پرواز جهانی خوی با شمس
خبر شروع دوباره مرمت آرامگاه شمس تبریزی که از حدود هفت سال پیش آغاز شده و هنوز ادامه دارد را باید به فال نیک گرفت؛ آن‌هم درست در «روز شمس و مولانا». این اتفاق نه‌تنها به حفظ تاریخ و فرهنگ ایران کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای جذب گردشگر و رونق اقتصادی در شهرستان خوی و استان آذربایجان‌غربی فراهم می‌آورد. این آرامگاه به‌عنوان یک گنجینه فرهنگی، می‌تواند پیوندی بین گذشته و حال ایجاد کند و میزبانی از گردشگران و دوستداران فرهنگ را بر عهده گیرد.
شهرستان خوی درهفتم مهرماه، هرسال به‌عنوان روز شمس و مولانا، میزبان همایش‌های علمی و فرهنگی با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی است. پیش‌تر این همایش‌ها در جوار آرامگاه برگزار می‌گردید، اما نیمه‌تمام‌ماندن طرح باعث شده بود در سال‌های اخیر همایش‌ها به مکان‌های دیگر منتقل شود که به‌هیچ‌عنوان روی خوشی نداشت. اما امسال و درست در روز شمس و مولانا خبر آمد که مرمت این آرامگاه که ازسال۱۳۹۷ شروع شده با تزریق اعتبار امسال به پایان می‌رسد و امید است با اجرای موفق این پروژه، خوی و آرامگاه شمس تبریزی به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب در سطح ملی و بین‌المللی مطرح شوند.آذربایجان‌غربی با تاریخ غنی و فرهنگی متنوع، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق ایران از لحاظ آثار تاریخی و باستانی شناخته می‌شود. این استان در طول تاریخ تعریف و روایت‌های متعددی را تجربه کرده و به‌همین‌دلیل آثار و بقایای ارزشمندی دارد که هویت فرهنگی این منطقه را تشکیل می‌دهند. آذربایجان‌غربی میزبان تعداد قابل‌توجهی از آثار تاریخی و باستانی است و طبق آمارهای موجود، این استان ۲۱۷ اثر ثبت ملی‌شده دارد که گواهی بر غنای فرهنگی و تاریخی این منطقه است. این آثار شامل بناها، محوطه‌های باستانی، حجره‌ها و سایر مکان‌های فرهنگی است که هریک داستانی از تاریخ و هویت منطقه را روایت‌می‌کنند.
تکمیل، شاید تا سال آینده
آرامگاه شمس تبریزی، عارف و شاعر بزرگ ایرانی و دوست نزدیک مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، در شهر تاریخی خوی قرار دارد. این آرامگاه به‌عنوان نماد فارسی‌زبان قوی از فرهنگ و ادب ایرانی شناخته می‌شود. پس از سال‌ها بی‌توجهی و عدم مرمت، اکنون اعلام شده است که این مکان تاریخی قرار است بازسازی و مرمت شود. این اقدام نه‌تنها به منزله حفظ تاریخ و فرهنگ ایران است، بلکه به‌عنوان یک منبع مهم برای جذب گردشگر و توریست نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد.
در همین رابطه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی از تکمیل طرح نیمه‌تمام آرامگاه شمس تبریزی که از سال ۹۷ نیمه‌تمام مانده بود خبر داده و به جام‌جم می‌گوید: «مرمت این مجموعه در مساحت ۷۰۰۰ مترمربع با زیربنای ۳۷۰۰ مترمربع سال‌هاست آغاز شده، ولی به‌دلیل محدودیت‌های مالی بلاتکلیف و نیمه‌تمام مانده بود که امسال با تزریق اعتبارات به نتیجه می‌رسد.»
