وی دراین گفت‌وگو به نقش صداوسیما درارتقای سطح تولیدات،تاثیر جوایز بین‌المللی بردیده‌شدن واقعیت‌ها واهمیت همکاری‌های فنی و آموزشی با اعضای اتحادیه ABU اشاره کرد و توضیح داد چگونه این حضور، باعث تقویت صدای حقانیت ایران در فضای رسانه‌ای منطقه و جهان می‌شود. ادامه این گفت‌وگو به بررسی دستاوردها، ظرفیت‌های فنی و برنامه‌های آینده رسانه‌ملی در عرصه جهانی اختصاص دارد.
بزرگ‌ترین اتحادیه رسانه‌ای جهان
عباس محمدنژاد، مدیرکل امور بین‌الملل سازمان صداوسیما در معرفی ABU گفت: اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه (ABU) بزرگ‌ترین اتحادیه رسانه‌ای جهان است که اعضای آن شامل ۵۷ کشور و حدود ۳۰۰ تشکل رسانه‌ای از آسیا و اقیانوسیه است. این اتحادیه جمعیتی حدود سه‌میلیارد نفر را تحت پوشش دارد. برخی کشورها، مثل هند یا چین، بیش از یک عضو دارند؛ به‌عنوان‌مثال در هند چند شبکه تلویزیونی دولتی به‌صورت جداگانه عضو هستند و چین نیز رسانه‌های مربوط به هر استان را به‌طور مستقل عضو اتحادیه کرده است. عضویت در ABU مختص رسانه‌های دولتی است و رسانه‌های خصوصی عضو اتحادیه به حساب نمی‌آیند. عضوهای اتحادیه شامل شبکه‌های رادیویی، تلویزیونی و حتی رسانه‌های فضای مجازی می‌شوند که در برخی کشورها ممکن است رادیو و تلویزیون به‌صورت جداگانه عضو باشند. به‌این‌ترتیب، ABU با گستردگی و تنوع زیاد، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین تشکل رسانه‌ای در آسیا و اقیانوسیه محسوب می‌شود که نقش عمده‌ای در همکاری، تبادل تجربیات و هماهنگی میان رسانه‌های این منطقه ایفا می‌کند.
موفقیت‌های چشمگیر درABU
محمدنژاد با اشاره به جایگاه رسانه‌ملی در این اتحادیه ادامه داد: شکل عضویت در این اتحادیه به صورت‌های مختلفی است؛ برخی اعضا ثابت و اصلی هستند و با توجه به تأثیرگذاری، قدرت رسانه‌ای،گستردگی فعالیت‌ها و تنوع برنامه‌های‌شان رتبه‌بندی می‌شوند. حتی در میان اعضای ثابت، درجاتی وجود دارد که برخی را در سطوح بالاتر قرار می‌دهد. صداوسیما به‌دلیل توانمندی‌های فنی، زیرساخت‌های گسترده و تولیدات برنامه‌ای شاخص، یکی ازپرنفوذترین اعضایABU است و به‌همین‌خاطر جزو چند کشور اصلی با عضویت ثابت به شمارمی‌رود.علاوه برمحتوا وتولید برنامه‌ها، درسال‌های اخیر فعالیت‌های زیرساختی و فنی سازمان نیز توجه اتحادیه را جلب کرده است. برای نمونه، در مجمع عمومی سال ۲۰۲۴ ABU که در استانبول برگزار شد، صداوسیما جایزه برتر فنی را دریافت کرد.این جایزه به‌خاطر نوآوری و اقدام بی‌نظیر در راه‌اندازی ۲۰۰کانال تلویزیونی محلی برای انتخابات اعطا شد. احمد ندیم، دبیرکل ABU که خود تحصیلات مهندسی دارد راه‌اندازی این تعداد کانال در مدت کوتاه را امری فوق‌العاده دانست، چراکه توانست فرصتی ارزشمند برای کاندیداها ایجاد کند تا ارتباط مؤثرتری با استان‌های مختلف داشته باشند. این کار، از نظر فنی و نوآوری مهندسی، نمونه‌ای برجسته و الهام‌بخش برای کشورهای عضو اتحادیه بوده است. باید دقت داشت که راه‌اندازی ۲۰۰ کانال از نظر فنی پیچیدگی‌های زیادی دارد که باعث توجه ABU به آن شد.
