شاید درنگاه اول ازدواج دانشجویی ساده بهنظر برسد اما خیلی از خانوادهها بر این باورند از آنجا که فرد دانشجو هنوز شغل ثابت و درآمد پایدار ندارد، ممکن است در برابر مسئولیتهای ازدواج دوام نیاورد و شانه خالی کند اما واقعیت برخلاف این تصور عمومی است. آمارهای رسمی و تجربههای عینی نشان میدهند ازدواجهای دانشجویی از پایدارترین شکلهای ازدواج در کشور محسوب میشود، بهگونهای که نرخ طلاق در آنها بسیار کمتر از میانگین جامعه است. با این حال باید تلاش کنیم تا این مدل ازدواجها به یک الگوی عمومی در جامعه تبدیل شود.
ترویج ازدواج آسان
بیست و هشتمین دوره ازدواج دانشجویی (طرح همسفر تا بهشت) از۱۰مهر آغاز شده و دانشجویانی که ازدواجشان از اول فروردین ثبت شده، میتوانند به مدت ۲۰روز در این فراخوان ثبتنام و شرکت کنند. حجتالاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها درخصوص ازدواجهای دانشجویی آماری را مطرح کرده که از پایداری ازدواجهای ساده خبر میدهد. آنطور که او توضیح داده است، بر پایه پژوهشی جامع که با مشارکت سازمان ثبتاحوال انجام شده، اطلاعات ۳۰۰هزار کد ملی مربوط به دانشجویان متأهل شرکتکننده در طرح ازدواج دانشجویی مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج این بررسی نشان میدهدنرخ طلاق درمیان این زوجها ۵.۸درصد بوده است.ازدواج دانشجویی باهدف ترویج ازدواج آسان، تقویت بنیان خانواده و کمک به جوانان برای آغاز زندگی مشترک شکلگرفته و حالا تبدیل به تجربهای موفق در بین جوانان دانشجو شده است. حجتالاسلام رستمی نیز از ازدواجهای دانشجویی بهعنوان یکی از موفقترین انواع ازدواج یاد کرده و گفته هدف جشنواره امسال ازدواج دانشجویی نیز ترویج ازدواج آسان، آگاهانه، بهنگام و پایدار در جامعه دانشگاهی است.
پایداری ازدواج در میان دانشجویان
تجربه ازدواجهای دانشجویی ثابت کرده هنوز میتوان زندگی مشترک را با سادگی آغاز کرد. گویا آمارهای ثبتنام در چنین طرحهایی قابل توجه است. آنطور که وحید هاشمینژاد، مدیر مرکز فرهنگی-آموزشی دانشگاهیان نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها توضیح داده، در دوره گذشته ۱۴هزار و۲۲۰زوج دانشجو وهمچنین حدود۲۰۰۰واحد دانشگاهی اطلاعات خود را در سامانه ثبت کردند که از این میان، ۲۰درصد مربوط به تهران بود. اصفهان نیز با سهم ۱۳درصدی از دانشگاهها و ۱۸درصدی از ثبتنامکنندگان در جایگاه دوم قرار گرفت و پس از آن، قم و یزد در رتبههای بعدی قرار داشتند.
با این حال مهدی صدری، کارشناس حوزه جوانان در گفتوگو با جامجم درباره این نوع از ازدواجها میگوید: «با توجه به اینکه زوجهای دانشجو معمولا شاغل نیستند و به حمایت مالی و همهجانبه نیاز دارند، انتظارات خانوادهها نیز بهصورت خودکار مدیریت میشود. به همین دلیل، ازدواجهای دانشجویی در مقایسه با ازدواجهای رایج در جامعه، از سلامت و پایداری بیشتری برخوردارند.»
آنطور که او توضیح میدهد اگرچه در این ازدواجها الزاما داشتن مدرک تحصیلی یکسان یا تحصیلات دانشگاهی تأثیر ویژهای ندارد اما سطح درک متقابل بالاتر در میان افراد تحصیلکرده، بهویژه دانشجویان به حل مشکلات زندگی کمک میکند. این افراد بهدلیل تحصیلاتشان معمولا اهل مطالعه،کتاب،مشورت بااساتید ومشاوران هستند واین عوامل به پایداری ازدواجهای دانشجویی کمک میکند.افزون بر این کارشناسان تاکید میکنند که سادگی مراسم و دوری از تجملگرایی، همسطح بودن فرهنگی و اجتماعی زوجین و مهمتر از همه، شناخت عمیقتری که دانشجویان از یکدیگر در فضای دانشگاهی بهدست میآورند، از جمله دلایل پایداری در ازدواجهای دانشجویی است.
ازدواج دانشجویی را ترویج کنید
در جامعه امروزی که طرحهای ازدواج دانشجویی با وجود موانع با اقبال زیادی مواجه شده است، باید تلاش کرد موانع کاهش یافته ومسیر برای ازدواج دانشجویان فراهم شود.مهدی صدری،ترویج ازدواجهایدانشجوییرامنوط به اطلاعرسانی درخصوص موفقیتهای این نوع ازدواج میداند و میگوید:«در ذهن بسیاری از خانوادهها این باور وجود دارد که ازدواج مانع تحصیل است و باید پس از اتمام تحصیلات به آن فکر کرد اما اگر آگاه شوند که بهترین، کمهزینهترین و لذتبخشترین ازدواجها در دوران دانشجویی رخ میدهدوحتی رشد تحصیلی وشخصیتی افراد به ازدواج وابسته است، این فرهنگ در جامعه نهادینه خواهد شد.»
موانع ازدواج دانشجویی
با وجودموفقیتهایی که در ازدواجهای دانشجویی حاصل شده است اما گاهی موانعی سد راه این زوجین میشود؛ از نگرانیهای اقتصادی و محدودیت در ظرفیت خوابگاههای متأهلی گرفته تا نگرش خانوادهها نسبت به این نوع از ازدواج. البته این کارشناس حوزه جوانان بر این باور است که یکی ازموانع اصلی، فشارهای اجتماعی و روانیای است که از سوی اطرافیان و جامعه، بهویژه به زنان دانشجوی متأهل وارد میشود. وی ضمن بیان این مورد که نبود شغل برای دانشجویان متأهل بهعنوان یک نکته منفی تلقی نمیشود، ادامه میدهد: «فردی که در حال تحصیل است، به احتمال زیاد آینده اقتصادی روشنی خواهد داشت و شانس اشتغال او بیشتر از کسانی است که تحصیلات دانشگاهی ندارند.» البته آنطور که صدری توضیح میدهد فردی که متأهل میشود، بهدلیل مسئولیتپذیری، با انگیزه بیشتری برای استقلال اقتصادی تلاش خواهد کرد. در مقایسه با مشکلات اقتصادی در فضای عمومی جامعه، مشکلات اقتصادی در محیط دانشجویی قابل مدیریتتر هستند. آمار پایین طلاق در ازدواجهای دانشجویی نشان میدهد که این نوع ازدواج میتواند الگویی کارآمد برای جامعه باشد. با این حال بدون حمایت جدی دانشگاهها، دولت و خانوادهها، امکان گسترش این الگو محدود خواهد ماند.