نقد و بررسی کتاب «از کیمیای مهر او» برگزار شد؛
از نامه‌های عاشقانه آیت‌الله مهدوی کنی تا خاطرات زندان
نشست نقد و بررسی کتاب «از کیمیای مهر او» در خانه کتاب برگزار شد. در این نشست، مریم برادران زندگی‌نامه را از جمله ژانرهایی معرفی کرد که همواره با علاقه و توجه بسیاری همراه بوده و جایگاهی مهم در بازنمایی تاریخ و فرهنگ جامعه دارد.
وی گفت: زندگی‌نامه‌ها می‌توانند با زبانی زیبا و روایتی جذاب بخشی از تاریخ اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی ما را به تصویر بکشند. با این حال، در جامعه ما زندگی‌نامه علما کمتر مورد توجه قرار گرفته است. سیاستمداران و شخصیت‌های علمی و فرهنگی هرکدام در جایگاه خود اهمیت دارند اما روایت زندگی عالمانی که در کنار وجهه علمی، در عرصه سیاست نیز نقش‌آفرین بوده‌اند، ظرفیت ویژه‌ای برای ماندگاری در حافظه تاریخی جامعه دارد. یکی از دلایل کم‌توجهی به این حوزه شاید این باشد که خانواده‌ها تمایل چندانی به ورود به جزئیات زندگی شخصی این بزرگان ندارند. در حالی که به‌نظر می‌رسد وقتی کسی به سرمایه‌ای اجتماعی و بخشی از فرهنگ و تاریخ یک ملت تبدیل می‌شود، وظیفه ماست که زندگی و تجربه‌های او را ثبت و بازگو کنیم تا برای دیگران آموزنده، الهام‌بخش و قابل نقد و بررسی باشد.
وی درباره شروع فعالیت درخصوص زندگی آیت‌الله مهدوی کنی مطرح کرد: از سال ۱۳۹۶ پروژه‌ای در همین راستا آغاز شد که شامل مصاحبه‌های فردی و همچنین گفت‌وگو با اعضای خانواده و نزدیکان ایشان بود. این پروژه ابتدا به نتیجه نرسید اما از سال ۱۳۹۹ در قالب یک طرح تاریخ شفاهی جدی‌تر پیگیری و مجموعه‌ای از مصاحبه‌های مکمل گردآوری شد تا منظومه‌ای چندجانبه از زندگی این عالم مجاهد فراهم آید. نگارش چنین زندگی‌نامه‌هایی علاوه بر ثبت جزئیات زندگی شخصی، روایتگر شرایط اجتماعی و تاریخی هر دوره نیز هست.
وی افزود: کتاب«از کیمیای مهر او» نشان می‌دهدکه انسان ایرانی دردوره‌های مختلف تاریخی همواره با تنگناها و دشواری‌هایی روبه‌رو بوده اما با خرد و خلاقیت این دشواری‌ها را به فرصت تبدیل کرده است؛ فرصت‌هایی که نه‌تنها برای خود فرد بلکه برای جامعه نیز راهگشا بوده است. به همین دلیل است که نگارش و انتشار چنین آثار ارزشمندی، تنها بازگویی زندگی یک فرد نیست، بلکه بخشی از بازنمایی فرهنگ و تاریخ ما به‌شمار می‌رود؛ فرهنگی که باید ماندگار بماند و نسل‌های آینده نیز بتوانند از آن بیاموزند.
برادران در پایان گفت: از ویژگی‌های برجسته کتاب این است که برای نخستین‌بار همسر یکی از علما وارد روایت زندگی شده و نامه‌های عاشقانه‌ای را بی‌سانسور منتشر کرده است. این اتفاقی بسیار مهم است، زیرا بخش عموما پنهانِ زندگی، آشکار می‌شود. به یاد دارم روزی که یکی از این نامه‌ها خوانده شد، اشک بسیاری از حاضران را درآورد؛ چرا که به‌روشنی نشان می‌داد چگونه می‌توان با کلمات، میان نسل‌ها و لایه‌های مختلف جامعه ارتباط برقرار کرد.
اخلاق؛ محور زندگی آیت‌الله مهدوی‌کنی
در بخش دیگر این نشست، یحیی نیازی با اشاره به این‌که تاریخ شفاهی می‌تواند دانش ضمنی را به دانش عینی و قابل استفاده تبدیل کند، گفت: زندگی آیت‌الله مهدوی کنی، که هم عالم دینی بود و هم سیاستمدار و مبارز، در نهایت به یک نکته اساسی می‌رسد: اخلاق. او حتی در مدرسه مروی، در کنار تدریس درس خارج و اصول، همواره بر اخلاق تاکید می‌کرد؛ زیرا معتقد بود اگر اخلاق اصلاح شود، بسیاری از مسائل دیگر نیز حل خواهد شد. وی افزود: تاریخ شفاهی امروز با ابزارهای نوین می‌تواند اسناد گوناگونی تولید کند؛ از متن‌های پیاده‌شده عینی تا نسخه‌های تدوین‌شده، ویرایش‌شده، گویاسازی‌شده، آماده انتشار و حتی اقتباسی. این اسناد ارزش افزوده‌ای به تاریخ ما می‌دهند. مهم‌ترین بخش تاریخ شفاهی نیز اقتباس‌هاست؛ چرا که می‌توانند تبدیل به فیلم، مستند یا روایت‌های هنری شوند. به بیان دیگر، انتشار کتاب پایان کار نیست بلکه آغاز مسیری تازه است.
