خیلی سریع به چشم میبینیم. سوله بزرگی در حوالی غرب تهران، مدت‌هاست میزبان این برنامه شده است. سوله‌ای که از هر گوشه آن رنگ جاری است.
عدد، این زبان مشترک
درباره این دکورمتفاوت و پا گرفتن ایده برنامه با فریدالدین نیکجو،تهیه‌کننده و کارگردان برنامه چند دقیقه‌ای هم‌کلام می‌شویم. نیکجو درباره چند و چون شکل‌گیری ایده برنامه بیان می‌کند: بحث محتوا و کارهای ابتدایی پیش‌تولید برنامه ۱۰۰۱ را از اواخر سال ۱۴۰۲ آغاز کردیم. قرار شد یک برنامه شبانه کمدی و حال خوب‌کن را برای مخاطبان راهی آنتن کنیم. در سال ۱۴۰۳ موضوعات محتوایی‌اش بررسی شد تارسیدیم به ایده‌ای که الان بینندگان دارند می‌بینند؛ یعنی موضوع عدد. موضوعی همه‌فهم و همه‌گیر که مفهوم جهانی دارد. در هر قسمت از این برنامه براساس عدد به تعبیری از زندگی می‌رسیم و براساس آن سراغ آدم‌های مرتبط با موضوع برنامه می‌رویم و گفت‌وگو خواهیم داشت. ۱۰۰۱ فضایی زندگی‌گونه دارد؛ توام از غم و شادی. هر چند که تلاش شده بر جنبه تزریق حال خوب در آن تاکید شود، اما گاهی هم شاهد قاب‌ها و گفت‌وگوهایی در برنامه هستیم که اشک به گوشه چشم مهمان یا مخاطبان می‌آورد. تهیه‌کننده ۱۰۰۱ در اینباره می‌گوید: درصدی از فضای برنامه کمدی و خنده است. اما بیشتر روی حال خوب تاکید داریم، این حال خوب حتی می‌تواند شامل لحظاتی باشد که در پایان، هدیه‌ای متفاوت و معنادار را به مهمان می‌دهیم و او ممکن است احساساتی شود. این حس هم در نهایت حال خوب می‌سازد و برخلاف روند برنامه نیست. اشک الزاما به معنای غم نیست. گاهی اشک‌هایی که ریخته می‌شود، صیقل‌دهنده روح و به اصطلاح حال خوب‌کن است.
انتظار حال خوب از جناب‌خان
با نیکجو مطرح می‌کنیم که شاید بخشی از انتظار مخاطبان برای پررنگ بودن جنبه کمدی برنامه به خاطر حضور جناب‌خان وطنازی‌های کم‌نظیر اوست.این تهیه‌کننده عنوان می‌کند:جناب‌خان یک سلبریتی وعروسکی معروف است که بایداز ظرفیت‌های آن استفاده شود. اتفاقا یکی از دلایلی پا گرفتن برنامه و شروع آن، همین حضور جناب‌خان است. با پتانسیلی که این شخصیت داردمی‌تواندحال مردم راخوب‌کند.اوشخصیتی مطالبه‌گرومردمی‌است که هم‌لحظات‌شادمی‌آفریند وهم گاهی به فکر وامی‌دارد.
چالش‌های ۳۶۰ درجه
منصور نیکخواه، کارگردان تلویزیونی فصل اول برنامه درباره دشواری کار در پروژه‌هایی با دکور وسیع و حضور عناصر چندگانه‌ای همچون عروسک، تماشاگر، مهمان و... تشریح می‌کند: یکی از نکات مهمی که درباره دکورهایی شبیه به این برنامه است، ۳۶۰ درجه بودن فضاست و این‌که ما مجبوریم از همه اجزای صحنه استفاده کنیم. در مورد عروسک هم چون در حال طبیعی واکنشی در چهره ندارد، مدام عروسک‌گردان‌ها و صداپیشه نگاهشان به تصویری است که پخش می‌شود. پس خیلی مهم است که به موقع روی این تصویر باشیم و اکشن و ری‌اکشن‌های عروسک را به نمایش درآوریم.