مرتضی صفری با بیان این‌که ۳۰میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل این آرامگاه اختصاص یافته، ادامه می‌دهد: «فعالیت‌های اجرایی هم‌اکنون در این طرح سرعت گرفته و با ادامه تخصیص اعتبارات و مدیریت مناسب، پیش‌بینی می‌شود این طرح فاخر در سال آینده تکمیل شده و به بهره‌برداری برسد.»
به گفته این مسئول، تکمیل طرح آرامگاه شمس تبریزی نه‌تنها خدمت‌رسانی به مردم شهرستان خوی را تضمین می‌کند، بلکه این مجموعه می‌تواند به‌عنوان الگویی ملی در استان وکشورمعرفی شود و جایگاه خوی را در سطح گردشگری و فرهنگ ارتقا دهد.
صفری یادآور می‌شود: «فعالیت‌های عمرانی در بخش‌های مختلف شامل سازه اصلی، محوطه‌سازی و آماده‌سازی فضاهای جانبی در جریان است و کارگران و تجهیزات عمرانی مشغول به فعالیت هستند.»
تاثیر جاذبه‌های گردشگری بر اقتصاد محلی
آرامگاه شمس تبریزی که در قرن هفتم هجری بنا شده، گنجینه‌ای از تاریخ و ادبیات ایرانی است. شمس تبریزی به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی در تاریخ عرفان اسلامی و شعر فارسی تاثیر بسزایی بر افکار و اندیشه‌های مولانا و به‌تبع‌آن بر ادبیات فارسی داشته. مرمت و بهینه‌سازی این آرامگاه با توجه به آسیب‌هایی که این مکان تاریخی در سال‌های اخیر دیده است، به یک ضرورت تبدیل شده است. این مرمت شامل بازسازی ساختمان، حفظ آرایه‌های هنری و بهبود زیرساخت‌های گردشگری اطراف آرامگاه خواهد بود. آن‌طور که مسئولان امر می‌گویند، پیش‌بینی می‌شود این پروژه تا پایان سال آینده به اتمام برسد و گامی مهم در راستای حفاظت از میراث فرهنگی ایران باشد. بی‌شک این کار به محرکی برای جذب گردشگران ادب‌دوست به خوی عمل خواهد کرد. در سال‌های اخیر، تمایل سفر به مکان‌های تاریخی و فرهنگی افزایش یافته و این مقبره با ارتباط نزدیکش با مولانا و فرهنگ عرفانی می‌تواند مقصدی جذاب برای این دسته از گردشگران باشد. با ورود گردشگر به هر منطقه‌ای، مشاغل زیادی ایجاد می‌شود که به تقویت اقتصاد محلی کمک می‌کند. افزایش گردشگر به معنای افزایش درآمد برای کسب‌وکارهای محلی مثل هتل‌ها، رستوران‌ها و صنایع‌دستی است. علاوه‌براین، با توجه به جذابیت‌های فرهنگی و تاریخی خوی، فرصت‌های شغلی جدیدی نیز برای ساکنان محلی ایجاد خواهد شد.
