به گزارش جامجمآنلاین ازفارس، با گذشت بیش از چهار دهه از آغاز جنگ تحمیلی، همچنان دفاع مقدس بهعنوان گنجینهای بیپایان از ایثار، فداکاری و حماسه در پیشروی ملت ایران قرار دارد.
در این میان، ارتش جمهوری اسلامی ایران، بهعنوان یکی از ارکان اصلی دفاع از تمامیت ارضی کشور، نقشی تعیینکننده و ماندگار در صحنههای مختلف دفاع مقدس ایفا کرده است.
از نخستین روزهای هجوم سراسری رژیم بعث تا واپسین روزهای صلح، ارتش همواره در خط مقدم مقاومت ایستاد و با تقدیم هزاران شهید، جانباز و آزاده، نام خود را در تارک تاریخ دفاع این سرزمین جاودانه ساخت.
سازمان حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس ارتش، در سالهای اخیر مأموریت خطیری را بر دوش گرفته است: بازخوانی، ثبت، روایت و تبیین نقشآفرینی ارتش در دفاع مقدس، و انتقال آن به نسلهای امروز و فردا.
این سازمان با گردآوری اسناد، تولید آثار فرهنگی، تاریخی و هنری و برگزاری برنامههای گوناگون، تلاش کرده است تا زوایای ناگفته و کمتر دیدهشدهای از مجاهدتهای ارتشیان را روشن سازد.
در سالهای اخیر، با وقوع دفاع مقدس ۱۲روزه و مقاومت مقتدرانه جمهوری اسلامی ایران در برابر تجاوز مستقیم و همهجانبه رژیم صهیونیستی، بار دیگر مفهوم «دفاع مقدس» جان تازهای گرفت. دفاعی که اگرچه در بازهای کوتاه رخ داد، اما در حقیقت ادامه همان مسیر روشن جهاد، شهادت و ایستادگی بود.
در گفتوگوی تفصیلی با امیر سرتیپ دوم محمدرضا فولادی رئیس سازمان حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس بنا داریم به بررسی عملکرد این سازمان بپردازیم؛ از اقدامات انجامشده در حوزه دفاع مقدس هشتساله، تا روایتپردازی از دفاع مقدس ۱۲روزه و نقش ارتش در شکلگیری حافظه تاریخی ملت.
متن این گفتوگو در ادامه آمده است:
حضور فعال، جدی و موثر ارتش و سپاه در کنار یکدیگر در دفاع مقدس دوم
اگر موافق باشید از دفاع مقدس دوم آغاز کنیم و به عقب بازگردیم. چراکه ارتش در این نبرد نیز، همچون دفاع مقدس اول، در کنار سایر نیروهای مسلح در مقابل آمریکا، ناتو و رژیم صهیونیستی ایستادگی کرد و شهدایی را نیز تقدیم کرد. ارزیابی شما از نقش ارتش در این جنگ ۱۲ روزه چیست؟ فرهنگ ایثار و حماسهای که در این نبرد شکل گرفت، چه تأثیری در استمرار فرهنگی دفاع مقدس دارد؟
ارتش جمهوری اسلامی ایران با توجه به مأموریتی که بر اساس قانون اساسی بر عهدهاش گذاشته شده، مسئولیتهای مهمی بر دوش دارد: هم حفاظت از استقلال کشور، و هم صیانت از تمامیت ارضی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.
در دفاع مقدس دوم، همانند دفاع مقدس اول، ارتش در کنار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سایر ارکان نیروهای مسلح، حضور فعال، جدی و موثر داشت.
ترکیب نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ترکیبی است منحصربهفرد، که شاید در هیچ کشور دیگری نظیر آن را سراغ نداشته باشیم. ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران، فرماندهی انتظامی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، قرارگاه مرکزی حضرت خاتمالانبیا و ستاد کل نیروهای مسلح، مجموعهای واحد و هماهنگ را تشکیل دادهاند که در میدان عمل نیز کارآمدی خود را بارها اثبات کردهاند.
در این جنگ ۱۲ روزه، ارتش جمهوری اسلامی ایران بخشی از ظرفیتهای خود را پای کار آورد و از تجهیزات مختلف گرفته تا توان رزمی و تخصصی، در میدان حاضر کرد و هیچ تسلیحاتی، تجهیزاتی، ایدهای، یا ابتکاری که قابلیت بهکارگیری در این میدان را داشت، کنار گذاشته نشد. هیچ کوتاهی در انجام مأموریتها صورت نگرفت.
البته، باید به تفاوتهایی نیز توجه داشت. تفاوتهایی میان دفاع مقدس اول و دوم، بهویژه در حوزه فناوریهای نظامی. این اختلاف سطح فناوری باعث شد برخی انتظارات از جمله حفظ کامل برتری هوایی یا جلوگیری صددرصدی از نفوذ جنگندههای دشمن با محدودیتهایی مواجه شود.
علت هم روشن است؛ دشمن ما در این جنگ، صرفاً رژیم صهیونیستی نبود، بلکه ما با عصاره تکنولوژی غرب مواجه بودیم؛ با آمریکا، ناتو، و سامانههای پیشرفته نسل پنجم و ششم که در اختیار آنان بود.
اگر فقط رژیم صهیونیستی طرف ما بود، مقاومت حماس کافی بود. کمااینکه میبینیم پس از دو سال از آغاز طوفان الأقصی، هنوز صهیونیستها نتوانستهاند به اهداف اعلامی خود برسند. اما در این نبرد ۱۲ روزه، دشمن با همه ظرفیتهای ناتو و پشتیبانی مستقیم آمریکا وارد میدان شد. انبارهای تسلیحاتی غرب به کار گرفته شدند. با این حال، ارتش جمهوری اسلامی ایران توانست مأموریت خود را بهخوبی انجام دهد.
رزمندگان نیروی پدافند هوایی ما، کارکنان قرارگاه پدافند هوایی کشور، با آگاهی کامل از اختلاف سطح فناوری، پای سامانهها ایستادند و میدانستند با چه دشمنی مواجهاند. مهم این بود که سنگر را ترک نکردند. ایستادند. مقاومت کردند. از تمامی داشتههای خود استفاده کردند و تا آخرین لحظه، یا خطر را دفع کردند، یا با جان و دل، خطر را به جان خریدند.
در حوزه زمینی نیز اگرچه ممکن است برخی تصور کنند که جبهه زمینی به روی ما گشوده نشد، اما واقعیت این است که دشمن برنامهریزیهایی برای این بخش نیز داشت؛ بهویژه در شمال غرب و جنوب شرق کشور. آنان قصد داشتند با استفاده از گروهکهای معاند و احزاب مخالف، جبهههای داخلی را فعال کنند. اما با آمادگی و هوشیاری نیروهای ما، این جبهه نیز ناکام ماند.
