با توجه به این‌که چند روزی است استان اصفهان میزبان این رویداد قرار گرفته، سراغ دو تن از تهیه‌کنندگان شاخص برنامه‌های مرکز صداوسیمای این استان رفته‌ایم تا درباره برنامه‌های‌شان و نقش ایران‌جان، در کمک به ارتقای تولیدات رسانه‌ای و معرفی ظرفیت‌های اصفهان از زبان خودشان بشنویم.
«روستا» و نقش مشارکت مردم در ثبت فرهنگ بومی
محمدرضا کاظمی، تهیه‌کننده، کارگردان و راوی برنامه «روستاگرد» درخصوص ایده اولیه برنامه‌اش گفت: ایده اولیه این برنامه معرفی روستاهای استان اصفهان بود؛ استانی که تقریبا همه اقلیم‌ها را در خود دارد؛ از کویر و کوهستان گرفته تا نواحی سرسبز و رودخانه‌ای که خود اهالی آن را «شمال اصفهان» می‌نامند. این تنوع اقلیمی ظرفیت خوبی برای پرداختن عمیق به روستاهای استان فراهم کرده است. هدف ما از تولید برنامه، معرفی روستاها از نظر موقعیت جغرافیایی، آداب و رسوم، جاذبه‌های گردشگری وخدماتی است که درآنها ایجاد شده. مثلا وجود سالن ورزشی،کتابخانه یا اماکن تاریخی. بسیاری از روستاهای استان پیشینه و قدمت بسیار بالایی دارند. دربین روستاهای اصفهان ماروستای هزارساله داریم. روستایی هم داریم که تأسیس آن به سال۱۳۶۸ بازمی‌گردد.کاظمی ادامه داد: دربخش کشاورزی نیزبه‌رغم مشکلات خشکسالی، روستاهای استان محصولات متنوعی به‌خاطر اقلیم‌های گوناگون دارند واخیرا به‌سمت کشاورزی نوین و گلخانه‌ای روی آورده‌اند که این موضوع در برنامه معرفی می‌شود. ما فقط به معرفی گردشگری محدود نیستیم؛ مفهوم «باغ‌گردی»، «موزه‌گردی» و «صنایع دستی‌گردی» را نیز در دل برنامه جا داده‌ایم. مهم‌تر از همه این‌که این برنامه یک اثر کاملا مشارکتی است و فقط یک نفر راوی آن نیست بلکه مردم روستاها در ساخت آن سهیم‌اند و نقش فعالی در روایت و نگارش این آثار دارند.
مهاجرت معکوس در روستاهای اصفهان
کاظمی یکی از دستاوردهای برنامه خود را مهاجرت معکوس شهر به روستا و کارآفرینی معرفی و اضافه کرد: در طول مدت تولید برنامه به روستاهایی سر زدم که بعد از پخش برنامه و معرفی ظرفیت‌های جدیدشان، مهاجرت معکوس جوانان را شاهد بودند. مثلا دهیار یکی از روستاها به من گفت بعد از پخش برنامه، تعداد زیادی ازجوانان به روستابرگشته و خواسته‌اند کارهای جدیدی مثل مزرعه پرورش شترمرغ و بلدرچین راه‌اندازی کنند. حتی روستایی سراغ داشتم که در آنجا مردی که در شهر در زمینه تولید فیلترهای هوا برای خودرو کار می‌کرد به روستا آمده کارگاهی راه‌اندازی کرده و اهالی را آموزش داده. حالا هم کسانی از خود آن روستا و روستاهای اطراف مشغول به‌کارند. این نمونه‌ها زیادند و من می‌توانم نام این روستاها را خدمت‌تان بگویم تا ابهامی نباشد و حرف‌ها فقط شعار نباشد. وی با اشاره به پیشینه تولیدی برنامه روستا افزود: از پاییز ۹۷ تاکنون مستند روستاگرد را تولید و طی این مدت به حدود۲۹۰روستا در استان سفرکرده‌ایم. درسال ۱۴۰۱ برنامه ما به‌عنوان بهترین برنامه روستایی دربین مراکزصدای وسیمای کشور شناخته شدوازآقای جبلی تقدیرنامه دریافت کردیم.رویداد ایران‌جان فرصتی ویژه فراهم کرده است که مردم روستا که مخاطبان جدی برنامه هستند، وقتی بخش‌هایی از روستاهای خود را در شبکه‌های مختلف سراسری می‌بینند، واکنش‌های بسیار مثبت و هیجان‌انگیزی نشان می‌دهند چراکه این بازتاب باعث شده روستاهای کوچکی در گوشه‌ای از اصفهان در سطح کشور دیده شوند ومردم آنجا از شناخته شدن‌شان بسیار خوشحال باشند.