مدیرکل امور بین‌الملل سازمان صداوسیما اضافه کرد: در جشنواره ABU PRIZE، شش برنامه از رسانه ملی به فینال راه‌یافت که دو مورد جایزه اول و دو اثر دیگر نیز تحسین ویژه گرفتند. این جشنواره که توسط اتحادیه رادیو و تلویزیون کشورهای عضو هرسال با موضوع خاصی برگزار می‌شود، زمینه رقابت برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در ژانرهای مختلف است. موفقیت امسال رسانه‌ملی، با بیشترین تعداد آثار راه‌یافته و جوایز نسبت به سال‌های گذشته، نشان‌دهنده پیشرفت و تاثیرگذاری بالای تولیدات ایران در منطقه است، حتی در رقابت با رقبای قدرتمندی مانند چین.
وی در بیان معیارهای انتخاب آثار برای معرفی به جشنواره افزود: معیار اصلی انتخاب برنامه‌ها در جشنواره ABU براساس شعار سال اتحادیه است؛ امسال موضوع «فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها» بود و برنامه‌هایی که با این رویکرد بین‌المللی ساخته شدند، اولویت داشتند. صداوسیما برنامه‌هایی را که هم با شعار هماهنگ و هم با زبان جهانی و پیام انسانی نزدیک باشند، پالایش و ارسال می‌کند. با وجود نگاه ملی در بسیاری تولیدات، پیام‌های انسانی مشترک باعث جذابیت برنامه‌ها و معرفی بهتر فرهنگ ایران شده است. مثلا گزارش خبری حمله به رسانه‌ملی با پرداخت انسانی و سیاسی خود توانست مقام اول را کسب و نظر کشورهای عضو را جلب کند. در این جشنواره تلاش بی‌وقفه کارکنان صداوسیما برای حفظ آنتن و ارتباط با مخاطب از زاویه انسانی دیده و همین باعث جلب توجه جهانی شد.
فعالیت در کمیته‌های تخصصی و تعاملات مستمر
محمدنژاد فعالیت‌های اتحادیه ABU رامحدود به جشنواره معرفی نکرد وتوضیح داد اجلاس مجمع عمومیABUهرسال برگزار می‌شود، اما فعالیت‌های اتحادیه در طول سال ادامه دارد و سازمان صداوسیما درکمیته‌های علمی و تخصصی آن به‌صورت فعال مشارکت می‌کند.این کمیته‌ها جلسات آموزشی، نشست‌های تخصصی وتبادلات رسانه‌ای دارند که در تقویم سالانه سازمان‌دهی شده‌اند. سازمان صداوسیما علاوه بر حضور مستمر، نقش فعالی در کمیته‌های مختلف ایفا می‌کند. برای مثال، سال گذشته برای نخستین بار به عضویت کمیته ورزش درآمد و امسال به‌عنوان نایب‌رئیس کمیته فنی انتخاب شد.هر کمیته نماینده‌ای ثابت از صداوسیما دارد، مانند نماینده فناوری در کمیته فنی ونمایندگان معاونت سیما و صدا در کمیته‌های تلویزیونی و رادیویی.
مدیرکل امور بین‌الملل رسانه‌ملی ادامه داد: در طول سال، ارتباطات و تعاملات رسانه‌ای مابه شکل مستمر و در قالب برنامه‌های مختلفی مانند نشست‌ها، جلسات آموزشی و رایزنی‌های دیپلماتیک برگزار می‌شود.در۳ ــ ۲ سال گذشته، جشنواره‌ای تحت عنوان «جشنواره صبح» شکل گرفته که بستری برای ارائه تولیدات رادیو و تلویزیون است و کشورهای عضو ABU هم می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند. این فضا فرصتی است تا رسانه‌های عضو از نزدیک با ظرفیت‌های صداوسیما آشنا شوند؛ به‌طوری‌که در این مدت نمایندگانی از ABU بازدیدهای متعددی از صداوسیما داشته‌اند و حتی آقای دبیرکل اتحادیه، آقای احمد ندیم نیز به‌صورت حضوری با بخش‌های مختلف ازجمله زیرساخت‌های فنی، برنامه‌سازی، استودیوها و شهرک سینمایی بزرگ آشنا شده است. ما در طول سال با بسیاری از کشورهای عضو، تفاهم‌نامه و همکاری‌های مختلفی داریم که در حوزه‌های آموزشی و فنی گسترش یافته است.
