دفاع مقدس که با تهاجم همه‌جانبه ارتش بعث به خاک ایران آغاز شد، آزمونی بی‌نظیر برای ملت ایران بود. صدام، با حمایت تسلیحاتی و مالی ۳۷ کشور از جمله آمریکا، فرانسه و شوروی، تصور می‌کرد خوزستان را ظرف هفت روز تصرف خواهد کرد.اما رزمندگان ایرانی، از خرمشهر تا آبادان، با ایثار و خلاقیت نظامی، دشمن را زمین‌گیر کردند. عملیات‌هایی چون ثامن‌الائمه (شکست حصر آبادان) و فتح‌المبین نشان‌دهنده تاکتیک‌های نامتقارنی بود که برخی کارشناسان از آن به‌عنوان جنگ چریکی مدرن نام برده‌اند.از منظر علمی، دفاع‌مقدس الگویی از بازدارندگی نامتقارن ارائه کرد.بر اساس تحلیل مؤسسه مطالعات استراتژیک لندن (IISS)، ایران با استفاده ازبسیج مردمی و نیروهای داوطلب، هزینه‌های جنگ را برای عراق به حدی افزایش داد که ادامه تهاجم غیرممکن شد. در خرمشهر، رزمندگان با سلاح‌های سبک در برابر تانک‌های T-۷۲ عراق ایستادند و ۳۵ روز مقاومت کردند. این پایداری که با خون جوانانی چون محمد جهان‌آرا رنگین شد، نشان داد بازدارندگی نه تنها به تجهیزات، بلکه به اراده و ایمان وابسته است.
جنگ ۱۲ روزه؛ تهاجم جدید، پاسخ قاطع
۲۳ خرداد امسال ایران بار دیگر با یک جنگ تحمیلی مواجه شد؛ تهاجم ۱۲ روزه آمریکا و اسرائیل که با حملات گسترده نیروی هوایی اسرائیل به تأسیسات نظامی و هسته‌ای آغاز شد. بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای، اسرائیل سایت‌هایی در نطنز، فردو و اصفهان را هدف قرار داد. آمریکا نیز با بمب‌افکن‌های B-۲ و بمب‌های سنگرشکن GBU-۵۷ وارد میدان شد. این تهاجم، با هدف تضعیف محور مقاومت و فلج کردن توان موشکی ایران طراحی شده بود.
اما پاسخ ایران، یادآور روح دفاع‌مقدس بود. نیروهای مسلح، با شلیک صدها موشک بالستیک دقیق و پهپادهای انتحاری، پایگاه‌های نظامی اسرائیل و حتی پایگاه العدید در قطر را هدف قرار دادند. عملیات وعده صادق۳ که به گزارش شبکه الجزیره بیش از ۷۰ درصد اهداف خود را منهدم کرد، نشان‌دهنده عمق بازدارندگی موشکی ایران بود.این پاسخ، هزینه سنگینی به دشمن تحمیل کرد.تخمین‌هاحاکی از خسارت ۱۲میلیارددلاری به زیرساخت‌های نظامی اسرائیل است.همان‌طورکه دردفاع مقدس، آزادسازی خرمشهر معادلات را تغییر داد، در جنگ ۱۲روزه نیز توان موشکی ایران دشمن را وادار به پذیرش آتش‌بس کرد.
تعریف جدید از بازدارندگی
بازدارندگی ایران که ریشه در تجربیات حماسی دفاع‌مقدس دارد، ترکیبی از توان نظامی پیشرفته و روحیه مقاومت است که دشمن را در برابر هرگونه تجاوز ناکام می‌گذارد. در دفاع مقدس، ایران با وجود تحریمهای تسلیحاتی و کمبود تجهیزات، با تاکتیک‌های خلاقانه مانند عملیات‌های چریکی و بهره‌گیری از نیروی انسانی متعهد، دشمن بعثی را زمین‌گیر کرد. عملیات‌هایی چون کربلای ۵ و والفجر ۸ نشان داد اراده و استراتژی می‌تواند برتری نظامی دشمن را خنثی کند. امروز، این میراث در قالب فناوری‌های بومی و آمادگی عملیاتی نیروهای مسلح تجلی یافته است. در جنگ ۱۲ روزه، ایران با شلیک موشک‌های بالستیک و پهپادهای انتحاری، پایگاه‌های نظامی دشمن در اسرائیل و العدید قطر را هدف قرار داد.
تحلیل مؤسسه مطالعات استراتژیک لندن نشان می‌دهد که توان موشکی و جنگ الکترونیک ایران هزینه تهاجم را برای دشمن غیرقابل تحمل می‌کند و احتمال اقدام نظامی را به شدت کاهش می‌دهد. این بازدارندگی که در دفاع‌مقدس با ایثار رزمندگان شکل گرفت، امروز با فناوری‌های پیشرفته و عملیات‌های دقیق، ایران را به قدرتی تبدیل کرده که دشمنان را وادار به بازنگری در هرگونه ماجراجویی نظامی می‌کند.