در حوزه دریایی هم، شاید تصور شود که نیروی دریایی ما نقش رزمی کمتری داشت. اما واقعیت این است که آمادگی و اشراف اطلاعاتی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی دریایی راهبردی ارتش، موجب شد که راه بر دشمن بسته شود و هیچگونه نفوذی در این عرصه صورت نگیرد.
در حوزه هوایی و فضایی نیز، ما با دشمن درگیر بودیم. اما هیچ نقطهای وجود نداشت که نیروهای ما در استفاده بهموقع از سامانههای دفاعی یا تسلیحات، دچار ضعف یا کوتاهی شده باشند. هیچ گزارشی نداشتیم مبنی بر اینکه رزمندهای، مأموریتی را نیمهکاره رها کرده یا در بهکارگیری موثر از سلاحش دچار تعلل شده باشد.
بهطور کلی، ما معتقدیم ارتش جمهوری اسلامی ایران، همچون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مأموریت محوله خود را بهطور کامل، دقیق و شجاعانه انجام داد و بحمدالله با افتخار و سرافرازی از میدان بیرون آمد.
روایت درگیری یک فروند اف-۱۴ ایران ما با پنج فروند اف-۱۶ مسلح دشمن
جنگ اخیر نشان داد که توان بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران فراتر از مرزهای ملی عمل میکند. بهنظر شما این موضوع چگونه میتواند در حوزه مستندسازی و انتقال ارزشهایی که در «دفاع مقدس دوم» رقم خورد، تجلی یابد؟
برای پاسخ بهتر، اجازه دهید یک مقایسه ارائه کنم. در حوزه پدافند هوایی که یکی از پرسشهای نسل جوان امروز هم هست؛ ما موظف بودیم از بیش از یک میلیون و ۶۴۵ هزار کیلومتر مربع حفاظت کنیم. فناوریهایی که در اختیار داشتیم عمدتاً نتیجه ۴۰ سال تلاش و تجربه بومی ما بود؛ تجربهای که با اتکا به توان داخلی بدون کمک خارجی به دست آمده بود و نهایتاً توانستیم آن را به میدان بیاوریم و آسمان کشورمان را حفظ کنیم.
در دوران دفاع مقدس اول، عملکرد پدافند هوایی ما بسیار قابلتوجه بود. ما توانستیم در برابر سه نیروی هوایی دشمن مقاومت کنیم و بالغ بر ۶۸۴ فروند هواپیمای دشمن را ساقط کنیم. برای مثال، در عملیات والفجر بیش از ۷۰ فروند هواپیما ساقط شدند و در عملیات بیتالمقدس این رقم بیش از ۵۰ فروند بود.
این دستاوردها اهمیت فوقالعادهای دارند؛ زیرا دشمن ما از فناوری پیشرفته غرب بهرهمند بود فناوریای با سابقه ۲۰۰ ساله که شامل پشتیبانی ۳۲ کشور عضو ناتو و آمریکا بود. آنها چندین لایه سامانههای پدافندی پیشرفته داشتند؛ اما آیا توانستند از اصابت پهپادها یا موشکهای ما جلوگیری کنند؟ پاسخ منفی است.
با وجود سامانههای متعدد و بهروز، از جمله سامانههای «تاد»، «فلاخن داوود»، «پیکان-۳»، «پاتریوت» و سامانههای دریاپایه و همچنین نظارت کشورهای پیرامونی، دشمن نتوانست جلوی اصابت موشکها و پهپادهای ما را بگیرد.
برای درک بهتر، مقایسه کنید: آنها در محدودهای به وسعت حدود ۲۲ هزار کیلومتر مربع که کمتر از یکچهلم محدوده ماست با تمام امکانات و پشتیبانی خود نتوانستند موفق عمل کنند، در حالی که ما از کل یک میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر مربع کشورمان حفاظت کردیم. این کار تنها با تکیه بر فناوری بومی، نیروهای رزمنده و اراده ملی ممکن شد.
همچنین؛ اگر جنگندههای ما را با جنگندههای دشمن مقایسه کنیم، در نبرد ۱۲ روزه شاهد بودیم که یک فروند اف-۱۴ ما با پنج فروند اف-۱۶ مسلح دشمن درگیر شد و موفق شد همه آن پنج جنگنده را عقب براند و مانع از انجام ماموریت آنها شود. این پنج جنگنده مجبور شدند بدون انجام حمله و با سلاح و مهمات کامل برگردند، در حالی که معمولاً جنگندهها پس از بارگیری، بلافاصله ماموریت خود را انجام میدهند.
این اتفاق نشان میدهد که با وجود فاصله فناوری، ایمان، انگیزه و مهارت نیروهای ما توانست بر تجهیزات پیشرفته دشمن غلبه کند. در واقع، اگر دشمن سلاحهایش را از دست بدهد، عملاً هیچ برتری ندارد؛ ولی ما حتی بدون تسلیحات پیشرفته نیز میتوانیم بر دشمن فائق آئیم.
نمونه دیگر این توانمندی، استفاده موفقیتآمیز از سامانههای دوشپرتاب است که توانستند پیشرفتهترین پهپادهای هرمس و سایر پهپادهای دشمن را ساقط کنند.
تفاوت اصلی در ایمان، انگیزه، اراده و روح سلحشوری است که در وجود رزمندگان ما وجود دارد. اگر این عناصر باشد، حتی پیشرفتهترین تسلیحات دشمن نیز قادر به مقابله نخواهند بود.
اگر بتوانیم کاستیهای گذشته را برطرف کنیم، مطمئناً بازدارندگی ۱۰۰ درصدی را ایجاد خواهیم کرد.
ثبت و گردآوری رخدادهای دفاع مقدس ۱۲ روزه
شما به موضوع اصفهان اشاره کردید؛ جایی که قرار بود ۵ فروند جنگندهی اف-۱۶ اسرائیلی برای بمباران برخی اهداف وارد عمل شوند. آیا سازمان شما قصد دارد مواردی مشابه این موضوع آنهایی که قابل بیان هستند را مستندسازی کرده و در اختیار مردم قرار دهد؟
بحث مستندسازی، همانطور که اشاره کردید، امروز نهفقط یک اقدام اداری یا رسانهای، بلکه یک رسالت ملی، دینی و انسانی است. این یک وظیفه مسجّل برای نیروهای نظامی ماست، بهویژه با توجه به تجربهای که از دوران دفاع مقدس اول داریم.
در دفاع مقدس اول، به دلایل متعددی نتوانستیم از همه آنچه که رخ میداد مثلاً عکس، فیلم، یا گزارش تصویری تهیه کنیم. بعدها متوجه شدیم که بهقول معروف، چقدر ناگفتهها و اقدامات انجامشدهای وجود داشت که نتوانستیم آنها را ثبت و ضبط کنیم. اما الحمدلله در نبرد ۱۲ روزه اخیر، با اهتمام جدی که به این مسئله شده، بسیاری از آنچه رخ داد را ثبت و گردآوری کنیم.
