سعید لیلاز، استاد دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در ششمین جلسه کمیسیون بازرگانی، خدمات و ارتباطات مطرح کرد:
بروکراسی ناکارآمد؛ بزرگ‌ترین مانع توسعه ایران
سعید لیلاز، استاد دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در ششمین جلسه کمیسیون بازرگانی، خدمات و ارتباطات اتاق بازرگانی اصفهان، ناکارآمدی بروکراسی را مهم‌ترین مانع توسعه کشور دانست و تأکید کرد که بیش از ۸۰ درصد مشکلات ایران ناشی از ضعف‌های داخلی و ساختارهای ناکارآمد اداری است.
جام جم آنلاین اصفهان؛ وی ریشه اصلی مشکلات اقتصادی را نبود انگیزه در نظام اداری برای کارآمدی دانست و افزود: بدون اصلاح ساختار اداری و تقویت بخش خصوصی، هیچ برنامه توسعه‌ای در ایران به نتیجه نخواهد رسید.
بروکراسی ناکارآمد، میراثی ادامه‌دار
سعید لیلاز گفت: در ایران هیچ‌کس بابت کار نکردن مجازات نمی‌شود و همین بی‌عملی ساختاریافته موجب شده حتی حوادث بزرگ تاریخی نیز تأثیری بر روند اداره کشور نداشته باشد.
وی تأکید کرد: بیش از ۸۰ درصد مشکلات کشور ناشی از ناکارآمدی‌های داخلی است و نه عوامل خارجی. دولت بی‌انضباط و ناتوان از تصمیم‌گیری است و همین عامل رشد نقدینگی، تورم و ضعف در اجرای سیاست‌های اقتصادی را رقم زده است.
مذاکرات بدون توافق
لیلاز با اشاره به تجربه مذاکرات هسته‌ای افزود: مذاکره‌کنندگان ایران بارها کوتاه آمدند و درخواست‌های طرف مقابل پذیرفته شد، اما باز هم مطالبات جدید مطرح می‌شد. این نشان می‌دهد که قصد طرف مقابل توافق نبود، بلکه هدف اعمال فشار بود. از سوی دیگر انسجام ملی و وحدت داخلی شکل نگرفته و ساختار بروکراتیک کشور مانع اصلی پیشرفت است.
صنعت‌زدایی و نبود امکانات مدیریتی
وی تصریح کرد: بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت ایران به چین انجام می‌شود و روسیه نیز در سیاست بین‌المللی تا حدی ایران را پشتیبانی می‌کند، اما دولت هیچ امکانات سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری کافی برای مدیریت شرایط ندارد و اقتصاد کشور به سمت صنعت‌زدایی پیش می‌رود.
حمایت از طبقات ضعیف و بخش خصوصی
این تحلیلگر اقتصادی با تأکید بر ضرورت حمایت از طبقات ضعیف جامعه گفت: هر طرح اقتصادی باید ابتدا اقشار فرودست را تحت پوشش قرار دهد، وگرنه فایده‌ای ندارد. بدون اصلاح ساختار و تقویت بخش خصوصی، توسعه پایدار ایران ممکن نخواهد بود. وی افزود: با وجود فشارهای خارجی و مشکلات داخلی، بخش خدمات ایران کاهش ارزش افزوده نداشته و حتی در سه ماه نخست سال رشد مالی دو رقمی را تجربه کرده است.
ظرفیت‌های مغفول داخلی
لیلاز با اشاره به ظرفیت‌های داخلی کشور گفت: ایران در حوزه سلامت و درمان امکانات بی‌نظیری دارد که قابل رقابت در سطح جهانی است، اما کمتر معرفی شده است. از سوی دیگر، مصرف داخلی همچنان بالا است؛ برای نمونه، امسال بیش از ۱۸ میلیون دستگاه موبایل وارد کشور شد و مصرف سوخت تابستان به ۱۳ میلیارد لیتر رسید. این نشان می‌دهد مردم هنوز توان و تمایل به فعالیت اقتصادی دارند و با مدیریت درست می‌توان از این ظرفیت‌ها بهره برد.
وی خاطرنشان کرد: برای رشد واقعی اقتصاد ایران باید تمرکز بر ظرفیت‌های داخلی، به‌ویژه بخش خدمات و صنایع وابسته به آن باشد و اتکا به منابع خارجی کاهش یابد. استان‌هایی مانند اصفهان با زیرساخت‌ها و تاریخ فرهنگی غنی می‌توانند پیشتاز این حرکت باشند.
بی‌عملی سیستم اداری
این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین موانع پیشرفت کشور امروز این است که هیچ‌کس کار نمی‌کند و کسی بابت کار نکردن مجازات نمی‌شود. حتی حوادث تاریخی مانند جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نیز نتوانست تأثیری بر بهبود دموکراسی و عملکرد بروکراسی ایران داشته باشد. مردم رفتار خود را تغییر داده‌اند، اما سیستم دولتی و بروکراتیک همچنان مانع تصمیم‌گیری سریع و مؤثر است.
ضرورت مدیریت صحیح در پروژه‌های حساس
لیلاز با اشاره به تجربه مدیریت تاسیسات هسته‌ای گفت: در سال ۱۳۹۶، این تأسیسات به گونه‌ای مدیریت می‌شد که با پروژه‌های مشابه در سایر کشورها تفاوت چندانی نداشت. تجربه نشان می‌دهد در برابر فشارهای بین‌المللی، ایران باید بین دو گزینه «بردگی» یا «مقاومت» تصمیم‌گیری کند و ناکارآمدی داخلی می‌تواند این انتخاب را پیچیده‌تر سازد.
