ترویج طنز فاخر در جشنواره‌ای خندان
عادت به طنز، مطایبه وشوخی در خون همه ما ایرانی‌هاست؛ ما از دل تراژدی هم برای این‌که بتوانیم بهتر با مشکلات زندگی کناربیاییم،طنز خلق می‌کنیم.این طنازی درادبیات فارسی،شعروسینما، به‌وفوردیده می‌شود.یکی از بهترین نمونه‌فیلم‌های کمدی پس از انقلاب «اجاره‌نشین‌ها» است و تنها فیلمی است که از درون یک فاجعه و وضعیت تلخ، طنزی زیبا و گزنده خلق شده که تا سال‌ها نقل محافل است و کارکردش مانند فیلم‌های چارلی چاپلین است که با دیدن چندباره، هرگز از آن خسته نمی‌شویم و نکته‌‌ای از درون آن درمی‌یابیم.
البته پس از اجاره‌نشین‌ها فیلم‌های کمدی بسیاری ساخته شد که خوب بودن‌شان به این برمی‌گشت که زبانی فاخر و زیبا و بدون اهانت داشتند و به قول معروف «به هم نمی‌خندیدند، بلکه باهم می‌خندیدند». کوتاه سخن این‌که بعد از گذر سالیان و ساخته شدن این میزان فیلم کمدی که رگ خواب مخاطبان را به دست آوردند، به‌تازگی جشنواره‌ای موضوعی با این محور قرار است برگزار شود و این نخستین جشنواره در حوزه کمدی است. قرار است این جشنواره از ۲۱ تا ۲۴ مهر در زنجان برگزار شود. همان‌گونه که می‌دانیم هزاران جشنواره و رویداد در حوزه فیلم برگزار می‌شود اما ساسان قجر، دبیر نخستین جشنواره ملی فیلم‌های کمدی سینمای ایران درباره ضرورت برگزاری این جشنواره و رویکردهای آن صحبت کرده است. قجر با اشاره به سابقه کاری‌اش در این حوزه گفت: با توجه به سابقه کاری‌ام در تئاتر و سینما و این‌که خودم کمدین هستم و آثار کمدی مثل برنامه «نوروز ۷۵» شبکه یک را تا سال ۷۶ در کنار آقای کاردان تولید می‌کردیم، همیشه دغدغه اصلی من کار کمدی بوده است.
شناخت استعدادهای جوان
او با بیان این‌که بررسی کردیم در ایران جشنواره‌های زیادی برای فیلم برگزار می‌شود اما جشنواره ژانری خاص وجود ندارد، افزود: به همین خاطر متوجه شدیم که ژانر کمدی به سبب مخاطبان فراوانش جای خالی دارد، پس تصمیم گرفتیم طرحش را بنویسیم و ارائه کنیم تا یک جشنواره ملی برای فیلم‌های کمدی سینمای ایران با این هدف که استعدادهای نوجوان و خلاق کشف شوند و آثارشان را ارائه دهند داشته باشیم. قجر بااشاره به این‌که تلاش کردیم تهیه‌کنندگان نیزدرجشنواره حضور داشته باشند تا کارها دیده شود و راهی برای جوانان با استعداد برای ورود به عرصه کمدی باز شود، عنوان کرد: همه تلاش ما این است که کارهای با کیفیت و کمدی‌های فاخر و محترمانه؛ یعنی بدون لودگی و توهین وارد این عرصه شود.
آینده‌نگری برای کمدی روزآمد
او در پاسخ به این گزاره که بسیاری از کمدی‌های روی پرده سینما از منظر زبان فاخر و مناسب بودن برای خانواده جای نقد دارند، تشریح کرد: البته من در جایگاهی نیستم که بخواهم آثار فیلمسازان روی پرده را نقد کنم و با آن آنها کاری ندارم. هدف ما از راه‌اندازی جشنواره، این بود که جوانان خوش‌ذوق و خلاق را جمع کنیم تا آثارشان را ارائه کنند و کشف شوند. بنابراین، با تشویق این افراد، می‌توانیم پایه‌های کمدی فاخر را در سینمای هشت سال آینده پی‌ریزی کنیم؛ به گونه‌ای که مشخص شود چه رده سنی‌ای باید این فیلم‌ها را ببیند و برای چه گروه سنی‌ایی مناسب نیست. این کار از منظر فرهنگ نتایج مثبت خواهد داشت اما تحقق آن حداقل پنج سال زمان می‌برد و با حضور جوانان خوش‌فکر این مسیر تسهیل می‌شود و جنبه زیباتری به خود می‌گیرد.
