در جدیدترین این نوع از درگیریها، دوشنبه‌شب قوای وزارت دفاع دمشق با نیروهای دموکراتیک کردستان (قسد) در شهر حلب به تبادل آتش پرداختند. شدت درگیریها شهر زخمخورده را همانند یک دهه گذشته موردهدف خویش قرار داد. درهمین راستا، به گزارش خبرگزاری رسمی سوریه (سانا)، در حملات نیروهای قسد به ایست‌های بازرسی در محله‌های شیخ مقصود و الاشرفیه در شمال حلب، سه نفر از قوای وزارت دفاع و شماری از غیرنظامیان نیز زخمی شدند.هرچند ادعای دمشق را باید با شک و تردید بررسی کرد؛ چراکه قوای تحت امر جولانی سابقه شایان توجهی درقتلعام دروزیها و اکراد به‌واسطه خصومتهای قومی-مذهبی‌دارند.قوای وزارت دفاع به‌واسطه تاکتیکهاوادوات نظامی،اعم ازخمپارهاندازوتکتیراندازهابشدت غافلگیرشدند. درنهایت، شبهه‌دولت جولانی دست به دامان توماس باراک، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه شد تا آنها راازمخصمه نجات دهد.
وضعیت شکننده شام
مطابق الگوی آشنای میانجی‌گری باراک برای حفظ حیثیت جولانی، نماینده کاخ سفید دیروز موفق شد که آتشبس نامطمئنی را به اکراد تحمیل کند. درهمین راستا، منابع خبری الجزیره گزارش دادند که قوای وزارت دفاع و نیروهای قسد پس از درگیری‌های شدید در دو منطقه از شهر، بر سر ترک مخاصمه توافق کرده‌اند. باوجود برقراری آرامش نسبی عزام الغریب، استاندار حلب نیز بامداد دیروز از ساکنان شهر خواست در خانه‌های خود بمانند و از نزدیک شدن به مناطق درگیری خودداری کنند. او تأکید کرد که استانداری در حال رایزنی با طرف‌های ذی‌ربط برای آرام‌سازی اوضاع و توقف درگیری‌هاست و افزود که قوای وزارت دفاع هیچ قصدی برای تشدید عملیات نظامی ندارد. برخلاف اظهارات الغریب، دیدبان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن نیز مدعی شد که ارتباطات در مناطق درگیری قطع شده و نیروهای وزارت دفاع با اعزام تجهیزات و نیروهای تازه‌نفس، این محله‌ها را به محاصره درآورده‌اند تا درمقابل هرگونه درگیری جدید، دست بالا را علیه اکراد داشته باشند.
سایه ابهام بر مصالحه اعراب و اکراد
درگیری‌های اخیر میان نیروهای قسد و قوای وزارت دفاع، سایه‌ای از تردید بر توافقنامه‌ای انداخته که در ماه مارس گذشته میان دولت دمشق و این گروه برای ادغام نیروهای کُرد در ساختار رسمی کشور امضا شد. هدف این توافق که با میانجی‌گری آمریکا و پس از خروج رژیم بشار اسد در دسامبر گذشته شکل گرفت، ادغام نیروهای کُرد در نهادهای حکومتی است و این‌که کنترل دارایی‌های مهم از جمله گذرگاه‌های مرزی، فرودگاه و میادین نفت و گاز را تا پایان سال میلادی به دمشق واگذار کند.اما اجرای این طرح به‌دلیل افزایش تنش‌ها و اتهامات دو طرف عملا متوقف شده است. دمشق و نیروهای دموکراتیک یکدیگر را به تحریکات و نقض توافق‌ها متهم می‌کنند. در همین حال، واشنگتن بر نیروهای کُرد فشار وارد کرده تا مذاکرات ادغام در ساختار دولت جولانی را با سرعت بیشتری پیش ببرند، در حالی‌که ترکیه نیز با هشدار درباره تأخیر در اجرای توافق، تهدید کرده است که در صورت ادامه کارشکنی کُردها، دست به اقدام نظامی خواهد زد.بنابراین، حسکه (مرکز فرماندهی قسد) در وضعیت دشواری گرفتار شده؛ از طرفی حامی نخست آن یعنی آمریکا تمایلی به پشتیبانی از موجودیت این تشکیلات خودمختار ندارد و از سوی دیگر، آنکارا یگان‌های مدافع خلق قسد را برادرزادههای حزب کارگران کردستان ترکیه (پکک) ارزیابی میکند همچنین رژیم صهیونی نیز علی‌رغم سابقه همکاری با اکراد به‌واسطه دوری از خشم ترامپ، شاید کمکی به حسکه روانه نکند. درواقع، تنها مسیر ممکن برای اکراد نزدیکی به تهران به‌واسطه تنها نیروی مخالف روند تقویت سلطه سلفی-جهادیها (تکفیری) در منطقه لوانت است. جمهوری اسلامی ایران دهه‌ها با قبایل شرقی سوریه برای انتقال تجهیزات نظامی به جنبش حزبالله در ارتباط بوده و این ظرفیتها میتواند برای احیای جایگاه کشورمان در شام، به‌عنوان معاملهای برد-برد استفاده شود.
چراغ سبز به کنفدراسیون سوریه؟
باتوجه به وجود ظرفیتهای بازگشت محور مقاومت به سوریه به‌واسطه احتمال شکست گفتمان عدالت و توسعه دمشق، آمریکا که فعلا با ادغام اعراب و اکراد تحت یک ساختار سیاسی-نظامی تاکید دارد تا بلوک متحدی ضدایران در منطقه شام ایجاد کند؛ ممکن که بهسمت پیادهسازی سیستم حکمرانی کنفدراسیونی در این کشور زخمخورده از ۱۴ سال جنگ داخلی برود. در ساختار سیاسی کنفدراسیونی، چند واحد سیاسی مستقل با حفظ حاکمیت خود، برای تحقق اهداف مشترک مانند دفاع، اقتصاد یا سیاست خارجی، پیمانی منعقد می‌کنند و نهادی مرکزی با اختیارات محدود تشکیل می‌دهند.در این نظام، قدرت اصلی در دست دولت‌های عضو است و تصمیمات نهاد مرکزی تنها با رضایت یا اجماع آنان قابلیت اجرا دارد. کنفدراسیون معمولا مرحله‌ای موقت یا گذار میان همکاری‌های منطقه‌ای و تشکیل فدراسیون به شمار می‌آید. اما چنین طرحهایی مخالفانی نیز خواهد داشت، جولانی و حامیان وی که بعد بیش از شش دهه موفق به تصاحب قدرت از اقلیت علویان شدند، تمایلی به پیگیری سیستم‌های متکثر سیاسی ندارند همچنین آزادی عمل اقوام سوریه به معنی تهی شدن معنای دولت-ملت در این کشور خواهد بود؛ پیشنهادهای دیپلماتیک آمریکا در شام تیغ تیزی ندارد و هرروز، اعراب و اکرد بیشتر از گذشته به استفاده از گزینه تمام‌عیار نظامی نزدیک میشوند.
