شعلههای سرکش و گسترده آتش که از اواخر سال گذشته در بخش عراقی تالاب هورالعظیم به جان این تالاب افتاده و همچنان ادامه دارد، این اکوسیستم، با تنوع زیستی بینظیر و نقش کلیدی در توازن اکولوژیکی و تامین آب را به یکی از بزرگترین قربانیان آتشسوزیها تبدیل کرده است.این آتشسوزی که بهدلیل کاهش ورودی آب به تالاب رخ داده، دود غلیظی را تولید و منتشر میکند که با وزش باد به سمت شهرهای غربی خوزستان حرکت کرده و علاوه بر خسارات مستقیم به اکوسیستم، خطرات جدی برای سلامت ساکنان اطراف به همراه دارد.آسمان شهرهایی همچون هویزه، دشتآزادگان، حمیدیه، سوسنگرد و اهواز هر روز خاکستریتر میشود و دود، نفس مردم را تنگتر میکند اما رهاسازی آب که تنها راه نجات این تالاب و خروج از بحران است، از سوی دولت عراق صورتنمیگیرد.با توجه به عدم تمایل عراق به خاموشی این خودسوزیها، استاندار خوزستان و مسئولان محیطزیست ایران از طریق دیپلماسی و مذاکرات با عراق اجازه پرواز هواپیمای آبپاش بر فراز آسمان بخش عراقی تالاب را گرفتند اما این تدبیر فقط برای چند روز، آن هم به صورت مُسکن انجام شد.
در همین رابطه مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان در گفتوگو با جامجم اظهار کرد: «دیپلماسی آب از طریق ارتباط و نشستها در سطوح عالی با کشور عراق برای تامین آب تالاب هورالعظیم در بخش عراقی، باید صورت بگیرد. همچنین وزارت نیرو حقابه تالابها، خصوصا هورالعظیم را تامین کند.» به گفته محمدجواد اشرفی، در سالجاری آتشسوزی بخش ایرانی تالاب هورالعظیم را که منجر به انتشار دود با سطح غلیظ شود، نداشتهایم اما ریسک شرایط مشابه کشور عراق در ایران وجود دارد.
وی تصریح میکند: «خودسوزی بخش عراقی تالاب هورالعظیم، برای حیات آبزیان تالاب نیز مخاطراتی به همراه دارد که اگر نسبت به خاموشی آن اقدامی صورت نگیرد، تلف شدن این آبزیان حتمی است و میتواند تبعات زیستمحیطی زیادی به همراه داشته باشد.»
طرح دعوی در دادگاههای بینالمللی
مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان میگوید:«درصورت نیاز،طرح دعوی دردادگاههای بینالمللی برای الزام کشور عراق به کنترل آتشسوزیها و انتشار دودی که زندگی را خصوصا در خوزستان، مختل و مشکلات زیادی برای ساکنان بهوجود آورده، صورت بگیرد.»
اشرفی مراجعه افراد به مراکز درمانی را مؤید خطرآفرینبودن دود حاصل از خودسوزی بخش عراقی تالاب برای سلامت مردم عنوان کرد و ادامه میدهد: «افراد باید خودمراقبتی داشته و حتما از ماسکهای مناسب استفاده کنند. همچنین در روزهایی که دود در سطح شهر با غلظت بالا وجود دارد، از ترددهای غیرضروری خودداری کنند.»
در همین راستا، استاندار خوزستان با اشاره به دیدار مسئولان عراق در مرز چذابه، میگوید: «با توجه به خشک بودن بخش عراقی تالاب، آب رودخانه دجله باید به سمت هورالعظیم رهاسازی شود.»
به گفته محمدرضا موالیزاده، مسئولان عراقی سدسازیهای ترکیه را دلیل نبود آب برای رهاسازی به سمت تالاب اعلام کردهاند و گفتهاند تجهیزات آبپاشی در عراق موجود نیست.
وی «آب» را تنها راه درمان وضعیت هورالعظیم اعلام کرد و از ادامه پیگیریها در این خصوص خبر میدهد.
تشکیل کارگروه به دستور رئیسجمهور
طی ماههای اخیر و پس از پیگیریهای استاندار خوزستان، موضوع آتشسوزی هورالعظیم در دستور کار یکصد و دهمین جلسه هیأت دولت قرار گرفته که روز چهارشنبه ۲۶ شهریور در این جلسه تصمیم گرفته شد، کارگروهی با حضور وزرای امورخارجه،کشور،نیرو وسازمان حفاظت محیطزیست برای مهارآتشسوزیهای هورالعظیم تشکیل شودتا ازطریق ارتباطات دیپلماتیک با مسئولان عراقی، موضوع را پیگیری و تمهید واقدامات ضروری و ممکن برای متوقفساختن آتشسوزیها انجام گیرد. استاندار خوزستان درحاشیه این جلسه به خبرنگاران گفت: «طی روزهای آینده هواپیمای آبپاش در منطقه مستقر میشود و در صورت خرید هواپیمای ایلوشین، مرکز استقرارآن اهوازخواهد بود.» مردم خوزستان، سالهاست از مسائلی همچونگرمای طاقتفرسا،شرجی ورطوبت بالای۹۰درصد،ریزگردهاوکمآبی رنج میبرند،امروزنیزآلودگیهای زیستمحیطی علیالخصوص دودهای ناشی از آتشسوزی هورالعظیم، سلامت آنها را به خطر انداخته است. لذا لازم است مسئولان از طریق دیپلماسی آب، جان دوباره را به هور و زندگی را به مردم منطقه بازگردانند.