دانشگاه تخصصی صداوسیما
وی داشتن دانشگاه صداوسیما در مجموعه رسانه‌ملی را از نکات مهم دانست و تاکید کرد: صداوسیما تنها سازمانی است که در ایران دارای دانشگاه تخصصی است و این ظرفیت تقریبا در هیچ‌یک از کشورهای عضو وجود ندارد. این موضوع یکی از نقاط قوت ما در زمینه همکاری‌های بین‌المللی و ارتقای سطح حرفه‌ای رسانه‌ها تلقی می‌شود. بسیاری از کشورهای عضو و حتی کشورهای خارج از این مجموعه علاقه‌مند به استفاده ازظرفیت‌های آموزشی صداوسیما هستند و ما این امکانات را هم به‌صورت حضوری و هم به‌صورت آنلاین در اختیارشان قرار می‌دهیم. آنها از زیرساخت‌های شهرک سینمایی و توانمندی‌های فنی ما بسیار استقبال می‌کنند که همین موضوع باعث شده ارتباطات ما فراتر از یک همکاری ساده باشد.
همبستگی کامل با رسانه‌ملی
محمدنژاد با برشمردن عضویت رسانه‌ملی در اتحادیه‌های مختلف بین‌المللی در بیان واکنش آنها در حمله به سازمان صداوسیما عنوان کرد: صداوسیما علاوه بر عضویت دراتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه (ABU)، عضو اتحادیه رادیو و تلویزیون کشورهای اسلامی وعضو پیوسته اتحادیه کشورهای اروپایی هم هست که هرکدام باتوجه به سیاست‌های خود، تعاملات ویژه‌ای با ما دارند و در حوزه سیاسی نیز ارتباطات گسترده‌ای برقرار شده است. درحمله‌ای که به صداوسیما انجام شد، آقای ندیم اولین کسی بودکه این حمله رامحکوم وحتی درتماس تلفنی باریاست رسانه‌ملی، همدردی خودرااعلام کرد.اتحادیه رسانه‌های کشورهای اسلامی نیز نه‌تنها این حمله را محکوم کرد، بلکه دبیرکل اتحادیه نیز بیانیه‌ای صادر و حمایت رسمی خود را اعلام داشت. علاوه بر خود اتحادیه، کشورهای عضو نیز این اقدام را محکوم کردند و تماس‌هایی برای ابراز انزجار از این حمله صورت گرفت. در اجلاس اخیر که در مغولستان برگزار شد، یکی از موضوعات مهم مطرح‌شده توسط رسانه‌ملی، پیشنهاد تشکیل یک تشکل حقوقی برای حمایت‌های قانونی لازم بود.
مدیرکل امور بین‌الملل رسانه ملی توضیح داد: اتحادیه ABU با عضویت ۵۷ کشور، شامل ترکیبی از کشورهای مختلف با روابط سیاسی متفاوت است.برخی از این کشورها به‌دلیل ارتباطات سیاسی ویژه خود با آمریکا و رژیم‌صهیونیستی، تمایلی به محکومیت رسمی این حمله ندارند و تحت تأثیر سیاست‌های داخلی خود عمل می‌کنند. بنابراین، از این کشورها انتظاری نداریم که به‌طور رسمی این حادثه را محکوم کنند، زیرا ارتباطات سیاسی‌شان با آمریکا و رژیم بسیار پیچیده است. اما به‌عنوان یک اتحادیه رسانه‌ای فعال (ABU)، ما در همان جلسات اولیه هم تاکید کردیم که انتظار داریم به عنوان یکی از اعضای اصلی، اتحادیه واکنش فعال‌تری نسبت به حمله مورد نظر داشته باشد. همچنین پیشنهاد دادیم که یک تشکل حقوقی در این اتحادیه شکل بگیرد تا در مواقع مختلف، نه‌تنها مسائل سیاسی، بلکه حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله، بتواند از اعضا حمایت کند و هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. به ویژه این‌که رسانه یک کشور در چنین شرایطی به کمک و پشتیبانی نیاز دارد و این تشکل حقوقی می‌تواند نقش مهمی در حمایت و تسهیل زیرساختی ایفا کند.