نیازی درباره کتاب «کیمیای مهر او» عنوان کرد: گفت‌وگوهای فراوانی با اعضای خانواده و نسل‌های مختلف صورت گرفت و نشان داده شد که چگونه ارکان معادله «زندگی، مبارزه و سیاست» همگی در خدمت علم قرار گرفت و علم نیز نهایتا در خدمت اخلاق بود.
وی درباره شروع فعالیت درخصوص زندگی آیت‌الله مهدوی کنی مطرح کرد: از سال ۱۳۹۶ پروژه‌ای در همین راستا آغاز شد که شامل مصاحبه‌های فردی و همچنین گفت‌وگو با اعضای خانواده و نزدیکان ایشان بود. این پروژه ابتدا به نتیجه نرسید اما از سال ۱۳۹۹ در قالب یک طرح تاریخ شفاهی جدی‌تر پیگیری و مجموعه‌ای از مصاحبه‌های مکمل گردآوری شد تا منظومه‌ای چندجانبه از زندگی این عالم مجاهد فراهم آید. نگارش چنین زندگی‌نامه‌هایی علاوه بر ثبت جزئیات زندگی شخصی، روایتگر شرایط اجتماعی و تاریخی هر دوره نیز هست.
وی افزود: کتاب«از کیمیای مهر او» نشان می‌دهدکه انسان ایرانی دردوره‌های مختلف تاریخی همواره با تنگناها و دشواری‌هایی روبه‌رو بوده اما با خرد و خلاقیت این دشواری‌ها را به فرصت تبدیل کرده است؛ فرصت‌هایی که نه‌تنها برای خود فرد بلکه برای جامعه نیز راهگشا بوده است. به همین دلیل است که نگارش و انتشار چنین آثار ارزشمندی، تنها بازگویی زندگی یک فرد نیست، بلکه بخشی از بازنمایی فرهنگ و تاریخ ما به‌شمار می‌رود؛ فرهنگی که باید ماندگار بماند و نسل‌های آینده نیز بتوانند از آن بیاموزند.
برادران در پایان گفت: از ویژگی‌های برجسته کتاب این است که برای نخستین‌بار همسر یکی از علما وارد روایت زندگی شده و نامه‌های عاشقانه‌ای را بی‌سانسور منتشر کرده است. این اتفاقی بسیار مهم است، زیرا بخش عموما پنهانِ زندگی، آشکار می‌شود. به یاد دارم روزی که یکی از این نامه‌ها خوانده شد، اشک بسیاری از حاضران را درآورد؛ چرا که به‌روشنی نشان می‌داد چگونه می‌توان با کلمات، میان نسل‌ها و لایه‌های مختلف جامعه ارتباط برقرار کرد.
اخلاق؛ محور زندگی آیت‌الله مهدوی‌کنی
در بخش دیگر این نشست، یحیی نیازی با اشاره به این‌که تاریخ شفاهی می‌تواند دانش ضمنی را به دانش عینی و قابل استفاده تبدیل کند، گفت: زندگی آیت‌الله مهدوی کنی، که هم عالم دینی بود و هم سیاستمدار و مبارز، در نهایت به یک نکته اساسی می‌رسد: اخلاق. او حتی در مدرسه مروی، در کنار تدریس درس خارج و اصول، همواره بر اخلاق تاکید می‌کرد؛ زیرا معتقد بود اگر اخلاق اصلاح شود، بسیاری از مسائل دیگر نیز حل خواهد شد. وی افزود: تاریخ شفاهی امروز با ابزارهای نوین می‌تواند اسناد گوناگونی تولید کند؛ از متن‌های پیاده‌شده عینی تا نسخه‌های تدوین‌شده، ویرایش‌شده، گویاسازی‌شده، آماده انتشار و حتی اقتباسی. این اسناد ارزش افزوده‌ای به تاریخ ما می‌دهند. مهم‌ترین بخش تاریخ شفاهی نیز اقتباس‌هاست؛ چرا که می‌توانند تبدیل به فیلم، مستند یا روایت‌های هنری شوند. به بیان دیگر، انتشار کتاب پایان کار نیست بلکه آغاز مسیری تازه است.
نیازی درباره کتاب «کیمیای مهر او» عنوان کرد: گفت‌وگوهای فراوانی با اعضای خانواده و نسل‌های مختلف صورت گرفت و نشان داده شد که چگونه ارکان معادله «زندگی، مبارزه و سیاست» همگی در خدمت علم قرار گرفت و علم نیز نهایتا در خدمت اخلاق بود.