اهمیت آرامگاه بزرگان در جهان
نقی عسگری، پژوهشگر ادبیات فارسی و فعال گردشگری با بیان این‌که آرامگاه شمس تبریزی به‌عنوان یک مکان زیارتی و توریستی، همواره مورد توجه علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ ایران بوده، به جام‌جم می‌گوید: «آرامگاه‌های بزرگان ادبی و دانشمندان در سرتاسر جهان همواره مورد توجه قرار دارند. این مکان‌ها نه‌تنها به حفظ تاریخ و فرهنگ کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به‌عنوان مراکز آموزشی و فرهنگی نیز در نظر گرفته شوند. به‌عنوان‌مثال، آرامگاه شخصیت‌هایی چون ولتر در فرانسه و شکسپیر در انگلستان، سالانه میزبان هزاران بازدیدکننده هستند و تاثیر قابل توجهی بر ترویج فرهنگ و ادبیات کشور خود دارند.» او ادامه می‌دهد: «آرامگاه شمس تبریزی نیز می‌تواند به‌عنوان یک قطب فرهنگی در منطقه آذربایجان‌غربی شناخته شود و با معرفی ادبیات و عرفان ایرانی به جهانیان، نقش مهمی در ترویج فرهنگ ایرانی ایفا کند.» با این تفاسیر مدیریت آثار تاریخی و باستانی در آذربایجان‌غربی با چالش‌های زیادی روبه‌روست. عواملی چون فرسایش طبیعی، تخریب‌های انسانی، و عدم توجه کافی به مسائل حفاظتی، خطراتی برای این میراث فرهنگی به شمار می‌آیند. بااین‌حال، سازمان‌ها و نهادهای محلی و ملی در تلاشند با شناسایی و مرمت آثار تاریخی آسیب‌دیده، تدابیر مناسبی برای حفاظت از آنها بیندیشند. برنامه‌های آموزش و ارتقای آگاهی اجتماعی درخصوص اهمیت آثار تاریخی نیز از دیگر تلاش‌ها برای حفظ این سرمایه‌های فرهنگی است. به کمک این برنامه‌ها، امید است جامعه محلی نیز به اهمیت حفظ و نگهداری از آثار تاریخی آگاه شده و در این راستا همکاری بیشتری داشته باشد.
تکمیل، شاید تا سال آینده
آرامگاه شمس تبریزی، عارف و شاعر بزرگ ایرانی و دوست نزدیک مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، در شهر تاریخی خوی قرار دارد. این آرامگاه به‌عنوان نماد فارسی‌زبان قوی از فرهنگ و ادب ایرانی شناخته می‌شود. پس از سال‌ها بی‌توجهی و عدم مرمت، اکنون اعلام شده است که این مکان تاریخی قرار است بازسازی و مرمت شود. این اقدام نه‌تنها به منزله حفظ تاریخ و فرهنگ ایران است، بلکه به‌عنوان یک منبع مهم برای جذب گردشگر و توریست نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد.
در همین رابطه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی از تکمیل طرح نیمه‌تمام آرامگاه شمس تبریزی که از سال ۹۷ نیمه‌تمام مانده بود خبر داده و به جام‌جم می‌گوید: «مرمت این مجموعه در مساحت ۷۰۰۰ مترمربع با زیربنای ۳۷۰۰ مترمربع سال‌هاست آغاز شده، ولی به‌دلیل محدودیت‌های مالی بلاتکلیف و نیمه‌تمام مانده بود که امسال با تزریق اعتبارات به نتیجه می‌رسد.»
مرتضی صفری با بیان این‌که ۳۰میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل این آرامگاه اختصاص یافته، ادامه می‌دهد: «فعالیت‌های اجرایی هم‌اکنون در این طرح سرعت گرفته و با ادامه تخصیص اعتبارات و مدیریت مناسب، پیش‌بینی می‌شود این طرح فاخر در سال آینده تکمیل شده و به بهره‌برداری برسد.»
به گفته این مسئول، تکمیل طرح آرامگاه شمس تبریزی نه‌تنها خدمت‌رسانی به مردم شهرستان خوی را تضمین می‌کند، بلکه این مجموعه می‌تواند به‌عنوان الگویی ملی در استان وکشورمعرفی شود و جایگاه خوی را در سطح گردشگری و فرهنگ ارتقا دهد.
صفری یادآور می‌شود: «فعالیت‌های عمرانی در بخش‌های مختلف شامل سازه اصلی، محوطه‌سازی و آماده‌سازی فضاهای جانبی در جریان است و کارگران و تجهیزات عمرانی مشغول به فعالیت هستند.»