اکثر رویدادها، حوادث، سوانح ایجادشده و اسناد و مدارک بهکاررفته، چه صوتی، چه تصویری، چه متنی، شامل دستورات، اقدامات عملیاتی و حتی گفتوگوهایی که بین خلبانهای خودی و دشمن یا بین سامانههای پدافندی ما و آنها انجام شده، همه مستند شدهاند.
البته مستحضر هستید که یگانهای نظامی و امنیتی محدودیتهایی دارند. برای افشای اسناد و مدارک، قوانین و مقررات خاصی حاکم است. باید مدتی بگذرد تا این اطلاعات از طبقهبندی خارج یا طبقهبندیش کاهش پیدا کند و سپس قابل بیان در رسانهها و برای عموم مردم خواهد بود.
البته فکر میکنم در همین هفته دفاع مقدس، برخی از این رخدادهایی که اتفاق افتاده و میتوانند هم در جهت تقویت روحیه ملی و هم در راستای اطلاعرسانی به ملت شریف ایران مؤثر باشند به شکل مستندهای تصویری تهیه شدهاند. انشاءالله این مستندات از طریق رسانه ملی پخش خواهد شد و به استحضار ملت خواهد رسید.
تلاش ارتش برای ثبت و ضبط روایت مردمی از دفاع مقدس ۱۲ روزه
ارتش در حوزه نشر معارف و آثار دفاع مقدس، بهویژه در آن دوره ۸ ساله، همواره بر روایتهای مردمی از جنگ تأکید داشته و معمولاً اینگونه با آن مواجه بودیم. آیا برای جنگ اخیر نیز، در برنامه ارتش، اقدامی برای ثبت و روایت تجربه مردم ایران پیشبینی شده است؟
بله تا آنجایی که امکان داشته باشد، قطعاً این کار انجام خواهد شد. یعنی ما در هر پایگاهی که به هر حال اتفاقی افتاده یا درگیریای رخ داده و بالاخره بین ما و دشمن بهقول معروف رد و بدلی صورت گرفته، حالا این رد و بدل بعضی وقتها آتش بوده، بعضی جاها هم امکانات پدافند غیرعامل به کمک آمده، در ثبت و ضبط اینها تلاش کردهایم.
از شواهد عینی و مشاهدات مردمی که در نزدیکی پایگاهها حضور داشتند نیز استفاده شده؛ به هر حال مصاحبههایی با آنها صورت گرفته و سعی بر این بوده که این مستندسازی، بهقول معروف، همهجانبه صورت بگیرد.
به هر حال، نکته ناگفتهای باقی نماند و انشاءالله در وقت مناسب منتشر خواهد شد.
نیروهای مسلح در زمان و مقتضی روایتهای دفاع مقدس ۱۲ روزه اطلاعرسانی میکنند
دشمن در هر دو مقطع، هم در دوران دفاع مقدس و هم در جنگ اخیر، از ابزار رسانهای و جنگ روانی استفاده کرده؛ چه در خط مقدم جبهه و چه در سایر عرصهها. ارتش چه نقشی در مقابله با این جنگ روایتها داشته و خواهد داشت؟
در بحث روایتگری مبتنی بر واقعیات رخداده، واقعاً حرفهای زیادی هست که باید زده شود. این مطالب، بههرحال، بهوقت خودشان بیان خواهند شد و انشاءالله آنچه که لازم باشد ملت در جریان قرار بگیرد، بازگو خواهد شد.
ما همین الان هم، مثلاً در برنامههای راهیان نور که زائرین محترم حضور پیدا میکنند، روایتگرانی داریم که با توجه به آموزشهایی که دیدهاند، آنچه را که لازم است، در محضر زائران محترم مطرح میکنند. اما در جنگ روایتها و روایتگری جنگ اخیر، همانطور که عرض کردم، به دلایل مسائل طبقهبندی اطلاعات، هنوز به آن شکلی که شاید مردم انتظار داشته باشند، این روایتگری بهصورت علنی و رسمی انجام نشده است.
اما مردم مطمئن باشند که نیروهای مسلح ما چه ارتش و چه سپاه جزو مردمیترین ارگانهای کشور هستند؛ یعنی مردم را نامحرم نمیدانند، مردم را از خود میدانند و خودشان را فدایی مردم میدانند. قطعاً در این رابطه، هر آنچه که احساس شود مردم در زمان خودش به آن نیاز دارند، بیان خواهد شد و این مطالب به مردم منتقل خواهد شد. اما در این حوزه، به همان دلایلی که خدمت شما عرض کردم، نباید عجله کرد.
باید با تأنّی، حوصله و صبر جلو رفت، که خدای نکرده، نفوذ اطلاعاتی یا حادثه ناگواری رخ ندهد. برای همین، سنجیدهتر باید عمل کرد.
خوشبختانه مردم ما هم این مسائل را کاملاً درک میکنند، چون خودشان درگیر بودهاند و شرایط را میفهمند.
پس شما میفرمایید که برنامه منظمی برای ثبت اسناد و خاطرات جنگ ۱۲ روزه در ارتش وجود دارد؟
بله، کاملاً همینطور است.
برخی اخبار و اطلاعات دفاع مقدس ۱۲ روزه هنوز در طبقهبندی خاصی هستند
در طول دفاع مقدس ۱۲ روزه، بسیاری متعجب بودند. مثلاً میگفتند که اگر نیروی هوایی عملیاتی انجام داده و صرفاً گفته میشود به صورت مکتوب و در گزارش آمده، پس چرا نمود بیرونی ندارد؟ چرا مردم چیزی از آن نمیبینند یا نمیشنوند؟ در حالیکه دشمن هر اتفاقی که میخواهد رقم بزند، فوراً با جنگ روانی و رسانهای همراه میکند؛ از طریق شبکههای اجتماعی یا سایر ابزارهایی که در اختیار دارد، روایتسازی میکند. اما ما هنوز آن ظهور و بروز آشکاری را از سمت ارتش یا حداقل نیروی هوایی ارتش نمیبینیم که بگوید: «بله، ما یک اقدام خاص را انجام دادیم، این عملیات را داشتیم، یا یک موفقیت خاص بهدست آمد.»
این کار البته در حال انجام است، اما همانطور که عرض کردم، قدری زمانبر خواهد بود. دلیل هم این است که برخی از اخبار و اطلاعات، هنوز در طبقهبندی خاصی قرار دارند.