زبان نسل امروز را برای طنز شناسایی می‌کنیم
دبیر نخستین جشنواره ملی فیلم‌های کمدی سینمای ایران با اشاره به استعداد زیاد جوانان امروز و گرایش آنها به ساخت محتوای طنز در فضای مجازی گفت: گاهی در فضای مجازی طنزهایی از این بچه‌ها می‌بینم که بسیار زیبا هستند؛ هرچند کوتاه و یک دقیقه‌ای اما استعداد فراوانی دارند. در سال ۷۵ ما بازیگران طنز تلویزیون بودیم اما امروز می‌بینم این نسل چقدر جلوتر رفته و هدف‌مان این است که زبان نسل امروز برای طنز را شناسایی کنیم تا آثار کمدی متناسب با همین نسل تولید شود؛ چون همه چیز در حال تغییر است. با کشف استعدادهای جوان و خوش‌ذوق، می‌خواهیم به کمدی متناسب با خواسته‌های نسل جدید برسیم و طی ۶-۵ سال آینده یک بیانیه برای این جشنواره تدوین کنیم. قجر در پاسخ به این پرسش که آیا منظور شما این است که فقط فیلمسازان جوان می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند، عنوان کرد: خیر، منظورمان از جوان بودن، ایجاد محدودیت سنی نیست؛ بلکه افکار و نگاه‌های نو و خلاق است. ممکن است کسی سن بالایی داشته باشد اما اثری نوآورانه، زیبا و اثربخش ارائه دهدصقرث؛ بنابراین محدودیتی وجود ندارد و هم جوانان و نوجوانان و هم پیشکسوتان و سایر فیلمسازان می‌توانند با ایده‌های نو و آثار خوب در عرصه کمدی و طنز شرکت کنند. هدف این است که مردم با سینمای کمدی و تأثیراتش آشنا شوند.
فازبندی آینده؛ شناخت کمدی‌های مجازی
او در پاسخ به این‌که با توجه به فراگیری و گستردگی محتوای کمدی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، آیا سال‌های آینده بخشی ویژه برای فضای مجازی دارید یا خیر، تشریح کرد: ما برای جشنواره برنامه‌ریزی کردیم و در سال بعد یک فاز جدید به این جشنواره اضافه خواهد شد تا تکمیل‌کننده فاز نخست باشد.
برای دوره اول بیش از ۱۰۰اثر دریافت کردیم
این کارشناس سینما گفت: با توجه به رشد تولید محتوای کمدی در فضای مجازی، در آینده راه‌هایی برای جذب و مشارکت فعالان این عرصه هم در جشنواره مدنظر داریم. انتخاب آثار برتر از میان این حجم و تعداد بالا، کار دشواری است اما تاکنون برای این دوره نخست جشنواره بیش از۱۰۰ اثر شامل فیلم کوتاه، فیلم‌های نیمه‌بلند و آثار متنوع شرکت کرده‌اند. قجر در پاسخ به این پرسش که آیا فیلمسازان حرفه‌ای هم در این رویداد شرکت می‌کنند یا خیر، بیان کرد: یکی از بخش‌های ما مرور آثار فاخر سینمای کمدی از دهه ۶۰ تا دهه ۷۰ است. در این بخش فیلم‌هایی که از نظر طنز برجسته بوده‌اند را مرور و اکران می‌کنیم و درباره آنها گفت‌وگو خواهیم کرد و خانواده‌ها می‌توانند فیلم‌های کمدی برجسته هر دوره را ببینند. هدف ما این است که طی چند سال آینده جشنواره امتداد پیدا کند و این برگزاری مقطعی نباشد. او یادآوری کرد: در حال حاضر هنوز هیچ کارگردانی اثری ارسال نکرده است، زیرا در آیین‌نامه ما فیلم‌های کوتاه، نیمه‌بلند، بلند، آثار غیرسینمایی، ویدئویی و تله‌فیلم مجاز به شرکت هستند و برای بخش پویانمایی نیز تمرکز ویژه‌ای قرار داده‌ایم؛ چون فضای فانتزی پویانمایی ظرفیت مطلوبی برای خلق طنز دارد و این بخش در جشنواره به متقاضیان اختصاص داده شده است.دبیر نخستین جشنواره ملی فیلم‌های کمدی سینمای ایران در پاسخ به بعضی انتقادها درباره فلسفه برگزاری این جشنواره خاطرنشان کرد: برخی مطرح کرده‌اند که باوجوداین همه جشنواره،جشنواره فیلم کمدی چه کاربردی دارد؛ اماهدف اصلی ماعلاوه‌بر رقابت، آموزش است.