انعکاس دغدغه‌های مردم اصفهان
کاظمی دغدغه رویداد ایران‌جان را فراتر از معرفی جاذبه‌های گردشگری دانست وعنوان کرد: این ظرفیت رسانه‌ای فرصتی است برای مطرح کردن دغدغه‌ها و مشکلات واقعی مردم. شاید در نگاه اول این‌طور برداشت شود که این رویداد با هدف معرفی جاذبه‌های گردشگری راه‌اندازی شده اما به‌تدریج و با هم‌اندیشی‌های انجام شده، هدف‌ها دقیق‌تر و عمیق‌تر شده و حالا دیگر یکی از کارکردهای ایران‌جان، بیان دغدغه‌ها و مطالبات مردمی است و این رویداد به بستری برای ارتباط میان مردم و مسئولان تبدیل شده. حالا مردم امیدوارند وقتی مسئولان مشکلات را می‌بینند، ممکن است راه حلی برای رفع آنها پیدا کنند. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات استان اصفهان، بحث آب است که امیدواریم با دیده شدن آن، اقدامات مؤثری صورت بگیرد. این تهیه‌کننده اصفهانی با بیان این‌که برنامه ایران‌جان باعث ارتقای قابل توجه ظرفیت تولیدات تصویری در استان اصفهان شده است، فضای حاکم بر این مرکز را این‌گونه تشریح کرد: بچه‌های صداوسیمای مرکز اصفهان کاربلد و حرفه‌ای هستند. در فرصتی که برای آماده‌سازی ایران‌جان داشتیم همه آنها تلاش کردند تا بتوانند آثار زیادی با کیفیت بالا تولید کنند. مخصوصا در برنامه روستا طی جلسات متعدد در دو سه ماه گذشته، چندین آیتم جدید طراحی کردیم که برای مرکز ما تازگی داشت و قبلا کمتر به این شکل به آنها فکر شده بود. این محتواها نه‌تنها قابلیت پخش در شبکه استانی خودمان را دارند بلکه ظرفیت پخش در شبکه‌های سراسری را نیز دارند و به ما دید جدید و نوینی درباره تولیدات رسانه‌ای استان بخشیده‌اند. وی اضافه کرد: پیش از این چارچوب‌های تعریف شده برای ما محدودیت‌هایی ایجاد کرده بود و اجازه نمی‌داد به این شکل فراتر از آنچه تعریف شده حرکت کنیم اما با رویداد ایران‌جان، علی‌رغم سختی‌ها و تلاش‌های زیاد عوامل مرکز صداوسیمای اصفهان نتیجه بسیار رضایت‌بخشی به‌دست آمد و افق‌های تازه‌ای برای تولیدات بومی استان ایجاد شده است. هرچند که بازه زمانی یک هفته‌ای این رویداد برای معرفی استانی به وسعت، قدمت و سابقه فرهنگی و هنری اصفهان کافی نیست اما فکر می‌کنم می‌توان این برنامه را در بازه‌های زمانی مختلف ادامه داد. وی افزود: در مرکز صداوسیمای اصفهان بعد از برگزاری جلسات متعدد همه پرسنل درگیر شدند و ایده‌ها و طرح‌ها مطرح شد. در این چند روز که به مرکز صداوسیمای استان رفت‌وآمد دارم، کاملا پویایی و تلاش همه را می‌بینم. همه با دل و جان کار می‌کنند و کم نمی‌گذارند.
آغاز پرتلاش «زنده‌رود» و صدرنشینی در قلب مخاطبان
محمدعلی طالقانی، تهیه‌کننده برنامه «زنده‌رود» دیگر برنامه تولیدی مرکز صداوسیمای اصفهان در معرفی برنامه خود گفت: از اسفند ۱۳۸۳درکمیته تخصصی طرح و برنامه مرکز، پیشنهادی برای تولید برنامه‌ای سرگرمی، تفریحی و اجتماعی برای صبح‌های جمعه مطرح و بدین ترتیب طرح اولیه «زنده‌رود» ارائه شد. البته این برنامه رسما از فروردین ۱۳۸۴ آغاز به پخش کرد و خیلی زود توانست مخاطبان خود را جذب کند به‌طوری که پیش از آن برنامه‌های مشابه حدود ۹درصد بیننده داشتند اما ظرف سه ماه پس از پخش زنده‌رود، مخاطبان برنامه به ۲۷درصد رسید و تا آذر همان سال این رقم به ۵۴درصد افزایش یافت. آخرین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد این برنامه اکنون نزدیک به ۸۰درصد بیننده دارد و بیش از ۸۰درصد این افراد از برنامه رضایت کامل دارند.
حائز اهمیت است که سبک و ساختار گفت‌وگومحور زنده‌رود در همان سال‌های ابتدایی برای برنامه‌های مشابه در شبکه‌های سراسری و استانی الگو شد. در سال‌های اخیر تلاش کردیم بیشتر به سمت بومی‌سازی قوی‌تر برویم و ظرفیت‌های استانی در این برنامه را پررنگ‌تر کنیم.