این اقدامات برای جلوگیری از افشای زودهنگام اطلاعات طبقهبندیشده است که ممکن است خدای نکرده مشکلی متوجه نیروها، مأموریتها یا امنیت ملی شود. انشاءالله، پس از طی مراحل لازم، این اقدامات در زمان مناسب، به اطلاع مردم خواهد رسید.
آمادگی ارتش برای ترویج تجربیات جبهه مقاومت در کنار سپاه پاسداران
آیا سازمان شما برنامهای برای همکاری با نهادهای جبهه مقاومت، در زمینه ثبت و ترویج مشترک تجربیات در جنگ اخیر دارد یا خواهد داشت؟
ببینید، ما در جبهه مقاومت، در زمان خودش، نقشآفرینی مؤثری داشتیم و ارتش جمهوری اسلامی ایران در مقاطع مختلف، کمکهای فراوانی ارائه کرده است. شما احتمالاً این فرمایش سیدالشهدای جبهه مقاومت، شهید سردار حاج قاسم سلیمانی را شنیدهاید.
ایشان در مراسمی که برای تجلیل از خلبانان نیروی هوایی در ستاد این نیرو برگزار شده بود، جملهای فرمودند که بسیار گویاست. ایشان گفتند: «اگر ارتش و خلبانان ارتش به ما کمک نمیکردند، ما توفیقی در مقابله با داعش در سوریه نمیداشتیم.»
این عین کلام شهید سلیمانی است و حتماً شما هم آن را شنیدهاید.
ما در آن دوران، پروازهای متعددی برای کمک به جبهه مقاومت انجام دادیم؛ چه در زمان حیات شهید سلیمانی و چه در شرایطی که ضرورت حضور نظامی احساس میشد. همچنین توپخانه نیروی زمینی ارتش نیز کمکهای متعددی در این زمینه ارائه کرد.
جالب است بدانید که نیروی زمینی ارتش، ۸ شهید مدافع حرم را تقدیم کرده است. علاوه بر آن، صدها رزمنده از این نیرو در جبهه مقاومت حضور داشتهاند. اگر تصمیم گرفته میشد که رزمندهها به صورت انبوه اعزام شوند، داوطلبان فراوانی در همه سطوح داشتیم؛ از دانشآموز و دانشجو گرفته تا افسر ارشد، همه آماده جانفشانی و فداکاری در جبهه مقاومت بودند.
فراموش نکنیم که در زمانی که داعش تا ۱۰ کیلومتری مرزهای ما در عراق رسیده بود، چه کسی آنها را عقب راند؟ این نیروی هوایی، هوانیروز و رزمندگان ما بودند که این دشمن را از صحنه نبرد دور کردند.
در آن مقطع، جای دارد واقعاً به تدبیر و فرماندهی معظم کل قوا آفرین گفت. حضرت آقا در آن زمان بارها تأکید میکردند که: «اگر ما در آنجا حضور نداشته باشیم، بهجای جنگیدن با دشمن در سوریه، باید در تهران و شهرهای خودمان با آنها بجنگیم.»
این واقعیت را ما در همین دفاع مقدس ۱۲ روزه اخیر نیز بهوضوح دیدیم.
باید درود فرستاد به روح شهدای مدافع حرم. امروز وقتی نام شهدای مدافع حرم مطرح میشود، شاید بسیاری از مردم فکر کنند که ما چندین هزار شهید در این حوزه داشتهایم، چرا که اثرگذاری و بازتاب حضور این شهدا بسیار وسیع و ملموس بوده است. اما مرکز اسناد انقلاب اسلامی اخیراً کتابی تحت عنوان فرهنگ شهدای مدافع حرم چاپ کرده که آمار دقیقی ارائه داده است. طبق این منبع، تعداد شهدای مدافع حرم ایرانی، در مجموع ۵۶۴ شهید بوده است.
فقط ۵۶۴ شهید، اما چه موجی را در سطح منطقه و جهان ایجاد کردند! حالا مقایسه کنید: ما اگر در آن جبهه حضور نداشتیم، دشمن با یک نبرد ۱۲ روزه، دو برابر این تعداد شهید از ما میگرفت. این نشان میدهد که حضور مدافعان حرم و تدابیر رهبر معظم انقلاب، چقدر در ایجاد بازدارندگی و امنیت مؤثر بودهاند. باید درود فرستاد به روح شهید سلیمانی و همه شهدای مدافع حرم که حقیقتاً "کاری کارستان" انجام دادند.
ارتش جمهوری اسلامی ایران در آن مقطع نیز حضور مؤثر و مستقیم داشت. ما بر اساس اصل قانونی و صریح قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح را «مکمل یکدیگر» میدانیم؛ یعنی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در ماموریتهای یکدیگر مکمل و پشتیبان هم هستند.
به عنوان نمونه: وظایف ارتش شامل حفاظت از استقلال، حفظ تمامیت ارضی و حفظ نظام است و سپاه نیز وظیفه حفاظت از انقلاب اسلامی را دارد.
اگر ارتش در انجام مأموریتی به پشتیبانی نیاز داشته باشد، سپاه وارد میشود و بالعکس. فرماندهی انتظامی نیز همینگونه در چارچوب مکمل تعریف شده است.
در هر جبههای چه جبهه مقاومت، چه جبهه دفاع از مرزها، چه جبهه تأمین امنیت داخلی این نیروها در کنار یکدیگر عمل میکنند کما اینکه ملت بزرگ ایران نیز در کنار نیروهای مسلح خود قرار دارد. این همان اتحاد مقدسی است که رهبر معظم انقلاب همواره بر آن تأکید داشتهاند و یکی از عوامل اصلی پیروزیهای ما در عرصههای مختلف بوده است.
بنابراین، شک نکنید که در هر حوزهای، چه ثبت و ترویج تجربیات جبهه مقاومت و چه سایر عرصهها، اگر نیازی باشد، ارتش جمهوری اسلامی ایران با افتخار در کنار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود و در انجام مأموریتهای مشترک مشارکت خواهد کرد.
روایت، مستندسازی و انتقال اقدامات شهدای مدافع حرم
آیا در خصوص شهدای ارتش در جبهه مقاومت و مدافعان حرم، اقدامات مستندسازی و خاطرهنگاری هم انجام شده است؟
بله، قطعاً. اولاً که حوزه عمل این شهدا و رزمندگان ارتش و سپاه، کاملاً مشترک بوده است. آنها در کنار هم بودند. پس از آن نیز، در حوزه خاطرهنویسی و ثبت وقایع، همکاری نزدیکی وجود داشته است.
در نیروی زمینی ارتش، برای تکتک شهدای مدافع حرم، خاطرات همرزمانشان که حتی از دیگر سازمانها هم بودهاند، جمعآوری شده و مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین، نهتنها در میدان نبرد در کنار هم بودند، بلکه در روایت، مستندسازی و انتقال این حماسهها نیز، همافزایی و وحدت کاملی وجود داشته است.
