آب نرسد، «پری» می‌میرد!
کشوردچاربحران آبی شده ووضعیت سدهاوتالاب‌ها ورودخانه‌هاودریاچه‌ها گواهی برحال خراب‌بسیاری از اکوسیستم‌هاست. هرچند عواملی همچون برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و سوء‌مدیریت در بسیاری از بخش‌ها از جمله کشاورزی در کنار رعایت‌نکردن الگوی کشت و پوسیده‌بودن لوله‌های انتقال برای به‌وجود آمدن چنین شرایطی مطرح شده اما حقیقت امر این است که خشک‌شدن برخی تالاب‌ها و دریاچه‌های کوچک در استانها علاوه بر آسیب به بسیاری از مشاغل از‌جمله کشاورزی، تهدیدات زیست‌محیطی زیادی نیز به‌همراه دارد.
زنجان که روزگاری یکی ازپرآب‌ترین استان‌های ایران به‌شمارمی‌آمدوکشاورزی آن بیانگروجودآب‌های زیرزمینی فراوانی در این منطقه بود، حالا اسیر خشکسالی شده و دریاچه پری در منطقه خندقلو روزگار سختی را سپری می‌کند.
کاهش بارندگی، تغییر اقلیم، احداث سدها وبندهای انحرافی دربالادست و برداشت بی‌رویه ازسفره‌های آب زیرزمینی، تغذیه طبیعی دریاچه پری را مختل کرده است. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، اگر برداشت‌های غیرمجاز متوقف نشود، در آینده‌ای نزدیک شاهد نابودی کامل این اکوسیستم خواهیم بود.
ماهی‌هایی که دیگر نفس نمی‌کشند
دریاچه طبیعی «پری» خندقلو، بزرگ‌ترین دریاچه استان زنجان است اما افزایش چشمگیر مساحت آبیاری تحت فشار در روستای پری، خندقلو و روستاهای اطراف باعث افزایش مصرف آب و کاهش ورودی آب به این دریاچه شده است.
نصب چندین ایستگاه پمپاژ غیرمجاز در حاشیه دریاچه و تبدیل زمین‌های بایر به مزارع پرمصرف، بدون مطالعه ظرفیت آبی منطقه فشار مضاعفی بر منابع محدود آبی وارد کرده است. توسعه نامتوازن کشاورزی، فقدان پایبندی به الگوی کشت متناسب با اقلیم باعث شده محصولاتی با نیاز آبی بالا از جمله سبزیجات و صیفی‌جات خارج از فصل در محدوده دریاچه کشت شود. در کنار این مشکلات، با این‌که تابلوهای ممنوعیت صید در منطقه نصب شده اما متأسفانه اقدامات لازم برای حفاظت و احیای اکوسیستم دریاچه به‌صورت مؤثر انجام نشده است.
دهیار روستای پری به ساخت و بهره‌برداری از سدهای معیشتی در روستاهای پری و لرده‌شور اشاره کرده و می‌گوید: «سدهای معیشتی برای ذخیره‌سازی آب در فصل غیر زراعی ساخته شده اما سهم‌بندی‌های آب باعث شده حجم آب ورودی به دریاچه به‌شکل قابل توجهی کاهش یابد.»
ادریس ولی‌زاده، با بیان این‌که رعایت‌نکردن الگوی کشت، مصرف آب را به‌شکل غیرکارشناسی افزایش داده و باعث خشکی شدید دریاچه پری شده، درباره پیامدهای زیست‌محیطی این خشکی توضیح می‌دهد: «این وضعیت منجر‌به نابودی زیستگاه‌های ماهی در دریاچه شده و تا‌کنون حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار ماهی تلف شده‌اند.»
به‌گفته این مسئول، حفر چاه‌های غیرمجاز و افزایش برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، رطوبت خاک را کاهش داده و سلامت پوشش گیاهی منطقه را تهدید می‌کند.
وی تأکید می‌کند: «مدیریت منابع آبی باید براساس مطالعات علمی و کارشناسی دقیق انجام شود تا از بروز مشکلات مشابه جلوگیری شود و امیدواریم مسئولان با نگاه جدی و توجه ویژه، برنامه‌های جامع و مؤثر برای احیای دریاچه و حفظ منابع آب استان زنجان ارائه دهند.»
آبگیر طبیعی بدون آب!
درست است که چند‌سالی می‌شود خشکسالی‌ها گریبان تمام استان‌های ایران را چسبیده اما درزنجان،برداشت‌های بی‌رویه آب از سد پری باعث کاهش شدیدسطح آب وافت اکسیژن محلول شده ومرگ گسترده ماهیان این سد رابه‌همراه داشته است.