وی ادامه می‌دهد: در دکور ۳۶۰ درجه، جای‌گذاری دوربین خیلی مهم است و شرایط و اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی هستند. در برنامه‌های گفت‌وگومحور یا برنامه‌های بزرگی مثل محفل که کار کردیم اتفاقات تا حد زیادی قابل پیش‌بینی هستند و مشخص است میزانسن‌ها به شکل خواهد بود وآدمها کجامی‌ایستند. در این برنامه با حجم زیادی از رخدادهای غیرقابل انتظار مواجهیم و برنامه به نوعی فضای بداهه دارد. برای همین مجبور به استفاده از تعداد زیادی دوربین هستیم و حتی گاهی بعضی دوربین‌ها نشان داده می‌شود. ۱۱ دوربین داریم که سعی کردیم تا جایی که می‌توانیم آنها را مخفی کنیم؛ فکر می‌کنم بیشتر از دوتایشان را در تصویر نمیبینیم. اینجا با وجود شرایط سخت به کمک واحد سیار ۲۰ سازمان که بهترین واحد تلویزیون است توانستیم بسیاری از این موانع را پشت سر بگذاریم. چون تله‌زون‌ها قوی و کیفیت ۴K به ما می‌دهد.
تجربه کار با عروسک‌ها
نیکخواه پیش از این هم تجربه کارگردانی برنامه‌های تلویزیونی راداشته که درآنها عروسک نقش مهمی دارد.وی می‌گوید: در برنامه «مهمانی»هم تجربه کار عروسکی داشتم امابه سختی این برنامه نبود.به خاطراین‌که جناب‌خان درمواجهه با سوژه‌های متعدد ازجمله مهمانان، تماشاگران و آقای کیایی است.مثلا چشم صداپیشه به یکی از تماشاگران می‌افتد و می‌خواهد او را وارد بازی کند که اینها خیلی شرایط را برای قاب‌بندی سخت‌تر می‌کند؛ اما به لطف تعدد دوربین‌ها می‌توانیم همه را پوشش دهیم.
این کارگردان درباره اهمیت حضور واحد سیار در برنامه می‌افزاید: در خیلی از برنامه‌ها، دوربین SLR استفاده می‌شود که دوربین‌های خیلی کوچک و با کیفیت بالاتر هستند و باعث می‌شود تصویر زیباتری را ببینیم. در این صورت دست فیلمبردار باز است و می‌تواند در لحظه‌های پرتلاطم، سریع کار کند. ولی مسأله اینجاست که آنها بسیاری از قابلیت‌های واحد سیار را ندارند. به هر حال هر برنامه چالش مختص خود را دارد.
وی درباره یکی از خاطره‌های بامزه از لحظه‌های چالش‌برانگیز این کار نیز می‌گوید: چیزی که الان خاطرم می‌آید این است که داشتیم پلانی از جناب‌خان را ضبط می‌کردیم و با یک دوربین او را می‌گرفتم. وقتی جناب‌خان را داریم با یک دوربین به او و گوشه‌ای از استودیو محدود می‌شویم. به یکی از تصویربردارها گفتم به زاویه‌ای بهتر بیاید تا بتوانیم دو شات از جناب‌خان و مهمان بگیریم اما حواسم نبود که وقتی گفتم برود در آن زاویه، مستقیم از جلوی دوربین جناب‌خان رد می‌شود! این اتفاق هم افتاد اما جذابیت کار با آقای بحرانی این است که از اتفاقات پیش‌بینی نشده هم استفاده و با آن شوخی می‌کند. این لحظه با وجود چالش‌برانگیز بودن، بامزه از آب درآمد.
دلم برای جناب‌خان تنگ شده بود
مهدی برقعی،بازیگر آیتم نمایشی ویکی ازعروسک‌گردانان جناب‌خان درفصل‌اول این برنامه است که اورایارقدیمی جناب‌خان می‌دانند. این هنرمند که در پشت‌صحنه، برای آغاز تصویربرداری لحظات حضور جناب‌خان در برنامه انتظار می‌کشد، عنوان می‌کند: پیش از شروع۱۰۰۱،دلم حسابی برای جناب‌خان تنگ شده بود.خیلی خوشحال شدم که جناب خان بازمی‌گردد. جناب‌خان از نگاه من عروسک نیست. وقتی ضبط نداشتیم، منزلمان بود، چند روز یکبار لباس‌هایش را عوض می‌کردم و به او عطر می‌زدم. به باور من روحیه حساسی دارد و حسابی مراقبش هستم! نمی‌خواهم بگویم مثل یک آدم است، ولی می‌دانم که برای مخاطبان هم عروسک نیست. انگار یک موجود زنده است.
از این عروسک‌‌گردان درباره ارتباط حرفه‌ای که با محسن کیایی برای هرچه طبیعی‌تر شدن کنش‌ها و واکنشهای جناب‌خان برقرار کرده است، می‌پرسیم که پاسخ می‌دهد: از قبل با محسن دوست بودیم و این ارتباط کمک کرد که تا حدودی به جناب خان نزدیک شود. آقای کیایی، جناب‌خان را خیلی دوست دارد و توانست واقعا با او ارتباط برقرار کند. جناب‌خان کاراکتری دارد که کارش برنامه اجرا کردن است. محسن چون خیلی او را دوست داشت توانست از پس این کار بربیاید. در ادامه بهتر و بهتر هم خواهد شد.