کارگاه‌هایی برای شناخت چیستی کمدی
او با اشاره به کارگاه‌های آموزشی این جشنواره عنوان کرد: در چند روز جشنواره کارگاه‌های آموزشی با محوریت «چیستی کمدی و طنز» برگزار خواهد شد. همچنین کارگاه‌های انتقال تجربه با حضور تهیه‌کنندگان مطرح ترتیب داده‌ایم تا تهیه‌کنندگان و هنرمندان برجسته بیایند و تجربیات‌شان را منتقل کنند. موارد مهمی که یک فیلمساز طنز باید در تولید و تهیه‌کنندگی یک اثر طنز رعایت کند به تمام علاقه‌مندان منتقل می‌شود. درواقع این جشنواره متعلق به همه هنرمندان است و اینجا می‌توانند دانش خود را به اشتراک بگذارند.همچنین کارگاه‌های بداهه‌گویی، بداهه‌پردازی و جلسات تخصصی درباره انواع کمدی در جشنواره برنامه‌ریزی و تدوین شده است.
مرکزگریزی برای برگزاری یک رویداد
قجر درباره برگزاری نخستین جشنواره ملی فیلم‌های کمدی سینمای ایران در شهر زنجان و توجه به شهرهای دیگر برای برگزاری یک رویداد گفت: این نخستین دفعه‌ای است که یک رویداد سینمای کمدی در شهری غیر از تهران برگزار می‌شود. هدف ما این است که جشنواره سیار باشد و هر سال در یک شهر برگزار و اجرا شود تا همه شهرها و مردم از آثار کمدی بهره‌مند شوند و این قالب سینمایی را بیشتر بشناسند. پس از پایان دوره اول، جمع‌بندی خود را به سازمان سینمایی ارائه می‌کنیم تا با موافقت آنها، سال بعد میزبانی جشنواره به شهر دیگری واگذار شود و نشاط این رویداد به سراسر کشور برسد. هدف اصلی این است که جشنواره محدود به یک شهر نباشد و همه هنرمندان و علاقه‌مندان از آن استفاده کنند.
شناخت استعدادهای جوان
او با بیان این‌که بررسی کردیم در ایران جشنواره‌های زیادی برای فیلم برگزار می‌شود اما جشنواره ژانری خاص وجود ندارد، افزود: به همین خاطر متوجه شدیم که ژانر کمدی به سبب مخاطبان فراوانش جای خالی دارد، پس تصمیم گرفتیم طرحش را بنویسیم و ارائه کنیم تا یک جشنواره ملی برای فیلم‌های کمدی سینمای ایران با این هدف که استعدادهای نوجوان و خلاق کشف شوند و آثارشان را ارائه دهند داشته باشیم. قجر بااشاره به این‌که تلاش کردیم تهیه‌کنندگان نیزدرجشنواره حضور داشته باشند تا کارها دیده شود و راهی برای جوانان با استعداد برای ورود به عرصه کمدی باز شود، عنوان کرد: همه تلاش ما این است که کارهای با کیفیت و کمدی‌های فاخر و محترمانه؛ یعنی بدون لودگی و توهین وارد این عرصه شود.
