بررسی بیماری‌های پاییزی با رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت
خزان طبیعت، بهار ویروس‌ها
با ورود به فصل پاییز، تقاطع سه بیماری رایج سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کووید ــ ۱۹، به یک چالش فصلی تبدیل شده است؛ چراکه کاهش دما و تغییرات محیطی، زمینه‌ساز افزایش شیوع بیماری‌های تنفسی عفونی و آلرژیک در جامعه می‌شود. تغییرات فصلی که معمولا با افزایش آلودگی‌های محیطی و کاهش حضور در فضای باز همراه است، چالش جدی برای سلامت عمومی ایجاد می‌کند.
اگر این شرایط با عدم آگاهی یا آمادگی ناکافی بدن دربرابر عوامل بیماری‌زای فصلی همراه شود، خطر افزایش بیماری‌ها، فشار بر سیستم بهداشت و درمان و کاهش بهره‌وری فردی و اجتماعی را به دنبال دارد. با این حال، آگاهی کافی درباره این بیماری‌ها و نحوه مدیریت علائم آنها می‌تواند مانند نقشه‌ای راهنما برای عبور ایمن از تهدیدات ویروسی پاییزی عمل کند. دمای هوا و تجمعات ناشی از بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در پاییز و زمستان، شرایط را برای انتقال عفونت‌های تنفسی تسهیل می‌کند. به همین دلیل، این فصول شاهد بیشترین شیوع این نوع عفونت‌ها هستند.شناخت بیماری‌های شایع پاییزی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، آلرژی‌های فصلی و...، ازجمله اقدامات اساسی برای پیشگیری از ابتلا به خود بیماری است؛ چراکه با شروع فصل پاییز و تغییرات آب‌و‌هوا، بدن ما نسبت به عوامل بیماری‌زا آسیب‌پذیرتر شده و آگاهی کامل از این بیماری‌ها، افراد را قادر می‌سازد تااقدامات پیشگیرانه مناسب را به‌موقع انجام دهند؛ موضوعی که دکتر قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی هم آن را تأیید می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: «فصل پاییز زمان آغاز انتشار عفونت‌های تنفسی است. در این فصل به‌دلیل شرایط دمایی مناسب برای زیست و تکثیر اغلب عامل عفونت‌های تنفسی، این بیماری‌ها شرایط انتقال بهتری دارند. علاوه بر آن در این فصل به‌دلیل فعالیت دوباره مدارس و دانشگاه‌ها و تشکیل کلونی‌هایی از تجمعات انسانی، انتقال این بیماری‌ها راحت‌تر و سریع‌تر است.»
شایع‌ترین بیماری‌های خزان
دکتر مرادی، به شایع‌ترین بیماری‌های این فصل اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «شایع‌ترین عوامل عفونت‌های تنفسی در این فصل معمولا عامل سرماخوردگی؛ یعنی رینوویروس‌ها، آنفلوآنزا و البته ویروس کووید ــ ۱۹ هستند.» اما آنچه لازم است در برابر این بیماری‌ها بدانیم، اهمیت و اولویت‌بندی پیشگیری و درمان در هرکدام از آنهاست. طبیعتا اهمیت بیماری‌های شایع پاییزی معمولا براساس شدت بیماری، قابلیت انتقال و اثر بر سلامت عمومی بررسی می‌شود.
این اپیدمیولوژیست درباره کووید ــ ۱۹ و آنفلوآنزا می‌گوید: «در سال‌های اخیر، این دو بیماری معمولا شدت بیشتری داشته‌اند. با این حال، از آنجا که عوامل ایجادکننده عفونت‌های تنفسی اغلب با گذشت زمان دچار تغییرات ژنتیکی می‌شوند، احتمال دارد در پاییز امسال برخی دیگر از عوامل بیماری‌زا عفونت‌های شدیدتری ایجاد کنند.» به همین دلیل، متخصصان بیماری‌های عفونی تأکید دارند که با آگاهی از علائم و نحوه انتقال بیماری‌ها می‌توان از شیوع آنها پیشگیری کرد.
