مشاغل خط قرمز نیست

دارابی گفت: از تلخی‌ها بکاهید و بیشتر فیلمنامه‌های طنز بنویسید و به کودکان هم توجه کنید. همه مدیران تلویزیون توقعاتشان را در خصوص اهداف شبکه‌ خود بازگو کردند و فیلمنامه‌نویسان هم حرف‌هایی زدند و توقعات خود را گفتند و دارابی هم گفت که فیلمنامه‌نویسان خودسانسوری می‌کنند، چون تلویزیون شرایطش مشخص است و اما و اگر زیادی ندارد. اما در این میان یک نکته بازگو نشد؛ چرا نویسنده‌ها به مشاغل کمتر توجه می‌کنند؟ چرا بیشتر شخصیت‌های سریال‌ها، حرفه و شغل مشخصی ندارند؟ هر حرفه و شغلی مختصات خود را دارد که به درام‌پرداز کمک می‌کند شخصیت‌هایش را بهتر پردازش کند و به آنها هویت بدهد، اما مدت‌هاست که شخصیت‌های اصلی فیلم‌ها و سریال‌ها شغل مشخصی که در شخصیت‌پردازی آنها موثر باشد، ندارند. مدت‌‌هاست بیشتر شخصیت‌های سریال‌ها کارخانه‌دارانی ورشکسته هستند یا افرادی که با کلاشی و کلاهبرداری پولدار شده‌اند.

اگر در سریال یا فیلمی مردی را می‌بینیم که بقالی یا سوپری دارد، او را فقط در حال فروختن جنس به مشتری می‌بینیم. در حالی که این حرفه پر از فراز و نشیب است.

صاحبان چنین مشاغلی ویژگی‌های اخلاقی خاص خود را دارند که حتی اگر شخصیت اصلی داستان نباشند، ‌می‌توانند به درام‌پردازی کار کمک کنند. هر شغلی روی رفتار شخصیت‌ها تاثیر می‌گذارد، مثلا یک راننده تاکسی می‌تواند فراز و نشیب‌های زیادی را به داستان وارد کند یا یک راننده کامیون یا اتوبوس برون‌شهری، اما واقعیت این است هیچ‌کدام از این شخصیت‌ها در آثار تلویزیونی دیده‌نمی‌شوند.

برخی از فیلمنامه‌نویسان و کارگردانان می‌گویند، اگر به حرفه‌های مختلف نزدیک شویم و‌ آنها را به داستان وارد کنیم، بیشتر آنها شکایت می‌کنند و می‌گویند چرا حرفه ما را زیر سوال برده‌اید یا آن را به تمسخر گرفته‌اید، اما قرار نیست همیشه چهره منفی از مشاغل مختلف ارائه شود؛ هرچند بیشتر فیلمنامه‌نویسان بر این باورند که افراد منفی قابلیت درام‌پردازی دارند و نه آدم‌های مثبت که همیشه خوبند و در زندگی آنها اتفاق خاصی نمی‌افتد.

اما همیشه هم این‌طور نیست که فقط شخصیت‌های منفی بتوانند فراز و نشیب داستان را رقم بزنند، مثلا سیروس مقدم در سریال پایتخت، نقی و ارسطو را در موقعیت‌های مختلف شغلی و جذاب قرار داد؛ سریالی دیدنی تولید کرد بدون این‌که کسی یا صاحب شغلی به او اعتراض کند. به هر حال نگاه نو و تازه به مشاغل در فیلمنامه‌نویسی نیازی است که باید به آن توجه شود.

طاهره آشیانی - دبیر گروه رادیو و تلویزیون