فرصت ایران جان برای هنرمندان
امروز و در ادامه برنامه‌های ویژه شبکه‌های تلویزیونی در رویداد رسانه‌ای «ایران جان»، شبکه چهار، بخش دیگری از مجموعه مستند «آئینه عمر» را در ساعت ۱۹ پخش خواهد کرد که به زندگی، آثار و شخصیت استاد رضا بدرالسماء، نگارگر شهیر اصفهانی، از هنرمندان بنام و ملی این استان اختصاص دارد.
این نگارگر اصفهانی در گفت‌وگویی با جام‌جم درباره ظرفیت‌های فرهنگی و هنری استان و تاثیر رویداد ایران جان، در معرفی آنها گفت: اصفهان ظرفیت فرهنگی و هنری بسیار بزرگی دارد که رویداد ایران جان می‌تواند در معرفی و تقویت آن نقش مهمی ایفا کند. شخصا معتقدم این ظرفیت‌ها به‌خوبی استفاده نمی‌شود.وی در تشریح این موضوع با اشاره به این‌که خود آثار زیادی دارد که در منزل نگهداری می‌شود، گفت: باوجود بازدیدهای مسئولان و قول‌هایی برای ایجاد موزه اختصاصی، هنوز اقدامی عملی صورت نگرفته است.
آثار نگارگری زندانی شدهاند
این چهره پیشکسوت نگارگری ایرانی در ادامه با بیان این‌که سال‌ها تلاش کرده‌ام تا به ارتقای فرهنگ و هنر کشور به‌ویژه حفظ نقاشی ایرانی و معرفی آن در سطح جهانی کمک کنم، اضافه کرد: هنرهای اصیل مثل نگارگری ظرفیت بزرگی دارند که می‌توانند بسیاری از نیازها را پاسخ دهند و نسل جوان هم از آن بهره‌مند شود. بنابراین حمایت از این هنرها و انتقال آنها به جهانیان، می‌تواند افتخار بزرگی برای ایران باشد. آثار زیادی در نگارخانه ما وجود دارد که همچنان بلااستفاده و عملا زندانی شدهاند و این تنها نمونه‌ای کوچک از ظرفیت‌های عظیم هنر اصیل کشور است. متأسفانه اینها صرفا صنایع‌دستی معمولی نیست که در یک مغازه فروخته شود؛ بلکه حاصل تلاش هنرمندان ایرانی در ثبت و حفظ رخدادهای مهم تاریخ کشور پس از انقلاب بوده، تا به یادگار بماند و برای آیندگان حفظ شود.
توجه به رهنمود رهبری درباره هنر انقلابی
بدرالسماء با یادآوری تاکیدات رهبر معظم انقلاب، ادامه داد: حضرت آقا درخصوص استفاده از هنر برای پاسداشت وقایع انقلابی تاکید دارند اما می‌بینم که این ظرفیت‌ها آن‌طور که باید به‌کار گرفته نمی‌شود. برای اولین‌بار این گلایه را خدمت شما عرض می‌کنم و امیدوارم شنیده شود. از آنجا که برخی آثارم در حوزه پاسداشت هویت انقلابی این مرز و بوم است، همیشه تلاش می‌کنم در این عرصه با خلق آثار نگارگری امیدبخش باشم. اگر به شهیدی می‌پردازم هدفم این است که غم و اندوه را نشان دهم؛ اولا قصدم ثبت نام و یاد شهید در اثر هنری برای تاریخ است و دیگر آن‌که می‌خواهم نشان دهم فرزندان این سرزمین چه توانمندی‌هایی دارند. تلاشم این است که در تابلوهایم مسیر، الگو و حتی روش تربیتی این شهدا را با هنر نگارگری به تصویر بکشم. اما همان‌طور که گفتم تابلوهایم در خانه‌ام زندانی هستند.