ظرفیت‌های برجسته اصفهان
طالقانی با صحبت پیرامون رویداد ایران‌جان و جاذبه‌های اصفهان ادامه داد: ایران‌جان با هدف اصلی معرفی استان‌های مختلف به مردم این کشور اجرا می‌شود. با میزبانی این رویداد در استان اصفهان، تلاش شده ظرفیت‌ها، فرصت‌ها، مطالبات و مسائل مردم این استان به‌خوبی به تصویر کشیده شود. لازم به ذکر است که اصفهان در زمینه‌های مختلف دارای ظرفیت‌های بسیار برجسته‌ای است. این استان در سال ۲۰۲۵ به‌عنوان پایتخت گردشگری شهرهای آسیایی انتخاب شده و یکی از سه اولویت اصلی توسعه دولت به‌شمار می‌آید. همچنین اصفهان به‌عنوان قطب توسعه انرژی خورشیدی در ایران شناخته می‌شود. این شهر الگوی سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان‌هاست و نخستین و تنها شهرک علمی تحقیقاتی کشور را در خود جای داده. از دیگر ظرفیت‌های مهم این استان می‌توان به پژوهشگاه رویان،مراکز بزرگ صنعتی و شهرک سلامت اصفهان اشاره کرد که همه اینها در همسویی با سیاست‌های کلان کشور قرار دارند.تهیه‌کننده زنده‌رود در ادامه اضافه کرد: اصفهان پر است از جاذبه‌های گردشگری مانند تخت‌فولاد، گلستان شهدا و مناطق تاریخی زیبا که ترکیبی ازفرهنگ، هنر و تاریخ این دیار را به نمایش می‌گذارند. این استان شخصیت‌های برجسته‌ای در زمینه‌های مختلف دارد؛ ازهنرمندان بزرگ مثل مرحوم استاد فرشچیان تا دانشمندان واساتیدی ماننددکتر نصر وچهره‌های برجسته موسیقی مثل ایرج خواجه‌امیری، حسام‌الدین سراج، علیرضا افتخاری و محمد معتمدی که سرمایه‌های معنوی اصفهان محسوب می‌شوند. در طراحی و اجرای این رویداد تلاش کردیم با ساخت آیتم‌های کوتاه، خلاقانه و جذاب، ظرفیت‌های استان را به تصویر بکشیم. برنامه‌ها علاوه بر مرکز استان، شهرستان‌ها و روستاهای مختلف اصفهان را نیز پوشش می‌دهند تا توانمندی‌های بومی و اقلیمی که می‌توانند به توسعه اقتصادی پایدار و رونق منطقه کمک کنند، به‌خوبی معرفی شوند.
همبستگی اجتماعی، هویت بومی و عدالت‌محوری
وی با بیان این‌که هدف این رویداد در این مرحله معرفی همه‌جانبه و متنوع استان اصفهان است، عنوان کرد: برنامه‌های ایران‌جان نقش مهمی در تقویت همبستگی اجتماعی، احیای هویت بومی و توسعه متوازن استان‌ها دارند. بنابراین ما نیز در تولید آیتم‌ها بر کیفیت و انعکاس واقعی ظرفیت‌های استان تمرکز کردیم و موضوعات عدالت‌محور مانند جوانان مومن انقلابی، گفتمان انقلاب، هنر انقلاب اسلامی،دفاع مقدس، ایثار وشهادت، روستاها و عشایر را به‌عنوان محورهای اصلی انتخاب کردیم تا اصفهان بهتر در سطح ملی معرفی شود. طالقانی از جمله نکات اجرایی این رویداد به مشارکت گسترده مردمی اشاره و تکمیل کرد: در تولید آیتم‌های معرفی شهرستان‌ها و روستاها، مشارکت گسترده مردم کاملا مشهود است. این ظرفیت رسانه‌ای که شکل گرفته، می‌تواند نقش مهمی در توزیع عادلانه منابع و بهبود تصمیم‌گیری مدیران استان ایفا کند. دست‌اندرکاران صداوسیمای اصفهان در رویداد ایران‌جان با ارائه تولیداتی لطیف و آموزنده، شاخصه‌های فرهنگی، هنری، اقتصادی و اجتماعی استان را به نمایش گذاشته و فضایی شاد و زنده با حضور مردم و گزارش‌های ضبط‌شده خلق کرده‌اند.
هرچند مردم ایران پیشتر از این با اصفهان خاطراتی داشته و دارند اما امیدواریم این رویداد فرصتی باشد برای تعمیق شناخت و بازتعریف درست‌تر این استان در ذهن مخاطبان سراسر کشور.