قهرمانان و حماسه‌ها
دفاع مقدس پر از داستان‌هایی است که هنوز قلب ملت ایران را گرم می‌کند. در عملیات خیبر (۱۳۶۲)، رزمندگان در هورالعظیم با قایق‌های کوچک، لشکرهای زرهی عراق را غافلگیر کردند.
یا در والفجر ۸، غواصان ایرانی با عبور از اروندرود در تاریکی شب، فاو را آزاد کردند؛ عملیاتی که تحلیلگران نظامی غرب آن را غیرممکن می‌دانستند. این حماسه‌ها که با فداکاری شهیدانی چون باکری و زین‌الدین رقم خورد، نشان‌دهنده روحیه‌ای بود که امروز در نیروهای مسلح جاری است.
یکی از جذاب‌ترین داستان‌های دفاع مقدس، مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر است. در مهر ۱۳۵۹، جوانانی با کمترین امکانات، در برابر ارتش مجهز عراق ایستادگی کردند.
محمد جهان‌آرا، فرمانده جوان خرمشهر با جمله معروفش خرمشهر را خدا آزاد کرد نماد ایمان و مقاومت شد. این روحیه، در جنگ۱۲ روزه نیز دیده شد، زمانی که نیروهای پدافندی در نطنز، با وجود بمباران سنگین از تأسیسات کلیدی دفاع کردند و به دشمن اجازه نفوذ ندادند.
از ایثار دیروز تا اقتدار امروز
هفته دفاع مقدس، فرصتی است برای یادآوری این‌که چگونه ایثار و مقاومت، ایران را به یک قدرت بازدارنده تبدیل کرد. از جنگ تحمیلی ۸ ساله تا جنگ تحمیلی ۱۲روزه، ایران نشان داده در برابر تجاوز، تسلیم نمی‌شود. جنگ ۱۲ روزه، گرچه با خسارت‌هایی همراه بود، اما بار دیگر ثابت کرد که بازدارندگی ایران با تکیه بر توان نظامی و اجماع مردمی، دشمن را به زانو درمی‌آورد. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند: دفاع مقدس، گنجینه‌ای است که هرگز تمام نمی‌شود. امروز، نیروهای مسلح با هشدارهای قاطع و آمادگی بی‌وقفه، این گنجینه را به سپری برای آینده ایران تبدیل کرده‌اند.
پاسخ مهلک در انتظار دشمن خطاکار
سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای به مناسبت آغاز هفته دفاع‌مقدس تاکید کرد که در صورت بروز هرگونه خطای محاسباتی جدید و تجاوزگری از سوی دشمن، جمهوری اسلامی ایران با دست برتر ابتکار عمل را در میدان نبرد در اختیار خواهد داشت و پاسخ مهلک و عبرت‌آموز دیگری به او خواهد داد.
در این بیانیه آمده است: تجربه جنگ تحمیلی اخیر نشان داد حتی در سخت‌ترین شرایط تحریمهای اقتصادی و فشارهای ترکیبی چندلایه حداکثری دشمنان در بخش‌های مختلف، نیروهای مسلح کشور توانسته‌اند با اتکا به دانش و توان بومی، به سطحی از خودکفایی، بالندگی و بازدارندگی در حوزه نظامی و دفاعی با برخورداری از ساختار مستحکم فرماندهی برسند، نبرد را با ارتش‌های پیشرفته جهان با حفظ ابتکار عمل به پیروزی رسانند و دشمن را در اهدافش ناکام سازند.
سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی تصریح کرد: شکست دشمنان در دو جنگ تحمیلی، تمام‌عیار، پرشدت و جهانی علیه جمهوری اسلامی و ناکامی دشمنان در سایر نبردهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی، روانی، رسانه‌ای و تلاش برای ایجاد آشوب و بی‌ثبات‌سازی داخلی، نشان داد که ملت ایران با هوشیاری، بصیرت و اتحاد مقدس، همچون دژ پولادین در برابر جنگ ترکیبی دشمن ایستاد و نقشه‌های آنها را ناکام گذاشت. همچنان‌که مردم ایران آماده‌اند در صورت لزوم، درس‌های تازه‌ای به هر متجاوز و مداخله‌گر بیاموزند.
همچنین ارتش جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای به مناسبت هفته دفاع‌مقدس اعلام کرد: امروز ارتش آماده‌تر از گذشته تا آخرین نفس در دفاع از امنیت و منافع ملی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران همچون کوه ایستاده است.ارتش در بیانیه خود آورده است: رشادت‌های ارتش در کنار همرزمان خود در سپاه، فرماندهی انتظامی، بسیج مردمی در دفاع جانانه از مرزهای ایران اسلامی، چه در دوران هشت‌ساله دفاع مقدس، چه در عملیات‌های مردم‌یاری، دوران همه‌گیری کرونا و چه در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، نشان از ماهیت اسلامی، انقلابی و مردمی ارتش دارد.
در این بیانیه تاکید شد: مجاهدت‌ها و حماسه‌آفرینی‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران، تنها در سایه پیوند عمیق با ملت و تحت فرماندهی حکیمانه فرماندهی معظم کل قوا، حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) میسر شده است.
