کاخ‌ سفید از طرح اشغال ۵ساله غزه توسط نخست‌ وزیر سابق انگلیس حمایت کرد

بلر به‌عنوان حامی تهاجم به‎عراق و افغانستان همچنین مخالف سرسخت با فعالیت جنبش‎های مبارز علیه هژمونی آمریکایی ــ اسرائیلی در غرب‎آسیا شناخته می‌شود و چراغ سبز کاخ‌سفید به ورود سازمان وی به غزه درواقع راه‎حل میانه‎ای برای جلب رضایت تمام بازیگران تحولات فلسطین ارزیابی می‎شود. 

باوجود تایید‌های اولیه، کشور‌های عربی همچنان به‌واسطه فقدان وجود برنامه مشخص برای انتقال نهایی قدرت به دولت فلسطین از کلیت طرح مورد تأیید آمریکا رضایت ندارند. درهمین راستا، اعراب نگران تبدیل تسخیر نظامی اسرائیل به یک اشغال خوش‎خیم تحت رهبری فردی انگلیسی هستند که خاطرات ایام قیمومیت لندن بر فلسطین (۱۹۴۸ ــ‌۱۹۲۰) را تداعی کند. 

باریکه غزه با دو میلیون و ۱۴۲ هزار جمعیت در محدوده‌ای به طول ۴۱ کیلومتر و پهنای حداکثر ۱۲ کیلومتر یکی از متراکم‌ترین مناطق جهان بوده که تا پیش از تهاجم ۲۷ اکتبر ۲۰۲۳ اسرائیل به کرانه شرقی مدیترانه، توسط جنبش مقاومت اسلامی (حماس) اداره می‎شد. 

جزئیات طرح بلر

براساس مفاد مندرج در طرح مدیریت غزه مورد تأیید کاخ‎سفید، تونی بلر به عنوان مدیرموقت نوارغزه بدون ارتباط اولیه با تشکیلات خودگردان منصوب خواهد شد. نخست‌وزیر سابق انگلستان به‎مدت پنج سال قیمومیت سیاسی این منطقه متراکم را برعهده خواهد گرفت که اقتباسی از مدل انتقال حکومت در کوزوو همچنین تیمور شرقی ارزیابی می‎شود. 

همزمان در سطح امنیتی نیز یک نیروی چندملیتی عرب در باریکه غزه مستقر و ضامن امنیت مردم جنگ‎زده خواهد بود. در این طرح برخلاف پروژه‌های پیشین نتانیاهو و ترامپ از پاکسازی قومی فلسطینی‎ها صرف‎نظر کرده است. درنهایت مطابق جزئیات طرح بلر، بایستی اتحاد تمام سرزمین‎های (کرانه باختری و نوارغزه) تحت حکمرانی دولت رام‎الله محقق شود. 

به‎اعتقاد گاردین، ایده اداره موقت باریکه غزه به‌وسیله تونی بلر ایجاد تعادلی بین خواسته‌های ترامپ، نگرانی‎های نتانیاهو و فشار اعراب در برابر ادعا‌های پاکسازی قومی همچنین واگذاری باریکه به دولت تشکیلات خودگردان است که آزمون جدیدی برای نخست‌وزیر اسبق انگلیس با کمک دبیرخانه‎ای متشکل از حداکثر ۲۵ نفر و هیأت مدیره‎ای هفت نفره برای بازگرداندن صلح به نوارغزه درنظر گرفته می‎شود. 

عدم اجماع در اسرائیل

مسأله اسرائیل با باریکه غزه همواره محول اختلاف سیاسیون این رژیم بوده؛ به طوری که الحاق یا واگذاری آن زمینه صعود و سقوط کابینه‌های بسیاری را تسهیل کرده است. برخلاف کرانه باختری که نوعی قداست ایدئولوژیک و اهمیت راهبردی داراست، باریکه غزه از چند جنبه محل اخلاف سران تل‎آویو به‌ویژه بعد عملیات طوفان‌الاقصی محسوب می‎شود. 

ایهود اولمرت، عضو کابینه آرون شارون و جانشین بعدی او، در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۳ حول‎محور نوار غزه توضیح داد که بسیاری از فلسطینی‌ها دیگر علاقه‌ای به راهکار دو دولت ندارند، بلکه می‌خواهند ماهیت درگیری را از الگوی الجزایر به الگوی آفریقای جنوبی یعنی از «مبارزه با اشغال» به «مبارزه برای یک نفر، یک رأی» تغییر دهد. این مبارزه‌ای قدرتمندتر علیه ماهیت اسرائیل است و برای ما به معنای پایان دولت یهود خواهد بود. 

