نگاه سرد به آفتاب داغ ایران

این درحالی‌است که در ایران استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها راه نفس شهروندان را بسته و در مقابل، تعدادی از کشورها زمان اتمام استفاده از انرژی‌های فسیلی برای تولید برق خود را اعلام کرده‌اند. برای آگاهی از وضعیت بهره‌مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران همین بس که بدانیم به‌طور متوسط در جهان ظرفیت نیروگاهی که از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود، از ۳۰ تا ۸۰ درصد است اما در کشور ما تنها یک درصد ظرفیت نیروگاهی کشور را در بر گرفته.

 

درحال‌حاضر ۹۰۰ مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر در شبکه برق کشور وجود دارد و وزارت نیرو در دولت جدید مکلف شده تا طی چهار سال ۱۰هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر اضافه کند. طبق اعلام، از ۹۰۰ مگاوات نیروگاه انرژی تجدیدپذیر نصب‌شده در کشور، ۳۱۰مگاوات مربوط به نیروگاه‌های بادی، ۳۹۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی و بقیه مربوط به برق‌آبی‌های کوچک، زیست‌توده و انبساطی‌ها می‌شود. به‌طور متوسط در جهان ظرفیت نیروگاهی که از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود، ۳۰ درصد است و این عدد در برخی کشورها به ۸۰ درصد هم می‌رسد اما در ایران تجدیدپذیرها تنها یک درصد ظرفیت نیروگاهی کشور را در بر گرفته‌اند. 

   

طبق بررسی‌های انجام‌شده امکان تامین ۱۴۰هزار مگاوات برق از تجدیدپذیرها وجود دارد که از این میزان ۱۰۰هزار مگاوات مربوط به نیروگاه‌های خورشیدی و ۴۰هزار مگاوات مربوط به نیروگاه‌های بادی می‌شود اما متاسفانه در ایران هنوز به رقم هزار مگاوات نیروگاه نصب‌شده نیز نرسیده‌ایم. در این بین دولت سیزدهم برنامه احداث ۱۰هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر را در دستورکار خود قرار داده است.

آن‌طور که معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان ساتبا گفته است طبق برنامه جدید به‌دلیل کمبود منابع امکان خرید تضمینی برق وجود ندارد اما برنامه‌های ورود سرمایه‌گذاران به این حوزه با جدیت پیگیری می‌شود. در همین راستا فراخوانی را برای احداث ۱۰هزار مگاوات نیروگاه جدید برای متقاضیان داخلی و خارجی اعلام کرده‌ایم. بعد از گذشت دو سال از عمر دولت سیزدهم شواهد نشان می‌دهد که استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر هم در حد حرف و طرح‌های روی کاغذ باقی مانده است. به‌عنوان‌مثال از سال گذشته قرار بر این شد بخش صنایع در جهت رفع نیازهای خود برای احداث نیروگاه خورشیدی یا بادی اقدام کند. همان زمان برای تولید ۲۳۰۰ مگاوات برق صنایع پروانه احداث صادر شد و شرکت‌های بزرگ اقدامات خود را آغاز کردند. مناقصه برای شرکت‌هایی مانند گل‌گهر، صنایع مس و فولاد مبارکه برگزار و تاکنون کار احداث ۲۳۰۰ مگاوات مشخص شده و به گفته مسئولان وزارت نیرو، امسال هم این موضوع دنبال می‌شود اما معلوم نیست تا چه حد این طرح به نتیجه رسیده و آیا هنوز هم صنایع پیگیر کار هستند یا نه.

   

براساس قانون پنج‌ساله برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰ ــ ۱۳۹۶) دولت باید سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را تا پایان اجرای آن به دست‌کم ۵درصد می‌رساند.

ماده۵۰ قانون برنامه ششم توسعه تاکید داشت که دولت مکلف است سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (داخلی و خارجی) با حداکثر استفاده از ظرفیت داخلی تا پایان اجرای قانون برنامه (سال ۱۴۰۰) به‌ حداقل ۵ درصد ظرفیت برق‌کل کشور می‌رساند.

همچنین براساس تصویب‌نامه هیات وزیران در سال ۹۵ و با استناد به اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقرر شد وزارتخانه‌ها، موسسه‌ها و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی، بانک‌ها و شهرداری‌ها، براساس فهرستی که وزارت نیرو تعیین و منتشر کرده بود، در دو سال دست‌کم ۲۰ درصد از برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تعیین کنند.

با فرارسیدن سال ۱۴۰۰ و گذشت حدود دو سال از آن روزها حالا مشخص شده با وجود الزام قانونی آن‌گونه که باید و شاید استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر جدی گرفته نشده و هیچ نیرویی برای به‌نتیجه‌رساندن کارها خود را مسئول نمی‌داند.

در مقابل خوب است بدانیم در سال‌های گذشته ترغیب کشور‌های مختلف از سوی دولت آنها برای بهره‌گیری از انرژی خورشیدی، بسیار افزایش داشته است. به این دلیل که انرژی خورشیدی بهتر و پاک‌تر از انرژی‌های تجدیدناپذیر و سنتی است و اثرات مخرب بسیار کمتری دارد.