اکنون با نسلی از جوانان مواجهیم که ازدواج را بهمعنای واقعی کلمه، آغاز یک زندگی میدانند نه یک نمایش پرهزینه جوانانی که ترجیح میدهند هزینه گزاف برای یک شب برگزاری مراسم را صرف تهیه و تامین مسکن یا رفتن به سفری مشترک کنند. این تغییر فقط زاییده مسائلی مانند مشکلات اقتصادی نیست؛ بلکه نشانهای از گرایش جامعه به فرهنگ ازدواج آسان و فاصله گرفتن از تجملات است. اگر در روزگاری تجملات شرط اصلی یک مراسم تمام و کمال محسوب میشد اما امروز بسیاری از جوانان به این نتیجه رسیدهاند که سادگی میتواند آغازگر زندگیای بهتر باشد. زوجهایی که با کمترین هزینه و بدون قرض گرفتن از بقیه، یک مراسم ساده برگزار میکنند، نه فقط باری از دوش خانوادهها برمیدارند، بلکه الگویی تازه برای نسلهای بعد میشوند. همین ساده برگزار کردن مراسم بسیاری از زوجهای جوان، دهان به دهان میچرخد و تبدیل به یک جریان جمعی در کل کشور میشود. ازدواج ساده، حالا از یک توصیه اخلاقی به یک رویکرد فرهنگی و آیندهساز تبدیل شده است.
سادگی، پشتوانه زندگی
آمارها و مشاهدات میدانی حاکی از آن است که مراسمهای ازدواج در کشور گرایش به سادگی پیدا کرده و جوانان امروز بیش از هر چیز نگران اجارهبهای خانه، تهیه جهیزیه و مخارج اولیه هستند. همین واقعیت باعث شده تالارهای بزرگ و مراسمهای پرزرقوبرق کمکم جای خود را به جشنهای کوچک اما صمیمی بدهند. برای بررسی بیشتر ماجرا با چند زوج جوان در اینخصوص صحبت کردیم. امین و نسترن بهتازگی مراسم ازدواج خود را با ۵۰ نفر مهمان برگزار کردند. آنها به خبرنگار جامجم میگویند: «زمانی که هزینههای مراسم عروسی را با تعداد نفرات بالا محاسبه کردیم، ترجیح دادیم جشن ازدواجمان را با حضور خانوادهها و چند نفر دوست صمیمی برپا کنیم.» آنها همچنین معتقدند که ارزش واقعی زندگی، به همان صمیمیت شروع آن بستگی دارد. مینا و پویا هم از دیگر زوجهایی هستند که اخیرا مراسمی ساده با ۱۰۰ مهمان برگزار کردهاند. آنها نیز معتقدند وقتی از هزینههای اضافی صرفنظر کردند، توانستند با آرامش بیشتری روی زندگی تمرکز کنند. البته این زوج با هزینهای که ذخیره کردند، توانستند خانهای در اطراف تهران تهیه کنند.
پوستاندازی یک ذائقه
سبک و سیاق مراسمهای ازدواج، در حال پوستاندازی است. تغییر ذائقه نسل جوان، فشارهای مالی و تمایل به سادگی، همگی دست به دست هم دادهاند تا شکل مراسمها دگرگون شود. این موضوع درحالی است که بیژن عبداللهیمقدم، رئیس اتحادیه تالارهای پذیرایی از سهم ۲۰ درصدی مراسم عروسی در تالارها خبر داده و گفته ۸۰ درصد مهمانیهایی که در تالارها برگزار میشود به مراسم ختم اختصاص دارد و ۲۰ درصد بقیه عروسی است.علیرضا شریفییزدی، روانشناس اجتماعی درخصوص این مسائل به جامجم میگوید: برگزاری مراسمهای تجملاتی در گذشته ناشی از صنعتی شدن این روند و تحمیل تشریفات توسط عدهای به جامعه بود. رسانههای نوپدید مانند شبکههای اجتماعی میتوانند نقش مؤثری در شکلگیری تفکر و جهانبینی جدید ایفا کنند، بهویژه در قالب ترویج الگوی ازدواج ساده.» آنطور که او توضیح میدهد، میتوان مراکزی ایجاد کرد که خدماتشان را بهگونهای ارائه دهند که بتوان با جمعی کوچکتر، مراسمی گرم و خاطرهانگیز برگزار کرد؛ مراکزی که شبی بهیادماندنی را برای زوجین رقم بزنند؛ بدون هزینههای عجیبوغریب.
خوشبختی بدون تجملات
تغییر رویکرد زوجهای جوان، فرهنگ مناسبی را در جامعه رواج خواهد داد و به این شکل ازدواج کمتر درگیر حاشیههایی مانند تجملات خواهد شد. اما این مسأله نباید سبب شود که مسئولان برای رفع نیازهای اولیه یک زندگی تلاش نکنند، زیرا تا زمانی که جوانان در حوزه اشتغال، مسکن و آیندهای قابلبرنامهریزی دچار مشکل باشند، نمیتوان از آنها انتظار داشت برای تشکیل خانواده قدمهای جدی بردارند. شریفییزدی در اینباره میگوید: «مهمترین خطری که جامعه ما را تهدید میکند، عدم تعادل بین ورودی و خروجی جمعیت است. یعنی بهدلیل کاهش شدید نرخ تولد، خطر سالمندی جامعه را تهدید میکند. بنابراین هر اقدامی که منجر به شکلگیری خانواده شود، میتواند این تهدید را تا حد زیادی کاهش دهد.» وی معتقد است که ساده گرفتن مراسم ازدواج و پرهیز از تشریفات و چشموهمچشمیها، هیچ نقشی در قوام و دوام زندگی مشترک و خوشبختی آینده زوجین ندارد. این درحالی است که این رویکرد میتواند بستر لازم را برای ازدواج آسان فراهم کند.
الگویی مناسب برای جوانان
تغییر اولویت زوجین و تصمیم آنان برای تبدیل مخارج مراسم ازدواج به پشتوانهای برای زندگی، اتفاق خوبی است که اگر مستمر باشد، قطعا شاهد بهبود شرایط جامعه خواهیم بود. شریفییزدی نیز در اینباره به جامجم میگوید: «اگر این سبک ازدواجها در طول یک یا دو سال ادامه پیدا کند، بهتدریج به الگویی برای جامعه بدل خواهد شد و به این شکل میتوان امیدوار بود که مسائلی مانند افزایش سن ازدواج، افزایش آمار جوانان مجرد و کاهش نرخ فرزندآوری برطرف شود.»