ظرفیت‌های کم‌استفاده هنر اصفهان
این نگارگر با اشاره به نبود موزه‌ای در خور اصفهان عنوان کرد: تصور اشتباه این سال‌ها در میان جوان‌ترها آن بوده که هنر صرفا برای فروش و هدف آن تجاری شدن است، در حالی‌که نگاه نسل ما در این‌باره طور دیگری بوده. ظرفیت هنری اصفهان بسیار بالاست اما متأسفانه دیده نمی‌شود. از ابتدای انقلاب همیشه برنامه بوده که موزه‌ای در خور ظرفیت عظیم هنری این شهر و استان ساخته شود اما همچنان می‌بینیم که اصفهان موزه مناسبی ندارد.در‌حالی که خود اصفهان به‌عنوان شهری تاریخی و فرهنگی، یک موزه زنده است که می‌تواند در جهان حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد. چند ساله که قرار است کارخانه ریسندگی اصفهان را برای تبدیل شدن به موزه خریداری کنند اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده؛ الان هم که با مسئولان صحبت می‌کنیم، می‌گویند در حال انجام این کار هستند. از اول انقلاب این وعده داده شده، حالا مثلا به منی که ۷۶ ساله شده‌ام، گفته‌اند قرار است موزه‌ای برای شما ساخته شود و این در‌حالی است که مشخص نیست من چقدر دیگر عمر می‌کنم. ۳۰ ساله نیستم که بخواهم به وعده‌ها امیدوار باشم. هر‌چند می‌دانم مسئولان هم دغدغه‌های بزرگی دارند و البته هر روزی که زنده باشم و بتوانم کار مفیدی انجام دهم، این برایم یک امید و انرژی است. فقط می‌خواهم بگویم این هدف را دنبال می‌کنم و دوست دارم این ظرفیت بزرگ فرهنگی را به نتیجه‌برسانم.او وضعیت این شهر را خوب تلقی نکرد و افزود: رودخانه ما اکنون خشک شده و این شهر که زندگی‌اش به آب وابسته است، دیگر آب ندارد. متأسفانه در حالی‌که تلاش داریم و می‌خواهیم کمک کنیم اما بناها و ساختمان‌های تاریخی به‌دلیل کم‌آبی ترک می‌خورند و در خطر ریزش هستند. جای تأسف دارد که شهری که پیش از این به‌عنوان نگین ایران شناخته می‌شد، حالا انگار می‌خواهد از تاریخ و نقشه حذف‌شود.
تلفیق سنت و مدرنیته در آثار بدرالسماء
رضا عباسی، کارگردان فیلم «شانه بر گیسوی خورشید» چهارمین فیلم از فصل سوم مجموعه مستند آئینه عمر، درباره شخصیت بدرالسماء گفت: وقتی با آثار و شخصیت هنری رضا بدرالسماء آشنا شدیم، روشن بود که با فردی روبه‌رو هستیم که سنت و مدرنیته را در آثارش به‌گونه‌ای بی‌نظیر ترکیب کرده و هنر را به عرصه‌ای برای بازتاب روح و فرهنگ ایرانی تبدیل کرده است. همین نکته، انگیزه اصلی ما برای ساخت مستندی درباره او شد.وی به ایسنا گفت: استاد بدرالسماء از نسلی از هنرمندان است که هرگز به خلق آثار سطحی اکتفا نکرده و با تلفیق تکنیک‌های سنتی نگارگری ایرانی و هنر معاصر، مسیر تازه‌ای در نقاشی باز کرده که نشان‌دهنده تأثیرگذاری او بر فضای هنری کشور است.
عباسی اظهار کرد: روایت زندگی بدرالسماء برای ما فرصتی بود تا لایه‌های کمتر دیده‌شده شخصیت او را به تصویر بکشیم؛ هنرمندی که هنر را به‌مثابه ابزاری برای بازتاب فرهنگ، هویت و دغدغه‌های انسانی می‌بیند. همین نگاه باعث شد مستند از روایت خطی و ساده فراتر رود و به اثری تأمل‌برانگیز تبدیل شود.کارگردان این مستند در ادامه گفت: استاد بدرالسماء، هنرمندی فروتن است و کمتر تمایل دارد از زندگی شخصی و کارنامه هنری خود سخن بگوید. با این وصف به‌وضوح دیدیم که او در کنار مهارت فنی و خلاقیت، الگویی کم‌نظیر در فروتنی و پاسداری از میراث هنری و فرهنگی ایران است. عباسی خاطرنشان کرد: ساخت مستند شانه بر گیسوی خورشید تجربه‌ای آموزنده و الهام‌بخش بود. ما تلاش کردیم تصویری صادقانه از زندگی هنری و انسانی رضا بدرالسماء ارائه دهیم تا نسل جدید هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر ایرانی بدانند که تعالی هنری جدا از فرهنگ، تاریخ و دغدغه‌های انسانی ممکن نیست. وی در پایان گفت: امیدوارم تماشای این فیلم، یادآور جایگاه ارزشمند این استاد در هنر معاصر ایران و الهام‌بخش هنرمندان، دانشجویان و علاقه‌مندان به هنر نگارگری باشد؛ چه این‌که این استاد گرانقدر، نمونه‌ای قابل توجه از پیوند هنر، اخلاق و فرهنگ است.