واگذاری غزه به دولت خودگردان از نگاه شارون و حامیانش می‌توانست مانع از آن شود که در صورت شکست راهکار دو دولت، جمعیت عمدتا مسلمان غزه در مرز‌های رژیم‌صهیونیستی ادغام شده و اکثریت جمعیتی یهودیان و ماهیت این رژیم را تهدید کنند. امروزه نیز سرکردگان رژیم صهیونی بین رادیکال‎ها که خواهان بازگشت کامل به باریکه (نظیر اسموتریچ و بن‎گویر) همچنین مقامات معتدل‎تر (مانند زمیر و لاپید) نگران امنیت اجتماعی اسرائیل تقسیم شده‎اند. 

بحران اعتماد اعراب

در طرف دیگر ماجرا نیز با وجود حمایت لفظی و اعلام همدردی جهان عرب با فلسطینی‎ها، سابقه‎ای قابل‌توجه از فقدان هماهنگی و عدم انسجام در صفوف کشور‌های عربی حول‎محور مسأله فلسطین وجود دارد. در جنگ ۱۹۴۸ دولتمردان دمشق بیش ‎از مبارزه با رژیم نوپای صهیونی، نگران قدرت‎گیری مفتی اعظم قدس، حاج امین الحسینی بودند و پادشاهی اردن نیز دغدغه تصرف کرانه باختری را بیش ‎از تشکیل دولت فلسطین دنبال می‎کرد. 

در راستای همین روند، تا سال ۱۹۶۹ و مرگ جمال عبدالناصر رئیس‌جمهور مصر، مسأله فلسطین بیشتر دستاویز رقابت‌های سیاسی جهان عرب با رژیم همچنین میان خود پایتخت‎های عربی بود؛ بنابراین جنبش‎های فلسطینی از بازگشت ارتش‎های عربی نیز به سرزمین خودشان الزاما رضایت ندارند و درصورت تحقق طرح بلر، احتمال ایجاد نزاع و درگیری بین جمعیت فلسطینی و نظامی عربی بیگانه وجود خواهد داشت. 

نکته حائز اهمیت دیگر آن است که گردان‎های القسام تحت رهبری عزالدین حداد نشانه‎ای از ترک مخاصمه بروز نداده و عملیات‎های نامتقارن شاخه نظامی حماس ممکن است که حتی با پیاده‎سازی پیشنهاد‌های نخست‌وزیر سابق انگلستان همچنان ادامه یابد تا جنگ غزه پیچیده‎تر از همیشه شود. در نتیجه، رهبران جهان عرب نیز تمایل چندانی به اعزام قوای نظامی بدون برنامه مشخص به کرانه شرقی مدیترانه ندارند و با فشار بر دولت ترامپ خواهان تحقق دولت فلسطین در میان‎مدت هستند. 

ریشه حماس در بافت فلسطین

باوجود تلاش‎های ارتش اسرائیل و استفاده از انواع جنگ‎افزار‌های نظامی، رزمندگان مقاومت اسلامی همچنان به ایستادگی علیه تانک‎ها و سربازان مهاجم ادامه می‎دهند؛ چراکه گفتمان حماس ریشه در جامعه فلسطینی دارد و صرفا با رویارویی نظامی قابل شکست نیست. 

درهمین راستا، غازی حمد از رهبران برجسته جنبش مقاومت اسلامی، در گفت‎وگو با «معا» تاکید کرد: «حماس بخشی از بافت فلسطینی است؛ شما نمی‌توانید حماس را کنار بگذارید، اما همان‌طور که بار‌ها در مورد نوار غزه گفته‌ام، ما آماده خروج از حکومت نوار غزه هستیم. ما هیچ مشکلی با این موضوع نداریم.» به‎عبارت دیگر، مقام برخلاف برساخت‎های رسانه‎ای حماس از تشکیل یک حکومت تکنوکراتی با هویت فلسطینی استقبال کرده و آماده همکاری تحت شرایط عادلانه است. 

وی درباره پیشنهاد اخیر آمریکا که از حماس می‌خواهد همه اسرا، زنده و مرده، را در ازای هزاران اسیر فلسطینی آزاد کند، آتش‌بس فوری برقرار و مذاکرات برای پایان دادن به جنگ را آغاز کند، گفت: «ما بر پایبندی به توافق جامع که خواستار بازگرداندن همه اسرا، زنده یا مرده است، اصرار داشتیم؛ ما رک و پوست کنده گفتیم که می‌توانیم آنها را ظرف ۲۴ ساعت برگردانیم، اما اسرائیل امتناع کرد.»