آینده‌نگری برای کمدی روزآمد
او در پاسخ به این گزاره که بسیاری از کمدی‌های روی پرده سینما از منظر زبان فاخر و مناسب بودن برای خانواده جای نقد دارند، تشریح کرد: البته من در جایگاهی نیستم که بخواهم آثار فیلمسازان روی پرده را نقد کنم و با آن آنها کاری ندارم. هدف ما از راه‌اندازی جشنواره، این بود که جوانان خوش‌ذوق و خلاق را جمع کنیم تا آثارشان را ارائه کنند و کشف شوند. بنابراین، با تشویق این افراد، می‌توانیم پایه‌های کمدی فاخر را در سینمای هشت سال آینده پی‌ریزی کنیم؛ به گونه‌ای که مشخص شود چه رده سنی‌ای باید این فیلم‌ها را ببیند و برای چه گروه سنی‌ایی مناسب نیست. این کار از منظر فرهنگ نتایج مثبت خواهد داشت اما تحقق آن حداقل پنج سال زمان می‌برد و با حضور جوانان خوش‌فکر این مسیر تسهیل می‌شود و جنبه زیباتری به خود می‌گیرد.
زبان نسل امروز را برای طنز شناسایی می‌کنیم
دبیر نخستین جشنواره ملی فیلم‌های کمدی سینمای ایران با اشاره به استعداد زیاد جوانان امروز و گرایش آنها به ساخت محتوای طنز در فضای مجازی گفت: گاهی در فضای مجازی طنزهایی از این بچه‌ها می‌بینم که بسیار زیبا هستند؛ هرچند کوتاه و یک دقیقه‌ای اما استعداد فراوانی دارند. در سال ۷۵ ما بازیگران طنز تلویزیون بودیم اما امروز می‌بینم این نسل چقدر جلوتر رفته و هدف‌مان این است که زبان نسل امروز برای طنز را شناسایی کنیم تا آثار کمدی متناسب با همین نسل تولید شود؛ چون همه چیز در حال تغییر است. با کشف استعدادهای جوان و خوش‌ذوق، می‌خواهیم به کمدی متناسب با خواسته‌های نسل جدید برسیم و طی ۶-۵ سال آینده یک بیانیه برای این جشنواره تدوین کنیم. قجر در پاسخ به این پرسش که آیا منظور شما این است که فقط فیلمسازان جوان می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند، عنوان کرد: خیر، منظورمان از جوان بودن، ایجاد محدودیت سنی نیست؛ بلکه افکار و نگاه‌های نو و خلاق است. ممکن است کسی سن بالایی داشته باشد اما اثری نوآورانه، زیبا و اثربخش ارائه دهدصقرث؛ بنابراین محدودیتی وجود ندارد و هم جوانان و نوجوانان و هم پیشکسوتان و سایر فیلمسازان می‌توانند با ایده‌های نو و آثار خوب در عرصه کمدی و طنز شرکت کنند. هدف این است که مردم با سینمای کمدی و تأثیراتش آشنا شوند.
فازبندی آینده؛ شناخت کمدی‌های مجازی
او در پاسخ به این‌که با توجه به فراگیری و گستردگی محتوای کمدی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، آیا سال‌های آینده بخشی ویژه برای فضای مجازی دارید یا خیر، تشریح کرد: ما برای جشنواره برنامه‌ریزی کردیم و در سال بعد یک فاز جدید به این جشنواره اضافه خواهد شد تا تکمیل‌کننده فاز نخست باشد.