آثار نگارگری زندانی شدهاند
این چهره پیشکسوت نگارگری ایرانی در ادامه با بیان این‌که سال‌ها تلاش کرده‌ام تا به ارتقای فرهنگ و هنر کشور به‌ویژه حفظ نقاشی ایرانی و معرفی آن در سطح جهانی کمک کنم، اضافه کرد: هنرهای اصیل مثل نگارگری ظرفیت بزرگی دارند که می‌توانند بسیاری از نیازها را پاسخ دهند و نسل جوان هم از آن بهره‌مند شود. بنابراین حمایت از این هنرها و انتقال آنها به جهانیان، می‌تواند افتخار بزرگی برای ایران باشد. آثار زیادی در نگارخانه ما وجود دارد که همچنان بلااستفاده و عملا زندانی شدهاند و این تنها نمونه‌ای کوچک از ظرفیت‌های عظیم هنر اصیل کشور است. متأسفانه اینها صرفا صنایع‌دستی معمولی نیست که در یک مغازه فروخته شود؛ بلکه حاصل تلاش هنرمندان ایرانی در ثبت و حفظ رخدادهای مهم تاریخ کشور پس از انقلاب بوده، تا به یادگار بماند و برای آیندگان حفظ شود.
توجه به رهنمود رهبری درباره هنر انقلابی
بدرالسماء با یادآوری تاکیدات رهبر معظم انقلاب، ادامه داد: حضرت آقا درخصوص استفاده از هنر برای پاسداشت وقایع انقلابی تاکید دارند اما می‌بینم که این ظرفیت‌ها آن‌طور که باید به‌کار گرفته نمی‌شود. برای اولین‌بار این گلایه را خدمت شما عرض می‌کنم و امیدوارم شنیده شود. از آنجا که برخی آثارم در حوزه پاسداشت هویت انقلابی این مرز و بوم است، همیشه تلاش می‌کنم در این عرصه با خلق آثار نگارگری امیدبخش باشم. اگر به شهیدی می‌پردازم هدفم این است که غم و اندوه را نشان دهم؛ اولا قصدم ثبت نام و یاد شهید در اثر هنری برای تاریخ است و دیگر آن‌که می‌خواهم نشان دهم فرزندان این سرزمین چه توانمندی‌هایی دارند. تلاشم این است که در تابلوهایم مسیر، الگو و حتی روش تربیتی این شهدا را با هنر نگارگری به تصویر بکشم. اما همان‌طور که گفتم تابلوهایم در خانه‌ام زندانی هستند.
