درروزگاری که دغدغه‌های اقتصادی واجتماعی،خانواده‌ها رابه سمت فرزند کمترسوق می‌دهد،صدای‌گرم وصمیمی برنامه‌سازان رادیو، تلاشی است تا امید را در دل خانواده‌ها زنده کند. این گزارش، روایتی است از تهیه‌کنندگانی که با زبان تجربه، آگاهی و همدلی، از فرزندآوری می‌گویند؛ نه با تکرار کلیشه‌ها، بلکه از دل گفت‌وگو با مادران، کودکان، پزشکان و حتی طنزپردازان.
خانواده در قاب رادیو
در روزگاری که صداها گاه گم می‌شوند، «صدای زندگی» در رادیو ایران تلاش می‌کند صدای واقعی خانواده‌ها را به گوش برساند. گلریز‌وکیلی،تهیه‌کننده این برنامه، بانگاهی عمیق به لایه‌های پنهان زیست خانوادگی، ازمهر۱۴۰۲ برنامه‌ای را روی آنتن برده که پنجشنبه‌ها صبح شنوندگان رابه دل خانه‌ها‌می‌برد.اومی‌گوید:این برنامه نه فقط گفت‌وگویی باوالدین درباره روش‌های تربیت و همراهی با فرزندان است، بلکه تریبونی برای شنیدن صدای خود کودکان هم هست. یکی از بخش‌های ماندگار برنامه «اتاق کودک» است، جایی که عذرا وکیلی با لحن آشنا و شیرینش، باخردسالان گفت‌وگو می‌کند؛ لحظاتی سرشار از بازی، خنده و صمیمیت که یادآور دوران طلایی کودکی برای شنوندگان است. برنامه صدای زندگی از جنس روایت‌هایی است که شعار نمی‌دهد اما مخاطب را به فکر وامی‌دارد؛ درباره خانواده، تربیت و دنیای درونی کودکانی که درخانه‌های امروز زندگی‌می‌کنند.
مسابقه‌ای برای فرهنگ فرزندآوری
در رادیو فرهنگ، فرزندآوری نه فقط یک مسأله اجتماعی بلکه موضوعی فرهنگی است که با زبان‌های گوناگون از‌جمله مسابقه، روایت می‌شود. برنامه «قند و فرزند» به تهیه‌کنندگی رؤیا ولی‌زاده، نمونه‌ای است از تلاش این شبکه برای پیوند میان آگاهی، سرگرمی و فرهنگسازی. او از طراحی برنامه‌هایی چون «بنیان فردا»، «آشتی‌کنان» و «سفره عقد» نیز یاد می‌کند که هرکدام از منظری به موضوع خانواده و جمعیت می‌پردازند.در این میان، قند و فرزند با قالب مسابقه‌ای شیرین، سعی دارد ذهن مخاطب را به سمت تجربه‌های موفق و ارزش‌های فراموش‌شده سوق دهد. این مسابقه با اجرای علیرضا تابان، بیش از آن‌که رقابتی باشد، گفت‌وگویی صمیمی درباره سبک زندگی و آینده خانواده ایرانی است.
او بر این نکته تأکید دارد که ایده اصلی برنامه برآمده از توصیه‌ها و رهنمودهای رهبر انقلاب درباره فرزندآوری و دوری از تک‌فرزندی بوده است. قند و فرزند با زبان ساده اما اثربخش خود، می‌کوشد زوج‌های جوان را به بازاندیشی در تصمیمات مهم زندگی، به‌ویژه تعداد فرزندان ترغیب کند. این برنامه نشان می‌دهد که رسانه، حتی با یک مسابقه ساده، می‌تواند نقش‌آفرین جدی در مسیر تحول فرهنگی جامعه باشد.
گفت‌وگو با والدین دغدغه‌مند
رادیو تهران با برنامه «نسل فردا» پنجره‌ای تازه به دغدغه‌های تربیت نسل نو گشوده است. این برنامه اجتماعی ــ فرهنگی که چهارشنبه‌ها ساعت ۱۰صبح پخش می‌شود، با نگاهی مردمی و تحلیلی به موضوعاتی چون فرزندآوری، فرزندپروری و ارتباط والدین با فرزندان می‌پردازد.