وی درباره تعامل صداپیشه با عروسک‌گردانان و میزبان برنامه هم عنوان می‌کند: تعامل با صداپیشه (محمد بحرانی) کمک بزرگی به محسن برای ارتباط با جناب‌خان کرده است و هم به ما برای هر چه بهتر جان دادن به این شخصیت.
باوجود بانمک بودن حرکات جناب‌خان و کنش‌ها و واکنشهای فیزیکی این عروسک در موقعیت‌های مختلف، برخی از آنها قابل پیش‌بینی شده‌اند و شاید به مرور جذابیتشان را برای مخاطبان از دست بدهند. از برقعی می‌پرسیم برای حفظ تازگی حرکات این شخصیت چه تمهیداتی را در بخش عروسک‌گردانی اندیشیده‌اند؟ وی پاسخ می‌دهد: هر کسی تکیه‌کلام‌هایی دارد؛ جناب‌خان را هم اگر یک انسان و واقعی درنظر بگیریم یکسری تکیه‌کلام‌ها و حرکات مخصوص به خود دارد. در تلاش هستیم تا رفتارهای جدید هم به او اضافه کنیم تا همچنان برای بینندگان جذاب باشد.
شباهتی در کار نیست
یزدان فتوحی، یکی از همکاران این برنامه که کارگردانی بخش پلاتوها را در فصل اول برعهده دارد درباره شباهت این برنامه به دیگر آثار تلویزیونی می‌گوید: همه جای دنیا یکسری برنامه‌ها با یکدیگر مقایسه می‌شوند، اما هیچ ربطی به همدیگر ندارند. مثل این است که دو سریال ۵۰ قسمتی را بگویند که شبیه هم هستند؛ اما اینطور نیست. اصلا نمی‌توان گفت خیلی شبیه یا خیلی متفاوت هستند. این برنامه یک تاک‌شو است که یکسری اضافات باحال‌تر دارد تا بخش تاک‌شو بهتر دیده شود. این کارگردان و بازیگر، خصوصیت جدید و چالش برانگیز این برنامه را موضوع‌محور بودن آن و انتخاب مهمانان بر اساس محتوا بیان می‌کند و می‌افزاید: مهمانان برنامه براساس یک مفهوم مشخص که همان عدد است، دعوت می‌شوند. این چیزی است که تا به حال در ایران نداشتیم. یکی از دلایل جذب شدنم به برنامه همین محتواست. وقتی مضمون خاصی در هر قسمت داریم برنامه روی هوا اجرا نمی‌شود. قرار نیست چون فقط با یک بازیگر دوست هستیم به برنامه دعوت شود، بلکه همه چیزها براساس اصولِ از قبل تعیین شده و با خط معنایی پیش می‌رود.
رونمایی از فصل جدید در پاییز
به گفته نیکجو قسمت‌هایی از فصل اول برنامه همچنان باقی مانده است که مدتی است با پایان یافتن ماه محرم و صفر، روی آنتن می‌روند. وی ادامه می‌دهد: پخش این قسمت‌ها تا آخر شهریور ادامه دارد. در حال حاضر مشغول پیش‌تولید فصل جدید هستیم که امیدواریم از مهر روی آنتن برود و در پاییز مخاطبان شبکه نسیم با فصل دوم برنامه همراه شوند.
نیکجو در پایان با تشکر از همکارانش در این برنامه به جام‌جم می‌گوید: افراد زیادی در شکل‌گیری این برنامه با ما همراه بودند که دشوار است از همگی نام ببرم، چون ممکن است کسی از قلم بیفتد. اما شایسته است در این فرصت از چند هنرمند و همکار تاثیرگذار تشکر کنم. محمد بحرانی (طراح، مدیر هنری برنامه و صداپیشه جناب‌خان) که ایده و طراحی برنامه رو کلید زدند و خلاقانه بخش هنری را مدیریت کردند؛ مسعود سرافراز (مدیر محتوا)، احسان عبدی‌پور که کارگردانی چند قسمت را برعهده داشت و نمایش‌های طنزی که قسمت‌هایی از آنها پخش شد. امیر سلطان‌احمدی، کارگردان بخش‌های نمایشی پانسیون جناب‌خان و همچنین مدیران و همکاران سازمانی ازجمله دکتر کرمی(مشاور محتوایی)که درپیش‌تولید و تولید برنامه از حضورش بهره بردیم، خانم حنانه احمدی، از همکاران سازمان صداوسیما در بخش محتوا و جناب آقای شهیدی‌فر (مشاور محتوایی) در بازه زمانی پیش‌تولید این فصل یاری بسیاری به ما رساندند.