ظرفیت‌های کم‌استفاده هنر اصفهان
این نگارگر با اشاره به نبود موزه‌ای در خور اصفهان عنوان کرد: تصور اشتباه این سال‌ها در میان جوان‌ترها آن بوده که هنر صرفا برای فروش و هدف آن تجاری شدن است، در حالی‌که نگاه نسل ما در این‌باره طور دیگری بوده. ظرفیت هنری اصفهان بسیار بالاست اما متأسفانه دیده نمی‌شود. از ابتدای انقلاب همیشه برنامه بوده که موزه‌ای در خور ظرفیت عظیم هنری این شهر و استان ساخته شود اما همچنان می‌بینیم که اصفهان موزه مناسبی ندارد.در‌حالی که خود اصفهان به‌عنوان شهری تاریخی و فرهنگی، یک موزه زنده است که می‌تواند در جهان حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد. چند ساله که قرار است کارخانه ریسندگی اصفهان را برای تبدیل شدن به موزه خریداری کنند اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده؛ الان هم که با مسئولان صحبت می‌کنیم، می‌گویند در حال انجام این کار هستند. از اول انقلاب این وعده داده شده، حالا مثلا به منی که ۷۶ ساله شده‌ام، گفته‌اند قرار است موزه‌ای برای شما ساخته شود و این در‌حالی است که مشخص نیست من چقدر دیگر عمر می‌کنم. ۳۰ ساله نیستم که بخواهم به وعده‌ها امیدوار باشم. هر‌چند می‌دانم مسئولان هم دغدغه‌های بزرگی دارند و البته هر روزی که زنده باشم و بتوانم کار مفیدی انجام دهم، این برایم یک امید و انرژی است. فقط می‌خواهم بگویم این هدف را دنبال می‌کنم و دوست دارم این ظرفیت بزرگ فرهنگی را به نتیجه‌برسانم.او وضعیت این شهر را خوب تلقی نکرد و افزود: رودخانه ما اکنون خشک شده و این شهر که زندگی‌اش به آب وابسته است، دیگر آب ندارد. متأسفانه در حالی‌که تلاش داریم و می‌خواهیم کمک کنیم اما بناها و ساختمان‌های تاریخی به‌دلیل کم‌آبی ترک می‌خورند و در خطر ریزش هستند. جای تأسف دارد که شهری که پیش از این به‌عنوان نگین ایران شناخته می‌شد، حالا انگار می‌خواهد از تاریخ و نقشه حذف‌شود.
تلفیق سنت و مدرنیته در آثار بدرالسماء
رضا عباسی، کارگردان فیلم «شانه بر گیسوی خورشید» چهارمین فیلم از فصل سوم مجموعه مستند آئینه عمر، درباره شخصیت بدرالسماء گفت: وقتی با آثار و شخصیت هنری رضا بدرالسماء آشنا شدیم، روشن بود که با فردی روبه‌رو هستیم که سنت و مدرنیته را در آثارش به‌گونه‌ای بی‌نظیر ترکیب کرده و هنر را به عرصه‌ای برای بازتاب روح و فرهنگ ایرانی تبدیل کرده است. همین نکته، انگیزه اصلی ما برای ساخت مستندی درباره او شد.وی به ایسنا گفت: استاد بدرالسماء از نسلی از هنرمندان است که هرگز به خلق آثار سطحی اکتفا نکرده و با تلفیق تکنیک‌های سنتی نگارگری ایرانی و هنر معاصر، مسیر تازه‌ای در نقاشی باز کرده که نشان‌دهنده تأثیرگذاری او بر فضای هنری کشور است.
عباسی اظهار کرد: روایت زندگی بدرالسماء برای ما فرصتی بود تا لایه‌های کمتر دیده‌شده شخصیت او را به تصویر بکشیم؛ هنرمندی که هنر را به‌مثابه ابزاری برای بازتاب فرهنگ، هویت و دغدغه‌های انسانی می‌بیند. همین نگاه باعث شد مستند از روایت خطی و ساده فراتر رود و به اثری تأمل‌برانگیز تبدیل شود.کارگردان این مستند در ادامه گفت: استاد بدرالسماء، هنرمندی فروتن است و کمتر تمایل دارد از زندگی شخصی و کارنامه هنری خود سخن بگوید. با این وصف به‌وضوح دیدیم که او در کنار مهارت فنی و خلاقیت، الگویی کم‌نظیر در فروتنی و پاسداری از میراث هنری و فرهنگی ایران است. عباسی خاطرنشان کرد: ساخت مستند شانه بر گیسوی خورشید تجربه‌ای آموزنده و الهام‌بخش بود. ما تلاش کردیم تصویری صادقانه از زندگی هنری و انسانی رضا بدرالسماء ارائه دهیم تا نسل جدید هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر ایرانی بدانند که تعالی هنری جدا از فرهنگ، تاریخ و دغدغه‌های انسانی ممکن نیست. وی در پایان گفت: امیدوارم تماشای این فیلم، یادآور جایگاه ارزشمند این استاد در هنر معاصر ایران و الهام‌بخش هنرمندان، دانشجویان و علاقه‌مندان به هنر نگارگری باشد؛ چه این‌که این استاد گرانقدر، نمونه‌ای قابل توجه از پیوند هنر، اخلاق و فرهنگ است.