تاثیر جاذبه‌های گردشگری بر اقتصاد محلی
آرامگاه شمس تبریزی که در قرن هفتم هجری بنا شده، گنجینه‌ای از تاریخ و ادبیات ایرانی است. شمس تبریزی به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی در تاریخ عرفان اسلامی و شعر فارسی تاثیر بسزایی بر افکار و اندیشه‌های مولانا و به‌تبع‌آن بر ادبیات فارسی داشته. مرمت و بهینه‌سازی این آرامگاه با توجه به آسیب‌هایی که این مکان تاریخی در سال‌های اخیر دیده است، به یک ضرورت تبدیل شده است. این مرمت شامل بازسازی ساختمان، حفظ آرایه‌های هنری و بهبود زیرساخت‌های گردشگری اطراف آرامگاه خواهد بود. آن‌طور که مسئولان امر می‌گویند، پیش‌بینی می‌شود این پروژه تا پایان سال آینده به اتمام برسد و گامی مهم در راستای حفاظت از میراث فرهنگی ایران باشد. بی‌شک این کار به محرکی برای جذب گردشگران ادب‌دوست به خوی عمل خواهد کرد. در سال‌های اخیر، تمایل سفر به مکان‌های تاریخی و فرهنگی افزایش یافته و این مقبره با ارتباط نزدیکش با مولانا و فرهنگ عرفانی می‌تواند مقصدی جذاب برای این دسته از گردشگران باشد. با ورود گردشگر به هر منطقه‌ای، مشاغل زیادی ایجاد می‌شود که به تقویت اقتصاد محلی کمک می‌کند. افزایش گردشگر به معنای افزایش درآمد برای کسب‌وکارهای محلی مثل هتل‌ها، رستوران‌ها و صنایع‌دستی است. علاوه‌براین، با توجه به جذابیت‌های فرهنگی و تاریخی خوی، فرصت‌های شغلی جدیدی نیز برای ساکنان محلی ایجاد خواهد شد.
اهمیت آرامگاه بزرگان در جهان
نقی عسگری، پژوهشگر ادبیات فارسی و فعال گردشگری با بیان این‌که آرامگاه شمس تبریزی به‌عنوان یک مکان زیارتی و توریستی، همواره مورد توجه علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ ایران بوده، به جام‌جم می‌گوید: «آرامگاه‌های بزرگان ادبی و دانشمندان در سرتاسر جهان همواره مورد توجه قرار دارند. این مکان‌ها نه‌تنها به حفظ تاریخ و فرهنگ کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به‌عنوان مراکز آموزشی و فرهنگی نیز در نظر گرفته شوند. به‌عنوان‌مثال، آرامگاه شخصیت‌هایی چون ولتر در فرانسه و شکسپیر در انگلستان، سالانه میزبان هزاران بازدیدکننده هستند و تاثیر قابل توجهی بر ترویج فرهنگ و ادبیات کشور خود دارند.» او ادامه می‌دهد: «آرامگاه شمس تبریزی نیز می‌تواند به‌عنوان یک قطب فرهنگی در منطقه آذربایجان‌غربی شناخته شود و با معرفی ادبیات و عرفان ایرانی به جهانیان، نقش مهمی در ترویج فرهنگ ایرانی ایفا کند.» با این تفاسیر مدیریت آثار تاریخی و باستانی در آذربایجان‌غربی با چالش‌های زیادی روبه‌روست. عواملی چون فرسایش طبیعی، تخریب‌های انسانی، و عدم توجه کافی به مسائل حفاظتی، خطراتی برای این میراث فرهنگی به شمار می‌آیند. بااین‌حال، سازمان‌ها و نهادهای محلی و ملی در تلاشند با شناسایی و مرمت آثار تاریخی آسیب‌دیده، تدابیر مناسبی برای حفاظت از آنها بیندیشند. برنامه‌های آموزش و ارتقای آگاهی اجتماعی درخصوص اهمیت آثار تاریخی نیز از دیگر تلاش‌ها برای حفظ این سرمایه‌های فرهنگی است. به کمک این برنامه‌ها، امید است جامعه محلی نیز به اهمیت حفظ و نگهداری از آثار تاریخی آگاه شده و در این راستا همکاری بیشتری داشته باشد.