مهمترین پیام «دفاع مقدس دوم» برای ارتش و نیروهای مسلح
به نظر شما، مهمترین پیام «دفاع مقدس دوم» یا همان مقابله سرافرازانه با حمله اسرائیل برای ارتش و ملت ایران چیست، و این پیام چگونه باید در قالب آثار ماندگار فرهنگی و تاریخی به نسلهای آینده منتقل شود؟
فکر میکنم اولاً دفاع مقدس یک و دو، ببینید اصلاً دشمنها یکی بودند، هیچ فرقی نکرده. دفاع مقدس دنبالهدار است. اصلاً این دفاع مقدس، همانطور که خدا رحمت کند حضرت امام (ره) را، یک اسمی برایش گذاشتند: دفاع همهجانبه.
ما چرا میگوییم دفاع مقدس؟ چون به اذن خدا جنگیدیم، به اذن خدا دفاع کردیم: «اُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ» اجازه را خدا داده به ما، که ملتی که به او تجاوز شده، از خودش دفاع کند. به ما تجاوز شد.
شاید جوان امروز از دفاع مقدس اول، با توجه به اینهمه تبلیغات دشمن، شبههای در ذهنش باشد. ولی در دفاع مقدس دوم دید که بابا، حمله شد. ما که مشغول مذاکره بودیم، دیگر! درست است؟ به عینه دیدند که در وسط مذاکره بین ما و آمریکا، بالاخره آمدند روی میز مذاکره بمب انداختند، موشک زدند. دفاع مقدس ما همین بود.
آن موقع صدام نیروی نیابتی آمریکا بود، الآن نتانیاهو نیروی نیابتی آمریکاست.
آن زمان هم به قصد تجزیه ایران و ساقط کردن نظام، جنگ را شروع کردند؛ این بار هم همین هدف را داشتند: تجزیه ایران و ساقط کردن نظام. آن زمان هم دنیای مقابل ما بود، اینجا هم همان دنیای غرب، با همان منفعتطلبی خودش، در مقابل ما ایستاده. فقط روش تغییر کرده. بهقول معروف، در تاکتیکها یک سری تغییرات دادهاند، ولی هدف همان است، راهبرد همان است.
راهبرد صدام چه بود؟ جنگ برقآسا. میخواست یکروزه خرمشهر، سهروزه خوزستان، یکهفتهای خودش را به تهران برساند. نتانیاهو چه اعلام کرد؟ میخواست ظرف دو روز تا یک هفته، کار را تمام کند. درست است؟
عوامل پیروزی آن زمان چه بود؟ آنجا امام بود، رزمندگان بودند، و مردم. اینجا چه بود؟ مقام معظم رهبری بود. آنجا میداندار و فرمانده امام بود، اینجا میدان و فرمانده، مقام معظم رهبری. یعنی هیچ فرقی نکرده.
ما نباید فکر کنیم که این دفاع دوم ما یک چیز جدیدی بود، یا دشمن جدیدی بود، یا خواستهای متفاوت داشت. نه! این از جنس انقلاب ماست، از هویت انقلاب ما است.
انقلاب ما، چون بهقول حضرت امام، «ولایت فقیه استمرار حرکت انبیاست»، همانطور که وقتی انبیای الهی و رسولان الهی دعوت خود را علنی کردند، جبهه استکبار نتوانست تحمل کند و علیه آنها برخاست، برای کشور ما هم همین اتفاق افتاد.
پیامبر ما (ص) ۸۰ جنگ به او تحمیل شد. چرا تحمیل شد؟ تا زمانی که قبل از ادعای رسالت، همه او را امین و صادق و بهترین میدانستند. چطور شد که با ادعای رسالت، هجمه جهانی علیه او آغاز شد؟
کشور ما هم همین بود. این انقلاب، چون جلوی منافع استکبار را گرفت، نتوانستند تحمل کنند و شوریدند؛ و بعد از این هم خواهند شورید. یعنی فکر نکنید دفاع مقدس تمام شده. اصلاً دفاع مقدس تمامشدنی نیست. میدانید چرا؟ چون جنگ، جنگِ حق و باطل است.
جنگ حق و باطل از صدر خلقت بشر بوده، تا امروز هم هست، و تا ظهور آقای امام زمان (عج) هم خواهد بود.
بنابراین، این دفاع مقدس باید تکرار شود، باید گفته شود. ما از تکرار نباید خسته شویم. چرا؟ چون بدانیم که به هر حال، دشمن دست از سر ما برنخواهد داشت. مگر چه؟ مگر اینکه یا ما قوی بشویم، طوری که دشمن در چنته خودش مقابله با ما را نبیند، یا خداینکرده، طوری باشد که ما از مواضعمان عدول کنیم.
والا، اگر این کار صورت نگیرد، دفاع مقدس و آن حجم دشمنی، باز هم خواهد بود. بنابراین، بزرگترین درس دفاع مقدس اول و دوم، این بود که ما نباید به کسی متکی باشیم. نباید به کسی اتکا کنیم. یعنی واقعاً اگر ما میخواهیم مملکتمان حفظ شود، باید خودمان این کار را بکنیم.
اگر طالب صلح هستیم، باید آماده جنگ باشیم. جنگ هم به قدرت نیاز دارد. البته قدرت فقط در نیروهای نظامی خلاصه نمیشود. امروز ما باید قدرت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، سایبری، روانی، رسانهای و البته قدرت نظامی هم باشیم.
همچنین انسجام اجتماعی؛ اصلاً خود انسان، بزرگترین و شاید مؤثرترین ابزار قدرت است. چرا به این میگوییم اتحاد مقدس؟ چون اتحاد در دفاع مقدس، اتحاد مقدس نام گرفت؛ چون بیشترین اثر را داشت، بیشترین عملکرد را داشت.
ما در اعترافات مسئولین رژیم (صهیونیستی) داریم میبینیم که میگویند ما اشتباه کردیم. چی را اشتباه کردند؟ میگویند ما باید اول یک شورش ایجاد میکردیم، بعد حمله میکردیم.
ببینید! اینقدر اتحاد مردم اثر داشته که آنها میگویند وقتی دیدیم مردم، بهجای اینکه بیایند خواسته ما را عملی کنند، چسبیدند به محور ولایت و این همبستگی و همدلی را در روز غدیر، در تشییع جنازه پیکر مطهر شهدا، نشان دادند، دشمن ناامید شد و به فرموده حضرت آقا، تا زمانی که این اتحاد باشد، قطعاً و یقیناً دشمن نخواهد توانست دوباره به ما حمله کند.
آن زمانی میتواند به ما حمله کند که از ما ضعف ببیند. ما باید قوّتهامان را حفظ کنیم. همان پنج شش نوع قدرتی که ذکر شد، باید شکل بگیرد.