موضوعی که رئیس اداره محیط زیست شهرستان ماه‌نشان هم گریزی به آن زده و ضمن اشاره به این مساله که تلفات ماهیان بیشتر به شرایط خشکسالی و کاهش منابع آبی منطقه مربوط می‌شود و ارتباط مستقیمی با آلودگی یا سایر مسائل زیست‌محیطی ندارد، می‌گوید: «سد پری یک آبگیر طبیعی است که درفصل‌های پاییز وزمستان با آب‌های مازاد روستاهای اطراف تغذیه می‌شود. امسال به‌دلیل تنش آبی شدید، آب مازاد برای ورود به سد وجود نداشته و میزان آب منطقه به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. در چنین شرایط بحرانی‌‌ای، نهادهای مرتبط برای سه شرکت حقیقی وحقوقی، پروانه برداشت آب با دبی بالا صادر کرده‌اند که این اقدام فشار مضاعفی بر منابع آبی سد وارد کرده است.»
کاهش بارندگی، تغییر اقلیم، احداث سدها وبندهای انحرافی دربالادست و برداشت بی‌رویه ازسفره‌های آب زیرزمینی، تغذیه طبیعی دریاچه پری را مختل کرده است. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، اگر برداشت‌های غیرمجاز متوقف نشود، در آینده‌ای نزدیک شاهد نابودی کامل این اکوسیستم خواهیم بود.
ماهی‌هایی که دیگر نفس نمی‌کشند
دریاچه طبیعی «پری» خندقلو، بزرگ‌ترین دریاچه استان زنجان است اما افزایش چشمگیر مساحت آبیاری تحت فشار در روستای پری، خندقلو و روستاهای اطراف باعث افزایش مصرف آب و کاهش ورودی آب به این دریاچه شده است.
نصب چندین ایستگاه پمپاژ غیرمجاز در حاشیه دریاچه و تبدیل زمین‌های بایر به مزارع پرمصرف، بدون مطالعه ظرفیت آبی منطقه فشار مضاعفی بر منابع محدود آبی وارد کرده است. توسعه نامتوازن کشاورزی، فقدان پایبندی به الگوی کشت متناسب با اقلیم باعث شده محصولاتی با نیاز آبی بالا از جمله سبزیجات و صیفی‌جات خارج از فصل در محدوده دریاچه کشت شود. در کنار این مشکلات، با این‌که تابلوهای ممنوعیت صید در منطقه نصب شده اما متأسفانه اقدامات لازم برای حفاظت و احیای اکوسیستم دریاچه به‌صورت مؤثر انجام نشده است.
دهیار روستای پری به ساخت و بهره‌برداری از سدهای معیشتی در روستاهای پری و لرده‌شور اشاره کرده و می‌گوید: «سدهای معیشتی برای ذخیره‌سازی آب در فصل غیر زراعی ساخته شده اما سهم‌بندی‌های آب باعث شده حجم آب ورودی به دریاچه به‌شکل قابل توجهی کاهش یابد.»
ادریس ولی‌زاده، با بیان این‌که رعایت‌نکردن الگوی کشت، مصرف آب را به‌شکل غیرکارشناسی افزایش داده و باعث خشکی شدید دریاچه پری شده، درباره پیامدهای زیست‌محیطی این خشکی توضیح می‌دهد: «این وضعیت منجر‌به نابودی زیستگاه‌های ماهی در دریاچه شده و تا‌کنون حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار ماهی تلف شده‌اند.»
به‌گفته این مسئول، حفر چاه‌های غیرمجاز و افزایش برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، رطوبت خاک را کاهش داده و سلامت پوشش گیاهی منطقه را تهدید می‌کند.
وی تأکید می‌کند: «مدیریت منابع آبی باید براساس مطالعات علمی و کارشناسی دقیق انجام شود تا از بروز مشکلات مشابه جلوگیری شود و امیدواریم مسئولان با نگاه جدی و توجه ویژه، برنامه‌های جامع و مؤثر برای احیای دریاچه و حفظ منابع آب استان زنجان ارائه دهند.»
آبگیر طبیعی بدون آب!
درست است که چند‌سالی می‌شود خشکسالی‌ها گریبان تمام استان‌های ایران را چسبیده اما درزنجان،برداشت‌های بی‌رویه آب از سد پری باعث کاهش شدیدسطح آب وافت اکسیژن محلول شده ومرگ گسترده ماهیان این سد رابه‌همراه داشته است.
موضوعی که رئیس اداره محیط زیست شهرستان ماه‌نشان هم گریزی به آن زده و ضمن اشاره به این مساله که تلفات ماهیان بیشتر به شرایط خشکسالی و کاهش منابع آبی منطقه مربوط می‌شود و ارتباط مستقیمی با آلودگی یا سایر مسائل زیست‌محیطی ندارد، می‌گوید: «سد پری یک آبگیر طبیعی است که درفصل‌های پاییز وزمستان با آب‌های مازاد روستاهای اطراف تغذیه می‌شود. امسال به‌دلیل تنش آبی شدید، آب مازاد برای ورود به سد وجود نداشته و میزان آب منطقه به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. در چنین شرایط بحرانی‌‌ای، نهادهای مرتبط برای سه شرکت حقیقی وحقوقی، پروانه برداشت آب با دبی بالا صادر کرده‌اند که این اقدام فشار مضاعفی بر منابع آبی سد وارد کرده است.»