مینا نیکانیک، تهیه‌کننده برنامه، توضیح می‌دهد: نسل فردا فرصتی برای خانواده‌هاست تا از تجربه‌ها، چالش‌ها و آرزوهای‌شان در مسیر تربیت فرزندان بگویند و صدای واقعی خود را به گوش مسئولان برسانند. در این برنامه، گزارش‌های میدانی، حضور کودکان در اجرا، گفت‌وگو با کارشناسان حوزه جمعیت و تربیت و روایت‌های مردمی در کنار هم قرار گرفته‌اند تا دغدغه‌های خانواده ایرانی در قالبی صمیمی و شنیدنی بازتاب یابد.
صدای مردم در میدان جمعیت
«فصل مشترک» از رادیو گفت‌وگو تلاشی است برای پیوند دادن دغدغه‌های مردم با سیاست‌های کلان جمعیتی. زهرا‌بحریه، تهیه‌کننده برنامه، بانگاهی انتقادی و مطالبه‌گر،برنامه‌ای ساخته که درآن موضوعاتی چون ازدواج بهنگام،فرزندآوری، ناباروری و بحران پیری جمعیت با دقت و تحلیل بررسی می‌شود. وی می‌گوید: برنامه، فقط به گفت‌وگو با کارشناسان اکتفا نمی‌کند، بلکه بستری است برای شنیدن صدای مردم، فعالان فرهنگی و نهادهای مردمی که در این حوزه دغدغه‌مندند. آنچه فصل مشترک را برجسته می‌کند، تمرکز آن بر لایه‌های پنهان جمعیت و دعوت از مسئولان برای پاسخگویی است. این برنامه می‌کوشد با زبانی تحلیلی اما مردمی، نگاهی همه‌جانبه به چالش‌های فرزندآوری داشته باشد. هر قسمت، گفت‌وگویی است که از آنتن رادیو فراتر می‌رود و به مطالبه‌ای عمومی تبدیل می‌شود؛ برای فردایی که نیازمند جمعیتی متعادل و خانواده‌هایی توانمند است.
صدای امید در روزهای انتظار
«چند حبه قند» عنوانی است شیرین برای برنامه‌ای جدی که از رادیو سلامت پخش می‌شود. مسعود حسنی، تهیه‌کننده برنامه، از تجربه‌هایی می‌گوید که سال‌ها در دل خانواده‌ها مانده‌اند؛ زوج‌هایی که پس از انتظار طولانی، طعم مادر یا پدر شدن را چشیده‌اند. این برنامه با نگاهی روان‌شناختی و عاطفی، تجربه‌های واقعی را به گوش مخاطب می‌رساند؛ نه با روایت‌های کلیشه‌ای، بلکه با قصه‌هایی از صبر، امید، و دگرگونی. بخش‌هایی همچون «شکوفه گیلاس» که گفت‌وگوی کودک و والدین را بازتاب می‌دهد، یا بخش «انتظار»، که لحظات پیش از تولد را زنده می‌کند، از‌جمله ویژگی‌هایی است که این برنامه را شنیدنی کرده است. چند حبه قندشیرینی فرزندرا یادآوری می‌کند اماطوری روایت می‌کند که تلخی مسیر هم دیده شود.هدف این برنامه تنها ترویج فرزندآوری نیست، بلکه نشان دادن زندگی در تمام فراز و فرودهایش است.