اگر این قدرتها شکل بگیرد، آن آیه شریفه «وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَیْلِ...» بهصورت کامل محقق خواهد شد؛ یعنی ترسی در دل دشمن خدا و دشمن ملت ایران خواهد افتاد، که انشاءالله در مخیلهاش هم دیگر هیچ تعرضی به ایران اسلامی شکل نگیرد.
رونمایی از دایرهالمعارف دفاع مقدس ارتش
شما در حوزه آثار مکتوب چه اقداماتی انجام دادهاید؟
یکی از مهمترین اقدامات ما در حوزه مکتوبسازی و ثبت وقایع دفاع مقدس، تدوین دایرهالمعارف دفاع مقدس ارتش در هشت جلد است که به صورت رسمی رونمایی شده و در دسترس پژوهشگران و علاقهمندان قرار گرفته است.
در حال حاضر ارتش جمهوری اسلامی ایران در تدوین دانشنامههای استانی دفاع مقدس در ۳۱ استان کشور همکاری گستردهای دارد و انشاءالله جلد اول این مجموعه همزمان با هفته دفاع مقدس، رونمایی خواهد شد.
در پژوهشگاه دفاع مقدس شهید سلیمانی که زیر نظر سردار صفوی در ستاد کل نیروهای مسلح فعالیت میکند، کار تدوین دایرهالمعارف دفاع مقدس نیروهای مسلح در حال انجام است و ارتش نیز در این پروژه بهطور جدی مشارکت دارد.
در حال حاضر بیش از ۳۱ ناشر فعال در مجموعه ارتش فعالیت دارند که بهصورت ماهیانه جلسات تخصصی برگزار میکنند و تاکنون هزاران عنوان کتاب در حوزه دفاع مقدس توسط این ناشران منتشر شده و در هفته دفاع مقدس امسال، روز چهارم مهرماه در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، چندین عنوان از تازهترین آثار منتشرشده توسط ارتش رونمایی شد.
در نهضت ترجمه نیز چه در سازمان حفظ آثار و چه در سایر ناشرین ارتش، کار ترجمه آثار دفاع مقدس از فارسی به زبانهای انگلیسی و عربی با جدیت دنبال میشود. سال گذشته در نمایشگاه بینالمللی کتاب بغداد شرکت کردیم و همچنین در نمایشگاههایی که در کشورهای حوزه خلیج فارس برگزار میشود نیز حضور فعالی داریم.
ناشران ارتش جمهوری اسلامی ایران از پایههای ثابت حضور در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران هستند و این روند رو به رشد با قدرت ادامه خواهد داشت.
فیلمهای جدید درباره قهرمانان ارتش در حال تولید هستند
وضعیت تولید فیلم و مستند درباره نقش ارتش در دفاع مقدس در حال حاضر چگونه است؟ و برنامه ارتش برای آینده در حوزه حمایت از تولید فیلم، سریال و مستند درباره ارتش چیست؟
امیر فولادی: خوشبختانه در سه چهار سال گذشته اگر شما به جشنواره فیلم فجر نگاه کنید، هر سال ما حداقل یک فیلم مرتبط با ارتش داشتهایم.
برای مثال، فیلم آسمان غرب را داشتیم، صیاد را داشتیم، و همین امسال هم احتمالاً دو اثر دیگر آماده نمایش خواهند شد: یکی درباره شهید فلاحی و دیگری درباره شهید آبشناسان. تلاش ما بر این است که فیلم شهید فلاحی زودتر به جشنواره برسد، ولی با توجه به تغییری که در کارگردان پروژه ایجاد شد، ممکن است به جشنواره امسال نرسد.
ابتدا قرار بود کارگردانی این فیلم را آقای کمال تبریزی بر عهده بگیرند، اما بعداً پروژه به آقای منوچهر هادی واگذار شد که در حال حاضر مشغول به کار روی این پروژه هستند.
در خصوص نقش شهید فلاحی هم هنوز بازیگر مشخص نشده است، چون الان فیلم در مرحله فیلمنامه قرار دارد. فیلمنامه تاکنون چند بار تغییر کرده و تا زمانی که نهایی نشود، وارد مرحله انتخاب بازیگر نخواهیم شد.
در سازمان، بهویژه در معاونت فرهنگی هنری، سازوکاری برای دریافت طرحها، فیلمنامهها و حمایت از آنها وجود دارد. ارتش جمهوری اسلامی ایران چند سالی است که ورود جدی به بحث تولید فیلم، سریال و آثار داستانی داشته و در این حوزه هم آماده همکاری با همه تهیهکنندگان و فیلمسازان عزیز است.
ما در این مسیر هم مشارکت میکنیم، هم پشتیبانی؛ چه با تجهیزات، چه با تسلیحات، چه با نیروی انسانی. هدف این است که هنرمندان بتوانند در فضایی حرفهای، تولیدات جدی و تاثیرگذاری در این حوزه داشته باشند.
چرا که میدانیم اثر یک فیلم میتواند بیشتر از صدها جلد کتاب تاثیرگذار باشد. مثال واضح آن شهید عباس بابایی است؛ امروز چرا این شهید اینقدر در میان مردم شناختهشده است، چون سریال شوق پرواز ساخته شد و توانست بینندگان زیادی را به خود جذب کند.
ما وقتی این اثرگذاری را میبینیم، هم استقبال میکنیم، هم پشتیبانی، و هم دعوت میکنیم از تهیهکنندگان و کارگردانان مختلف که بیایند و با ما همکاری کنند. این حمایت، جزو برنامههای روتین ما است.
حمایت ارتش از فیلمسازان جوان
آیا شما در این مسیر از فیلمسازان جوان هم حمایت میکنید؟
ما به ویژه از طرحها و ایدههای نو استقبال میکنیم، چرا که مستندسازان و فیلمسازان جوان معمولاً انگیزه بیشتری دارند، دنبال سوژههای نابتری میروند و نگاه بکری به موضوع دارند؛ لذا طبیعی است که در اولویت حمایت باشند.
مهم این است که این عزیزان آستین بالا بزنند و مراجعه کنند. فرآیند هم مشخص است از مدیریت فرهنگی هنری شروع میشود، طرح کلی ارائه میگردد، سپس هدایت میشود به سمت نگارش فیلمنامه. پس از تصویب فیلمنامه، شورای فیلم و سریال تشکیل میشود و ادامه کار دنبال خواهد شد.
انشاءالله این مسیر باعث شود که بتوانیم بیشتر از گذشته، در حوزه تصویر، فرهنگ و معارف ارتش را چه در دوران دفاع مقدس و چه در عرصههای دیگر به مردم منتقل کنیم.