تاثیر حضور و موفقیت در جشنواره‌های بین‌المللی
وی درباره تاثیر حضور در جشنواره‌های بین‌المللی تصریح کرد: برنده‌شدن و دیده‌شدن آثاری مثل گزارش خبری صداوسیما خیلی مهم است، چون باعث می‌شود واقعیت‌های رخ‌داده بیشتر دیده شود، به‌خصوص که نمی‌توان کتمان کرد که رسانه‌های غربی با فناوری بالا و قدمتی که در تاریخ رسانه دارند صدای‌شان نسبت به صدای ما بلندتر است و اگر ما از فرصت‌های حضور در این اتحادیه‌ها استفاده نکنیم، طبیعتا صدای‌مان به دنیا نمی‌رسد. به‌طورمثال هنگام پخش تیزر گزارش خبری منتخب درباره حمله به ساختمان صداوسیما، خیلی از کشورها با تعجب و تحسین دیدند چطور با وجود حملات موشکی مکرر، آنتن قطع نشد و برنامه با شهامت ادامه پیدا کرد. این موضوع حتی از نظر فنی هم جذابیت بالایی دارد، چون نشان می‌دهد چقدر این رسانه تاثیرگذار بوده که دشمن حاضر شده برخلاف مقررات بین‌المللی به آن حمله و صدایش را خاموش کند و در گام بعدی باعث می‌شود کشورهای عضو اتحادیه درباره اهمیت و تاثیر رسانه ما سؤال کنند.
محمدنژاد ادامه داد: البته برای حضور در جشنواره‌های بین‌المللی باید برنامه‌های خود را تقویت کنیم، چون بیشتر برنامه‌های ما برای مخاطب داخلی ساخته می‌شوند و تولید برنامه‌ای که معیارهای جشنواره‌های بین‌المللی را داشته باشد، کار ساده‌ای نیست. این به خاطر محدودیت‌ها و مؤلفه‌های فنی و سلیقه متفاوت بین مخاطب داخلی و بین‌المللی است. برای همین، امسال در جشنواره صبح، دو نفر از مسئولان اتحادیه ABU را دعوت کردیم تا علاوه بر داوری، کارگاه‌های آموزشی برای برنامه‌سازان ما برگزار و آنها را با شاخص‌ها و تکنیک‌های لازم برای تولید برنامه‌های بین‌المللی آشنا کنند. این کار باعث می‌شود تولیدات ما بهتر با استانداردهای جهانی هماهنگ شود و شانس موفقیت بیشتری داشته باشد.
امکان میزبانی ABU
مدیرکل امور بین‌الملل رسانه‌ملی درباره امکان میزبانی از جشنواره ABU گفت: ما درخواست کرده‌ایم که صداوسیما میزبانی یکی از مجمع‌های عمومی اتحادیه را بر عهده بگیرد؛ چراکه میزبانی جشنواره معمولا همراه با میزبانی مجمع عمومی است که هرسال با رأی‌گیری کشورهای عضو تعیین می‌شود. البته پیش‌تر هم میزبان ABU بوده‌ایم، اما موانعی وجود دارد و شاید مهم‌ترین آنها، مسائل سیاسی باشد که البته گاهی بیشتر بهانه است. تصمیم‌گیری درباره میزبانی نهایی بر عهده شورای اجرایی اتحادیه است که کشورهای میزبان را انتخاب می‌کند. در یکی دو سال اخیر، به بهانه مسائل سیاسی، شاید برخی محدودیت‌ها ایجاد شده باشد، اما ما مرتب تأکید کرده‌ایم که کشور ما امن و ظرفیت‌های رسانه‌ای ما با بسیاری از کشورهای عضو قابل مقایسه و رقابت است. ان‌شاءالله اگر بتوانیم میزبانی جشنواره را به‌دست‌بیاوریم، فرصت‌های خوبی برای سازمان صداوسیما به‌وجود خواهد آمد. هرچند شخصا میزبانی جشنواره را هدف اصلی نمی‌دانم و فکر نمی‌کنم برای اثرگذاری حتما باید میزبان این اتحادیه باشیم. مهم‌تر از میزبانی، حضور فعال ما در طول سال در اتحادیه ABU است که درنهایت نتایج آن را در جشنواره‌ها می‌بینیم. هرچند در سال‌های اخیر میزبان نبوده‌ایم، اما فعالیت‌های ما تاثیر خودش را در خروجی جشنواره‌ها نشان داده است.