طنزی برای تأمل در فرزندآوری
در میان برنامه‌هایی که با زبان علمی و تحلیلی به موضوع جمعیت می‌پردازد، «خانواده مبارک» در رادیو صبا انتخابی متفاوت و جسورانه است؛ برنامه‌ای که با زبان طنز، از یکی از جدی‌ترین مسائل امروز خانواده‌ها سخن می‌گوید. نوید جولایی، تهیه‌کننده این برنامه، از دغدغه‌ای می‌گوید که در قالبی نمایشی و شیرین به شنوندگان ارائه می‌شود: تک‌فرزندی و پیامدهایش. به‌جای توصیه‌های مستقیم، برنامه از زاویه‌ای مفرّح وارد می‌شود و تلاش می‌کند زبانی صمیمی برای گفت‌وگو با مخاطب پیدا کند.با بهره‌گیری از بازی‌های زبانی، شوخی‌های هدفمند و موقعیت‌های نمایشی، خانواده مبارک توانسته فرزندآوری را به موضوعی قابل لمس و تفکر تبدیل کند. پشت خنده‌های این برنامه، نگاه دقیق و دغدغه‌مندی وجود دارد که می‌خواهد خانواده‌ها را به تفکر وا دارد: آیا فرزند بیشتر، فقط بار اقتصادی است یا فرصتی برای رشد، پویایی و انسجام خانوادگی؟ در این برنامه، طنز ابزاری است برای درگیر کردن ذهن مخاطب با یکی از اساسی‌ترین مسائل اجتماعی روز.
بازتاب روشن خانواده‌های پرجمعیت
رادیو معارف با برنامه «زندگی زیباست» نگاهی ژرف و چندوجهی به خانواده و فرزندپروری دارد. محمـدعلــــی حسینیـــان، تهیه‌کننده این برنامه، از رویکردی می‌گوید که امسال تمرکز خود را بر تربیت و فرزندپروری گذاشته‌است.
او تأکید می‌کند سال گذشته موضوعاتی چون ناباروری و سقط‌جنین را با حساسیت طرح کرده‌اند و اکنون برنامه با دو گروه تولید و بهره‌گیری از نظرات روان‌شناسان، متخصصان کودک و مشاوران خانوادگی به سوی تبیین ابعاد تربیتی خانواده‌های پرجمعیت گام برداشته است. زندگی زیباست در عین‌حال برنامه‌ای متنوع است؛ از قطعات نمایشی طنز گرفته تا گزارش‌هایی از استان‌های مختلف که با خانواده‌های پرجمعیت گفت‌وگو می‌کند. بخشی از برنامه نیز با عنوان «صدای زندگی» به مرور کلام بزرگان درباره فرزندآوری اختصاص دارد. در این فضای متنوع و حرفه‌ای، مخاطب نه فقط آگاهی می‌گیرد، بلکه با تجربه‌های واقعی، امید می‌گیرد. در روزگاری که نگرانی از فرزند بیشتر فراگیر شده، این برنامه پنجره‌ای گشوده به زیبایی‌های پنهان خانواده‌های پُر و گرم است.
سقط‌جنین از زاویه روان‌درمانی
برنامه «نگاهی دیگر» از رادیو نمایش، مرز میان درام و واقعیت را از میان برمی‌دارد. پگاه عموزاده، تهیه‌کننده این مستند نمایشی، از برنامه‌ای سخن می‌گوید که به‌جای روایت‌های عمومی، به دل اتاق درمان رفته و پرونده‌های واقعی روان‌شناسی را بازخوانی می‌کند. در فصل اخیر، این برنامه با دقت و همدلی به موضوع سقط‌جنین پرداخته و طی ۹۰ قسمت، داستان‌هایی شنیدنی اما دشوار را بازگو کرده است؛ داستان‌هایی که پشت هر تصمیم، درد، تردید و اضطرابی پنهان است. این برنامه با حضور نویسندگانی چون عباس فارغ و مهدی ملکان، به‌خوبی توانسته مرز مستند و نمایش را درنوردد. در نگاهی دیگر، موضوعاتی چون اختلالات خلقی در کودکان و نوجوانان نیز در قالبی واقعی بررسی می‌شود؛ روایاتی که هم اطلاع‌رسانی می‌کنند و هم درک تازه‌ای از پیچیدگی‌های روان انسان ارائه می‌دهند. این برنامه، مواجهه‌ای صادقانه و بی‌واسطه با واقعیت‌هایی است که معمولا پنهان‌می‌مانند.
