فضای مجازی، شعار‌زده‌مان کرده است !

مثلا موضوعاتی مانند حفظ محیط زیست یا حمایت از تولید ملی و کالای داخلی و ... اما واقعیت این است تبدیل این شعار از حرف به عمل کار چندان ساده‌ای نیست.

فاطمه آل عباس، گوینده قدیمی رادیو بر این باور است که حرف‌ها معمولا جذاب و زیبا هستند اما وقتی پای عمل کردن به میان می‌آید تعداد کسانی که وارد گود می‌شوند بسیار کم است.

این روزها خیلی‌ها شعار حفاظت از محیط زیست را می‌‌دهند و حتی این حرف‌ها به پزی روشنفکرانه تبدیل شده است اما اگر واقعا همه کسانی که شعار حفظ می‌دهند آن را عملی می‌کردند الان نباید محیط زیست با بحران روبه رو می‌شد. با آل‌عباس هم‌صحبت شدیم تا از تاثیر رسانه‌ها بر فرهنگ‌سازی و نحوه عملکرد مردم برایمان بگوید.

معمولا اجرای، برنامه‌های خانواده‌ را به عهده دارید و برنامه‌‌هایی که می‌تواند تاثیر زیادی بر مخاطب داشته باشد.سال‌هاست رسانه‌ها روی موضوع حفظ محیط زیست کار می‌کنند اما از شواهد چنین برمی‌آید که تاثیری بر مردم نداشته چون اگر می‌داشت اکنون باید شرایط بهتر می‌شد؟

به نظرم ما - هم مردم هم مسئولان - بیشتر حرف می‌زنیم تا عمل.تا زمانی که مردم منتظرند مسئولان دست به کار شوند و مسئولان توپ را به زمین مردم می‌اندازند، هیچ اتفاق خوبی در کشور نخواهد افتاد.فضای مجازی ما را بشدت به سمت شعارزدگی برده است.در این فضا درباره حفظ محیط زیست، حقوق حیوانات و ... حرف‌های قشنگی منتشر می‌کنیم اما اگر دوربین مخفی وجود داشته باشد و اعمال همین آدم‌هایی را که در فضای مجازی فعالیت گسترده‌ای دارند ثبت کند ، خواهیم دید، گروهی از آنها خودشان بیشتر از دیگران خلاف حرف‌هایشان عمل می‌کنند.اتفاقاتی که در تعطیلات نوروز در طبیعت رخ داد از حجم بالای زباله تا آتش گرفتن جنگل‌ها و ... نشان می‌‌دهد که از شعار تا عمل فاصله زیادی است و حفظ محیط‌زیست دغدغه خیلی از مردم نیست.

همه ما به صورت غریزی و فطری از اتفاقاتی که به ما آسیب می‌زند، دوری می‌کنیم اما چرا وقتی می‌دانیم استفاده زیاد از پلاستیک و رها کردن آن در طبیعت در دراز مدت آسیب جدی به زندگی ما خواهد زد باز هم آن را انجام می‌دهیم؟

بیشتر مردم واقعا از این موضوع آگاهی ندارند ! مردم به اثرات مخرب بطری پلاستیکی که در طبیعت رها می‌کنند،نمی‌اندیشند چون به نظر آنها زنگ خطر فقط زمانی به صدا درمی‌آید که اتفاقی در خانه و زیرسقف‌شان رخ دهد ! فکرمان محدود است و به اصطلاح فقط جلوی پایمان را می‌بینیم.ما در رادیو مدام می‌گوییم اگر استفاده از آب بهینه نشود، نسل‌های آینده به بحران کم‌آبی روبه رو می‌شوند اما واقعیت این است برای بیشتر مردم مهم نیست که چه بر سر نوه‌هایشان می‌آید ! به رفتار خیلی‌ها در اسفندماه و زمان خانه‌تکانی عید دقت کردم؛ آنها آشغال‌های خانه‌هایشان را به بیرون منتقل می‌کردند و گروهی حتی آن‌ها را در سطل آشغال هم نمی‌ریختند چون زاویه نگاه این است که خانه‌مان تمیز باشد، کوچه و خیابان به ما ربطی ندارد ! تا زمانی که کره زمین به عنوان «خانه» برایمان اهمیت پیدا نکند، رها کردن بطری پلاستیکی در طبیعت برایمان اهمیت پیدا نخواهد کرد !‌ شاید بخشی از این سهل‌انگاری‌ها مربوط به رسانه‌‌ها باشد که کارمان را درست انجام نداده‌ایم و بدرستی و با جزئیات برای مردم توضیح نمی‌دهیم که حتی رها کردن یک کیسه پلاستیکی در طبیعت چه اثرات مخربی بر چرخه زندگی همه ما خواهد داشت.