راهکارهای همیشگی
بیماری‌های عفونی پاییزی موضوع جدیدی نیستند وهرسال راهکارهایی برای کاهش شیوع آنهامطرح‌می‌شود.طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، واکسیناسیون یکی از مؤثرترین ابزارها برای مدیریت و کاهش شدت این بیماری‌ها درپاییز است، هرچند به‌تنهایی نمی‌تواند از همه آنها پیشگیری کند. رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت می‌گوید: «واکسن آنفلوآنزا که در حال حاضر در دسترس است، می‌تواند در ۴۰ تا ۶۰ درصد موارد از ابتلا جلوگیری کند. همچنین، واکسن کووید ــ ۱۹، در صورتی‌که برای سویه‌های اخیر طراحی شده باشد، اثربخشی قابل توجهی دارد.»
در پاییز وزمستان، احتمال بروز عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا وکووید ــ ۱۹ افزایش می‌یابد. برای پیشگیری، رعایت نکات بهداشتی مانند استفاده از ماسک در صورت نیاز و شست‌وشوی منظم دست‌ها می‌تواند بسیارمؤثر باشد.
راه درمان را اشتباه نروید
اشتباهات رایج در مواجهه با بیماری‌های فصلی پاییزی ناشی از نادیده گرفتن ماهیت ویروسی این بیماری‌ها، تأخیر در اقدامات مناسب و باورهای نادرست درباره درمان‌هاست. خوددرمانی، استفاده از روش‌های سنتی بدون پشتوانه علمی و اصرار بر حضور در محل کار یا مدرسه با وجود علائم مسری، نه‌تنها بهبودی را به تأخیر می‌اندازد، بلکه باعث گسترش ویروس در جامعه می‌شود. تشخیص دقیق سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سویه‌های اخیر کووید ــ ۱۹ بدون آزمایش تخصصی دشوار است، زیرا این بیماری‌های ویروسی علائم مشترکی دارند. دکتر مرادی، اپیدمیولوژیست، به جام‌جم می‌گوید: «بسیاری از عفونت‌های تنفسی علائمی مانند تب و سرفه دارند. با این حال، کوفتگی بدن ممکن است بیشتر به آنفلوآنزا، تب خفیف همراه با آبریزش به سرماخوردگی و سرفه شدید با تنگی نفس به کووید ــ ۱۹ اشاره کند. اما این نشانه‌ها قطعی نیستند و تشخیص دقیق تنها با آزمایش ممکن است.»
صرف‌نظر از این‌که عامل بیماری سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا کووید ــ ۱۹ باشد، بهتر است با بروز علائم، از خوددرمانی پرهیز کنیم. دکتر مرادی می‌گوید: «رایج‌ترین اشتباه در عفونت‌های تنفسی، مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک است. تنها درصد کمی از این عفونت‌ها باکتریایی هستند که به آنتی‌بیوتیک نیاز دارند. مصرف بی‌مورد آنتی‌بیوتیک نه‌تنها به بهبود کمک نمی‌کند، بلکه در درازمدت، مقاومت میکروبی ایجاد می‌کند که پدیده‌ای خطرناک برای جامعه است.» وی تاکید می‌کند که از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک خودداری کنیم و به یاد داشته باشیم تحویل بدون نسخه آنتی‌بیوتیک توسط داروخانه‌ها غیرقانونی است.
شایع‌ترین بیماری‌های خزان
دکتر مرادی، به شایع‌ترین بیماری‌های این فصل اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «شایع‌ترین عوامل عفونت‌های تنفسی در این فصل معمولا عامل سرماخوردگی؛ یعنی رینوویروس‌ها، آنفلوآنزا و البته ویروس کووید ــ ۱۹ هستند.» اما آنچه لازم است در برابر این بیماری‌ها بدانیم، اهمیت و اولویت‌بندی پیشگیری و درمان در هرکدام از آنهاست. طبیعتا اهمیت بیماری‌های شایع پاییزی معمولا براساس شدت بیماری، قابلیت انتقال و اثر بر سلامت عمومی بررسی می‌شود.