نگاه اقتصادی به سیاست‌های جمعیتی
در رادیو اقتصاد، جمعیت نه فقط دغدغه‌ای اجتماعی که یک مسأله جدی اقتصادی تلقی می‌شود. لیلا روزبهانی، تهیه‌کننده برنامه «ثروت خاموش»، از برنامه‌ای می‌گوید که در قالب میزگردی تخصصی، موضوع جوانی جمعیت و سیاست‌های فرزندآوری را از نگاه کارشناسان اقتصادی، جامعه‌شناسان و مسئولان بررسی می‌کند. او معتقد است اگر جمعیت را درست تحلیل نکنیم، پیری جمعیت و کاهش نیروی کار می‌تواند به یکی از تهدیدهای جدی آینده تبدیل شود. ثروت خاموش تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که آیا جمعیت بیشتر، در صورت مدیریت صحیح، می‌تواند منبعی برای پویایی اقتصادی باشد؟ با طرح این بحث در فضایی علمی، برنامه به مخاطب کمک می‌کند که فراتر از نگاه احساسی یا ترس‌آلود، نقش جمعیت در آینده کشور را بفهمد. این برنامه، رسانه‌ای برای کشف ظرفیت‌های پنهان نیروی انسانی است؛ ثروتی خاموش که اگر امروز به آن توجه نکنیم، فردا با صدایی بلندتر سر برخواهد آورد.
«فرزندان ایران» روایت امید از خانواده‌های فعال
در رادیو ورزش، جایی که گفت‌وگوها بیشتر پیرامون سلامت جسم و تحرک است، برنامه‌ای با عنوان «فرزندان ایران» به مسأله فرزندآوری ورود کرده است. مریم رستمی، مدیر رادیو ورزش بانوان، می‌گوید: برنامه فرزندان ایران با بهره‌گیری از دانش جامعه‌شناسی و سلامت، به تحلیل روند کاهش نرخ باروری پرداخته و با طرح تجربه‌های موفق خانواده‌ها، در پی ارائه تصویری روشن و الهام‌بخش از فرزندآوری است. برنامه با نگاهی واقع‌بینانه، نگرانی‌های اقتصادی، اشتغال و مسکن را نیز درنظر گرفته و با دعوت از کارشناسان تلاش می‌کند راهکارهایی عملی و کاربردی ارائه دهد. در فرزندان ایران، شنوندگان با خانواده‌هایی آشنا می‌شوند که با وجود تمام چالش‌ها، از داشتن چند فرزند رضایت دارند و تجربه‌های‌شان را صادقانه به اشتراک می‌گذارند. این برنامه، روایت ورزشکارانه‌ای از مبارزه با ترس‌ها و حرکت به سمت آینده‌ای پرامید است.
صدایی آرام برای یادآوری یک هشدار
رادیو پیام با لحن خاص خود، تلاش می‌کند پیام‌های مهم را در دل آرامش روزانه به مخاطب منتقل کند. در برنامه «پیام جمعیت»، موضوع فرزندآوری و آینده جمعیتی کشور با نگاهی نرم اما هشداردهنده بررسی می‌شود. این برنامه بدون وارد شدن به بحث‌های مستقیم یا پیچیده، در قالبی موجز و اندیشمند، مخاطب را به تأمل درباره اهمیت این مسأله دعوت می‌کند. پیام جمعیت همان‌قدر که بر اهمیت مسأله تأکید دارد، از شتاب‌زدگی دوری می‌کند. شنوندگان در این برنامه با یادآوری‌های ملایم، به مرور درمی‌یابند که تصمیم امروز درباره خانواده و فرزندان، آینده‌ای جمعی را خواهد ساخت. برنامه، نقش آرام اما مؤثری در تغییر نگرش عمومی ایفا می‌کند؛ از راه اعتماد به قدرت تکرار‌و صمیمیت.