چرا نقش ارتش در دوران دفاع مقدس کمتر به تصویر کشیده شده است
یکی از پرسشهایی که در سالهای اخیر بیشتر از سوی مردم و اهالی فرهنگ مطرح میشود، این است که چرا نقش ارتش در دوران دفاع مقدس کمتر از سپاه پاسداران در آثار فرهنگی و هنری به تصویر کشیده شده است؛ بهویژه در آثاری که با عموم مردم ارتباط بیشتری دارند؟
در پاسخ به این پرسش، باید به چند نکته کلیدی اشاره کرد: نخست اینکه تفاوت در ماهیت سازمانی ارتش و سپاه نقش مهمی در این موضوع دارد. سپاه پاسداران، بهویژه با بهرهگیری از ظرفیت گسترده بسیج مردمی در دوران دفاع مقدس حضوری کاملاً ملموس در میان مردم داشت.
رزمندگان بسیجی هنگام اعزام، از درِ خانه بدرقه میشدند، با مسجد محل، امام جمعه و جماعت در ارتباط بودند و در صورت بازگشت (چه به صورت مجروح یا شهید)، مردم مستقیماً در جریان قرار میگرفتند. همین پیوند نزدیک با بدنه جامعه، موجب شد حضور سپاه و بسیج در حافظه عمومی و همچنین در تولیدات فرهنگی و هنری بیشتر برجسته شود.
اما وضعیت در ارتش متفاوت بود. برای مثال، رزمندهای که اهل یک شهرستان بود، ممکن بود در یگانی خدمت کند که در استان دیگر مستقر است و از آنجا به منطقه عملیاتی اعزام شود؛ بنابراین نه هنگام رفتن کسی مطلع میشد و نه هنگام بازگشت. حتی در مواردی که مجروح میشد، بسیاری از اهالی محل از حضور او در جبهه اطلاعی نداشتند. این شرایط باعث میشد که بسیاری از ایثارگران ارتش، در زادگاه خود غریب بمانند.
از سوی دیگر، رویکرد فرماندهان وقت ارتش نیز در این موضوع مؤثر بود. آنان اعتقاد داشتند که وظیفه ارتش، صرفاً دفاع از کشور است، نه ورود به عرصههای فرهنگی. میگفتند ساخت فیلم، تولید سریال و آثار هنری بر عهده سازمانهای فرهنگی کشور است و ارتش نباید مستقیماً وارد این حوزه شود. حتی برخی از فرماندهان معتقد بودند که نباید به دنبال برجستهسازی خود باشیم؛ ما سربازیم و باید به وظیفهمان عمل کنیم.
این نگاه موجب شد که ارتش در حوزه تولیدات فرهنگی و رسانهای عقب بماند. اما خوشبختانه در سالهای اخیر، با تغییر نسل فرماندهان و بهروز شدن دیدگاهها، این نگاه نیز تا حدودی متحول شده است. بدنه ارتش نیز امروز نسبت به گذشته انتظارات بیشتری دارد و همین مطالبهگری باعث شده تا فرماندهان جدید نسبت به اهمیت روایتگری فرهنگی حساستر باشند.
در نتیجه، ارتش بهتدریج وارد عرصه تولید آثار فرهنگی و هنری شده و اقدامات مثبتی نیز در این زمینه صورت گرفته است. هرچند هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی وجود دارد، اما این مسیر آغاز شده و امید میرود با تداوم حمایتها و برنامهریزیها، شاهد بازتاب شایستهتری از نقش ارتش در دفاع مقدس باشیم.
حجم قابل توجه اسناد در مخازن اسناد نیروهای مختلف ارتش
چند سال پیش، گمان میکنم حوالی سال ۱۳۹۹، مجموعهای از تصاویر کمتر دیدهشده منتشر شد؛ تصاویری که خلبانان ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس، از نقاط مختلف عراق به ثبت رسانده بودند. در آن زمان، برخی فرماندهان نیز به این نکته اشاره داشتند و شما نیز به آن اشاره کردید که تصاویر و اسناد بسیار بیشتری در بانکهای اطلاعاتی جامع ارتش نگهداری میشود که به دلایل امنیتی یا اطلاعاتی، تاکنون مجال انتشار نیافتهاند. پرسش این است: آیا ممکن است در سالهای آینده، از جمله امسال یا سالهای پیش رو، شرایط برای انتشار این اسناد فراهم گردد؟
بله. زمانی که جلو میرود، طبیعتاً توان طبقهبندی اسناد محرمانه به مرور کاهش پیدا میکند.
یعنی مثلاً سندی که در ابتدا به کلی سری بوده، بعد از گذشت مدتزمان مشخصی، طبقهبندیاش تبدیل میشود به سری، بعد از مدتی دیگر خیلی محرمانه میشود، بعد از آن محرمانه و در نهایت میشود عادی. وقتی سندی به این مرحله برسد، یعنی دیگر طبقهبندی امنیتی ندارد و طبیعتاً قابل انتشار است.
بنابراین، همانطور که اشاره کردید، در مخازن اسناد نیروهای مختلف ارتش، حجم قابل توجهی از این تصاویر، اسناد و اطلاعات طبقهبندیشده وجود دارد که بهتدریج و با گذشت زمان، طبقهبندیشان رفع خواهد شد.
اگر عزیزان تهیهکننده، مستندساز یا پژوهشگر بخواهند به این اسناد ورود پیدا کنند، به قول معروف میتوانند با طی مسیر قانونی، درخواست بدهند و در صورت امکان، از آنها استفاده کنند.
ارتش آماده انتقال معارف جنگ به نوجوانان و جوانان است
با توجه به جایگاه ارتش جمهوری اسلامی ایران در پیوند با بدنه اجتماعی کشور و نقشی که در انتقال فرهنگ دفاع مقدس ایفا میکند، بهویژه در شرایطی که نسل جوان ما در معرض جنگ نرم و هجمههای گسترده فرهنگی قرار دارد، آیا سازمان شما برنامهای برای ثبت و درج معارف دفاع مقدس و معرفی قهرمانان ارتش در کتابهای درسی دورههای مختلف تحصیلی از ابتدایی تا متوسطه اول و دوم در دستور کار خود دارد؟
سال گذشته، در همین ایام هفته دفاع مقدس، بنده شخصاً به سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش مراجعه کردم؛ همانجایی که تدوین محتوای کتابهای درسی مدارس از جمله راهنمایی و دبیرستان در آن انجام میگیرد.
در آنجا در یک جلسه ارائه مفصل، عملکرد ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس را، نیرو به نیرو، از روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ تا مردادماه ۱۳۶۷ که پایان جنگ بود، تشریح کردم. بعد از این ارائه، خطاب به آن عزیزان گفتم: «ببینید، چه کسی از این حجم عظیم اقدامات ارتش مطلع است؟! یکی از راههای نشر این حقایق و انتقال این دستاوردها، کتابهای درسی است.