به نظرتان برنامه‌سازی باید چگونه باشد که تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد؟

سال‌هاست برنامه‌های مختلف را اجرا کرده‌ام اما به نظرم بیشتر این برنامه‌ها بی‌تاثیر بوده‌اند.فقط سال گذشته در آستانه سال نو اجرای برنامه رویش را به عهده داشتم و کارشناسی به این برنامه آمد که خیلی ریز و با جزئیات و به زبانی ساده توضیح داد که اگر حال زمین و طبیعت خوب نباشد، حال ما هم خوب نخواهد بود !‌ معتقدم برنامه‌سازی در رادیو و تلویزیون ایراد دارد چون گرفتار کلی‌گویی هستیم ! عموم مردم و کسانی که رادیو وتلویزیون برایشان مرجع است کلی‌گویی هیچ دردی از آنها را دوا نمی‌کند و باید جزئیات را توضیح داد.این گروه از مردم باید به مخاطب هدف تبدیل شوند چون به آموزش بیشتری نیاز دارند و اتفاقا تعدادشان بسیار هم زیاد است.مسلما یک استاد دانشگاه، دانشجویان،آدم‌های فرهنگی، فعالان اجتماعی و... خودشان می‌دانند که باید مراقب طبیعت باشند و این عموم مردم هستند که به آموزش جزء به جزء نیازمندند.

همین‌ روش را درباره حمایت از تولید ملی و تشویق مردم به خرید کالای ایرانی نیز اجرا کرد؟

دقیقا !‌ اگر می‌خواهیم با برنامه‌‌‌های رادیویی و تلویزیونی مخاطب را تشویق به کارهای درست بکنیم در گام اول باید برنامه‌های جذاب تولید و پخش کنیم.برنامه‌های کارشناس محور اصلا نمی‌تواند موثر باشد.مردم سریال و میان‌برنامه‌‌های جذاب را بیشتر از برنامه‌های گفت‌وگومحور خسته کننده دوست دارند.مسلما برنامه‌ای مانند دورهمی بیشتر می‌تواند شعار سال و پیام‌‌های مهم را در ذهن مخاطب تبیین کند. پیام‌های گل درشت اگر موثر بود تا حالا باید جامعه‌مان خیلی بهتر بود.باید برنامه‌هایی ساخت که به زبان ساده و جذاب با عموم مردم صحبت کند و تفکر انها را بهتر و عمیق‌تر کند.چرا به جای همایش‌های گرانقیمت که هیچ تاثیری هم ندارد برنامه‌‌های همگانی با حضور مردم در مناطق مختلف شهر برگزار نمی‌کنیم؟ هر چقدر مشارکت مردم در یک اتفاق بیشتر باشد و آنها خودشان را بخشی از یک اتفاق مهم بدانند، مسلما رفتارشان نیز تغییر کرده و بهتر خواهد شد.برای تشویق مردم به خرید کالای ایرانی باید تفکر آنها را تغییر داد چون اگر رویکردها در سطح شعار بماند، مسلما حمایت از کالای ایرانی نیز ابتر و بی‌فایده خواهند ماند.

به نظر می‌رسد تفکر تولیدکنندگان نیز باید تغییر کند و نباید فقط توقع داشت مردم زاویه دیدشان را تغییر دهند؟

بله !‌ تولید کننده هم باید ارتقای کیفیت محصولاتش را اصل کارش قرار دهد.مسلما وقتی کالای با کیفیت ایرانی در دسترس باشد مردم به سمت اجناس خارجی نمی‌روند.اگر تفکر تولید کننده یک سویه باشد و فقط به فروش و میزان سود بیشتر فکر کند، نمی‌تواند مشتریان خود را افزایش دهد.تفکر بهتر و عمیق‌تر همه ابعاد زندگی ما را بهتر خواهد کرد، حال محیط زیست‌مان بهتر خواهد شد و چرخ اقتصادمان بهتر خواهد چرخید.