برای دوره اول بیش از ۱۰۰اثر دریافت کردیم
این کارشناس سینما گفت: با توجه به رشد تولید محتوای کمدی در فضای مجازی، در آینده راه‌هایی برای جذب و مشارکت فعالان این عرصه هم در جشنواره مدنظر داریم. انتخاب آثار برتر از میان این حجم و تعداد بالا، کار دشواری است اما تاکنون برای این دوره نخست جشنواره بیش از۱۰۰ اثر شامل فیلم کوتاه، فیلم‌های نیمه‌بلند و آثار متنوع شرکت کرده‌اند. قجر در پاسخ به این پرسش که آیا فیلمسازان حرفه‌ای هم در این رویداد شرکت می‌کنند یا خیر، بیان کرد: یکی از بخش‌های ما مرور آثار فاخر سینمای کمدی از دهه ۶۰ تا دهه ۷۰ است. در این بخش فیلم‌هایی که از نظر طنز برجسته بوده‌اند را مرور و اکران می‌کنیم و درباره آنها گفت‌وگو خواهیم کرد و خانواده‌ها می‌توانند فیلم‌های کمدی برجسته هر دوره را ببینند. هدف ما این است که طی چند سال آینده جشنواره امتداد پیدا کند و این برگزاری مقطعی نباشد. او یادآوری کرد: در حال حاضر هنوز هیچ کارگردانی اثری ارسال نکرده است، زیرا در آیین‌نامه ما فیلم‌های کوتاه، نیمه‌بلند، بلند، آثار غیرسینمایی، ویدئویی و تله‌فیلم مجاز به شرکت هستند و برای بخش پویانمایی نیز تمرکز ویژه‌ای قرار داده‌ایم؛ چون فضای فانتزی پویانمایی ظرفیت مطلوبی برای خلق طنز دارد و این بخش در جشنواره به متقاضیان اختصاص داده شده است.دبیر نخستین جشنواره ملی فیلم‌های کمدی سینمای ایران در پاسخ به بعضی انتقادها درباره فلسفه برگزاری این جشنواره خاطرنشان کرد: برخی مطرح کرده‌اند که باوجوداین همه جشنواره،جشنواره فیلم کمدی چه کاربردی دارد؛ اماهدف اصلی ماعلاوه‌بر رقابت، آموزش است.
کارگاه‌هایی برای شناخت چیستی کمدی
او با اشاره به کارگاه‌های آموزشی این جشنواره عنوان کرد: در چند روز جشنواره کارگاه‌های آموزشی با محوریت «چیستی کمدی و طنز» برگزار خواهد شد. همچنین کارگاه‌های انتقال تجربه با حضور تهیه‌کنندگان مطرح ترتیب داده‌ایم تا تهیه‌کنندگان و هنرمندان برجسته بیایند و تجربیات‌شان را منتقل کنند. موارد مهمی که یک فیلمساز طنز باید در تولید و تهیه‌کنندگی یک اثر طنز رعایت کند به تمام علاقه‌مندان منتقل می‌شود. درواقع این جشنواره متعلق به همه هنرمندان است و اینجا می‌توانند دانش خود را به اشتراک بگذارند.همچنین کارگاه‌های بداهه‌گویی، بداهه‌پردازی و جلسات تخصصی درباره انواع کمدی در جشنواره برنامه‌ریزی و تدوین شده است.
مرکزگریزی برای برگزاری یک رویداد
قجر درباره برگزاری نخستین جشنواره ملی فیلم‌های کمدی سینمای ایران در شهر زنجان و توجه به شهرهای دیگر برای برگزاری یک رویداد گفت: این نخستین دفعه‌ای است که یک رویداد سینمای کمدی در شهری غیر از تهران برگزار می‌شود. هدف ما این است که جشنواره سیار باشد و هر سال در یک شهر برگزار و اجرا شود تا همه شهرها و مردم از آثار کمدی بهره‌مند شوند و این قالب سینمایی را بیشتر بشناسند. پس از پایان دوره اول، جمع‌بندی خود را به سازمان سینمایی ارائه می‌کنیم تا با موافقت آنها، سال بعد میزبانی جشنواره به شهر دیگری واگذار شود و نشاط این رویداد به سراسر کشور برسد. هدف اصلی این است که جشنواره محدود به یک شهر نباشد و همه هنرمندان و علاقه‌مندان از آن استفاده کنند.