ما در دوران دفاع مقدس بیش از دو میلیون و پانصد هزار سرباز داشتیم. این سربازها از اقصی نقاط کشور آمدند. ارتش، به گمان من، خود نماد وحدت ملی است. چرا؟ چون ما در ارتش از همه اقوام، از همه مذاهب، از همه ادیان نیرو داریم. مخصوصاً سرباز؛ که از دل همه اقشار جامعه میآید.»
شاید در سایر مجموعهها و سازمانها در جذب نیرو، برخی فیلترها وجود داشته باشد، اما در ارتش، بهویژه در خدمت سربازی، اینگونه نیست. حتی در بدنه کادر نیز، این تنوع و جامعیت به خوبی دیده میشود.
در آن جلسه گفتم: «ما باید ردپای همهی ملت را در کتابهای درسی داشته باشیم. چرا که در دفاع مقدس، از همهی اقشار بودند؛ از بنّا، کارگر، کفاش، خیاط، کاسب، و تا متخصص و مهندس. مگر نه اینکه یک روز از هفته دفاع مقدس را به نام اصناف نامگذاری کردهایم؟ خب، اگر این اقشار در دفاع مقدس نقش داشتند، نباید نام و نقششان در کتابهای درسی باشد؟ اگر نباشد، شما وظیفهتان را به درستی انجام ندادهاید.»
من آنجا مثال هم زدم؛ گفتم؛ شهید سلیمانی، متعلق به همهی ماست. یک افتخار ملی و حتی فراملی است. یک مکتب، یک کنگره، یک موسسه دارد. برای او همه دارند کتاب مینویسند. طبیعی است، همه هم علاقه دارند. اما آیا فقط باید به ایشان پرداخت؟ آیا شهیدان گمنامتر، از اقشار مختلف مردم، جایی در کتابها ندارند؟
مثلاً ۳۵ هزار دانشآموز و معلم در دوران دفاع مقدس شهید شدهاند. چند نفرشان در کتابها معرفی شدهاند؟ یا چند نفر از اقشار غیرنظامی؟ اینها باید بیایند در کتابهای درسی.
ما در ارتش، اعلام آمادگی کردهایم برای اینکه اسناد و اطلاعات را در اختیار این سازمانها قرار دهیم. اگر جلساتی دارند، سخنران، پیشکسوت یا راوی اعزام کنیم. این حوزه برای ما مثل حوزه فیلم و مستند است؛ ما انتظار داریم سایر دستگاهها و نهادهایی که وظایف مرتبط دارند، از ظرفیت ارتش استفاده کنند.
ما ۴۰ هزار سرباز شهید داریم. این رقم کمی نیست. نباید به سادگی از آن گذشت. اما تا امروز، چند نفر از این شهدای سرباز معرفی شدهاند؟ در حالی که مثلاً درباره بسیج، چون بعد از جنگ هم فعالیتهای فرهنگیشان ادامه پیدا کرد، خیلی از آنها شناختهشدهتر شدند و کارهای خودجوش زیادی هم انجام دادند.
اما شهدا و رزمندگان ارتش هم باید در این فضا معرفی شوند. همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند: «دفاع مقدس گنجینهای است که تا دویست سال آینده میتوان از آن بهرهبرداری معنوی کرد.»
اگر قرار باشد فقط یک بنیاد یا سازمان خاص متولی حفظ آثار دفاع مقدس باشد، بسیاری از بخشها مغفول خواهد ماند. باید آحاد ملت، حافظ و ناشر این ارزشها باشند. این تنها راه معرفی درست «دفاع مقدس دوم» به جهانیان است.
تفاهمنامه معاونت تربیت و آموزش ارتش با وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش
آیا تاکنون اقداماتی در جهت معرفی اسطورههایی، چون شهیدان شاخص ارتش، همچون شهید منفرد نیاکی و دیگر فرماندهان دلاور ارتش در منابع آموزشی مدارس صورت گرفته است؟
بله. هماکنون معاونت تربیت و آموزش ارتش، یک تفاهمنامه با وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش دارد. طبق این تفاهمنامه، ما مطالب تولید میکنیم، برایشان ارسال میکنیم. اما اینکه چه میزان از آن در برنامههای درسی قرار بگیرد، بستگی به انتخاب و سیاستگذاری آن عزیزان دارد.
نقش مسئولان در حفظ اتحاد مقدس
امیر به عنوان نکته پایانی، مسئولان چه میزان در حفظ اتحاد مقدس مورد اشاره رهبر انقلاب وظیفه دارند؟
ما انتظار داریم که واقعاً بنشینند و برای رفع مشکلات مردم اقدام کنند. ببینید، حضرت آقا در همین آخرین سخنرانیشان برای هیئت دولت دیگر روشن است که بر چه چیزی تأکید کردند. ایشان فرمودند: «آقا! نگذارید این وضعیت نه جنگ و نه صلح، این تعلیقِ بهاصطلاح پایدار شود.» شما وظیفهتان را انجام دهید.
من معتقدم هر کسی در جمهوری اسلامی ایران باید برود بهسوی انجام وظیفه و تکلیفی که بر عهدهاش نهاده شده است؛ فقط باید به همان بیندیشد و سپس برای عمل برخیزد. ببینید، میگویند: «دو صد گفته، چون نیم کردار نیست» واقعاً هم نیست. من حقیقتاً معتقدم که مسئولین باید روزه سکوت بگیرند و بهجای حرفزدن، بهدنبال اقدام و عمل بروند؛ بهدنبال تحقق وعدهها بروند.
ما مشکلات داریم و مردم ما، انصافاً، والله، همانگونه که حضرت امام (ره) فرمودند: «مردم ما از مردم حجاز در عهد رسولالله و از مردم کوفه در عهد امیرالمؤمنین بهترند» واقعاً بهترند.
با وجود اینهمه مشکلاتی که دارند، اما وقتی احساس کنند که نظام در خطر است، در میدانند، پای کارند و بر همهٔ گرفتاریهایشان چشم میپوشند. این مردم، بهترین مردماند؛ به شرط آنکه مسئولان قدر این مردم را بدانند.
اصلاً هویت و موجودیت مسئولان وابسته به همین مردمیست که اگر رأی نمیدادند، اینان بر هیچ کرسیای نمینشستند. پس باید تمام همّ و غم خود را برای رفع مشکلات کشور قرار دهند: مشکلات اقتصادی، مسائل سیاسی، و نیز مسائل فرهنگی کشور. باید دغدغهشان اینها باشد.
اگر مسئولین همّت خود را برای رفع مشکلات مردم بگذارند، مردم هم که دلداده نظاماند، دلداده اسلام و انقلاب و رهبریاند در میدان حضور دارند و خواهند داشت. در چنین حالتی، انشاءالله، هیچ اتفاقی برای کشور نخواهد افتاد.