این اپیدمیولوژیست درباره کووید ــ ۱۹ و آنفلوآنزا می‌گوید: «در سال‌های اخیر، این دو بیماری معمولا شدت بیشتری داشته‌اند. با این حال، از آنجا که عوامل ایجادکننده عفونت‌های تنفسی اغلب با گذشت زمان دچار تغییرات ژنتیکی می‌شوند، احتمال دارد در پاییز امسال برخی دیگر از عوامل بیماری‌زا عفونت‌های شدیدتری ایجاد کنند.» به همین دلیل، متخصصان بیماری‌های عفونی تأکید دارند که با آگاهی از علائم و نحوه انتقال بیماری‌ها می‌توان از شیوع آنها پیشگیری کرد.
راهکارهای همیشگی
بیماری‌های عفونی پاییزی موضوع جدیدی نیستند وهرسال راهکارهایی برای کاهش شیوع آنهامطرح‌می‌شود.طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، واکسیناسیون یکی از مؤثرترین ابزارها برای مدیریت و کاهش شدت این بیماری‌ها درپاییز است، هرچند به‌تنهایی نمی‌تواند از همه آنها پیشگیری کند. رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت می‌گوید: «واکسن آنفلوآنزا که در حال حاضر در دسترس است، می‌تواند در ۴۰ تا ۶۰ درصد موارد از ابتلا جلوگیری کند. همچنین، واکسن کووید ــ ۱۹، در صورتی‌که برای سویه‌های اخیر طراحی شده باشد، اثربخشی قابل توجهی دارد.»
در پاییز وزمستان، احتمال بروز عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا وکووید ــ ۱۹ افزایش می‌یابد. برای پیشگیری، رعایت نکات بهداشتی مانند استفاده از ماسک در صورت نیاز و شست‌وشوی منظم دست‌ها می‌تواند بسیارمؤثر باشد.
راه درمان را اشتباه نروید
اشتباهات رایج در مواجهه با بیماری‌های فصلی پاییزی ناشی از نادیده گرفتن ماهیت ویروسی این بیماری‌ها، تأخیر در اقدامات مناسب و باورهای نادرست درباره درمان‌هاست. خوددرمانی، استفاده از روش‌های سنتی بدون پشتوانه علمی و اصرار بر حضور در محل کار یا مدرسه با وجود علائم مسری، نه‌تنها بهبودی را به تأخیر می‌اندازد، بلکه باعث گسترش ویروس در جامعه می‌شود. تشخیص دقیق سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سویه‌های اخیر کووید ــ ۱۹ بدون آزمایش تخصصی دشوار است، زیرا این بیماری‌های ویروسی علائم مشترکی دارند. دکتر مرادی، اپیدمیولوژیست، به جام‌جم می‌گوید: «بسیاری از عفونت‌های تنفسی علائمی مانند تب و سرفه دارند. با این حال، کوفتگی بدن ممکن است بیشتر به آنفلوآنزا، تب خفیف همراه با آبریزش به سرماخوردگی و سرفه شدید با تنگی نفس به کووید ــ ۱۹ اشاره کند. اما این نشانه‌ها قطعی نیستند و تشخیص دقیق تنها با آزمایش ممکن است.»
صرف‌نظر از این‌که عامل بیماری سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا کووید ــ ۱۹ باشد، بهتر است با بروز علائم، از خوددرمانی پرهیز کنیم. دکتر مرادی می‌گوید: «رایج‌ترین اشتباه در عفونت‌های تنفسی، مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک است. تنها درصد کمی از این عفونت‌ها باکتریایی هستند که به آنتی‌بیوتیک نیاز دارند. مصرف بی‌مورد آنتی‌بیوتیک نه‌تنها به بهبود کمک نمی‌کند، بلکه در درازمدت، مقاومت میکروبی ایجاد می‌کند که پدیده‌ای خطرناک برای جامعه است.» وی تاکید می‌کند که از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک خودداری کنیم و به یاد داشته باشیم تحویل بدون نسخه آنتی‌بیوتیک توسط داروخانه‌ها غیرقانونی است.
