خلیج فارس؛ حذف شدنی نیست / اشتباهاتی که در جنوب کشور مرتکب شدیم

دکتر علی ططری، تاریخ پژوه و پژوهشگر به مناسبت روز «خلیج فارس» در جام جم آنلاین بیان کرد: روز خلیج فارس روز مهمی در تقویم ما ایرانی ها محسوب می شود و این روز را باید دستمایه قرار داد چرا که خلیج فارس از اهمیت سوق الجیشی، نظامی، راهبردی و اقتصادی برخوردار است و نکته حائز اهمیت این است که در طول 2000 سال اخیر هیچگاه از این اهمیت کاسته نشد. همچنین برخی می پندارند با اکتشاف نفت بود که خلیج فارس از اهمیت بالایی برخوردار شد، در صورتی که خلیج فارس از همان ابتدای تاریخ اهمیت سوق الجیشی خود را داشت و به عنوان یک شاه‌راه در زمان های گذشته معروف بود.

این تاریخ شناس افزود: در تاریخ بحث هویت نام «خلیج فارس» به حد و اندازه‌ای برای ما محرز است که اساسا قابل بحث نیست یعنی از مشخصات این موضوع مشهودات تاریخی‌ست که کاملا مورخین داخلی و خارجی در این امر صحه می گذارند.

وی ادامه داد: خلیج فارس در طول تاریخ سواحل جنوبی و شمالی آن متعلق به کشور ایران بوده، تا حدود چند دهه پیش بسیاری از کشور های جنوب خلیج فارس وجود خارجی نداشتند و یک منطقه بیابانی بوده که اوایل به شکل پراکنده در آن زندگی می کردند که در طول تاریخ بر اساس منابع و اسناد تاریخی موجود، زیر مجموعه قلمرو کشور ایران بوده که آخرین این ها «بحرین» بود که در دهه 40 از ایران جدا شد.

به گفته این پژوهشگر، در این منطقه فرهنگ کشور ایران قالب بوده و زبان مردم بحرین در تمام تاریخ و حتی همین اواخر زبان فارسی بود.

ططری افزود: این منطقه به این دلیل، خلیج فارس نامیده شد که شمال خلیج فارس شامل منطقه ای بود که از به آن کرانه‌های فارس می گفتند، همچنین در میان اسناد ما نوشته شده «فارس و بنادر»، ایالاتی تحت عنوان هرمزگان و بوشهر وجود نداشته و همه این مناطق جزء فارس بودند لذا به همین مناسبت دریای فارس که یکی از ایالت های ایران بود به نام خلیج فارس نامگذاری شد.

این تاریخ پژوه خاطرنشان کرد: بیشترین کرانه را در میان کشورهای اطراف، کشور ما دارد که به نام دریای مازندران معروف است. آن سوی خلیج فارس، دریای عمان به نام کشورعمان نامگذاری شده چرا که بیشترین ساحلش متعلق به این کشور است و مناقشه ای بر آن نیست، همچنین از این سمت که از هرمزگان به خلیج فارس هم شمال و هم جنوب در طول تاریخ جزء قلمرو کشور ما بوده و هست.

این پژوهشگر گفت: امروزه موسسات معتبر بین المللی از واژه درست و صحیح «خلیج فارس» یا «دریای ایران» استفاده کرده و کمتر مراکز معتبری از نام مجعول دیگری استفاده می کنند. این مباحث از دهه 60 میلادی آغاز شد و کمتر از 50 سال است که زمزمه هایی به غیر از خلیج فارس شنیده می شود، قبل از آن نیز خود اعراب در مکاتباتشان از واژه خلیج فارس استفاده می کردند.

وی ادامه داد: اخیرا طی 10 سال اخیر، تلاش های زیادی شد تا با سرمایه گذاری در دپارتمان های دانشگاه های علوم پایه و امریکایی جایگزین مراکز ایران شناسی شوند. امریکا و برخی از کشورهای اروپایی از تامین هزینه های مراکز فرهنگی و دانشگاهی‌شان عاجزهستند و سعی دارند این مراکز را به سمت خودگردان سوق دهند از این رو باعث شده برخی از کشورهای عربی در این دسته از مراکز نفوذ پیدا کنند و حتی سعی دارند مراکز ایران شناسی را به تعطیلی بکشانند که البته در برخی جاها هم موفق شدند.

ططری اشاره کرد: یکی از اهدافی که این کشورها دنبال می کنند این است که بتوانند این مراکز ایران شناسی را در خلیج فارس تعطیل کنند و خود آنها را به دست بگیرند تا مطالعات انجام شده را به سمت دیگری رهنمود کنند. اما آنچه که مسلم است بر اساس اسناد، مکاتبات و منابع روز و جاری دنیا اکثر سازمان های و منابع معتبر از واژه «خلیج فارس» استفاده می کنند.

به گفته این نویسنده، ما در برهه ای از تاریخ اشتباهاتی داشتیم، برخی از اسامی ایرانی جزایر یا سکوهای خلیج فارس را با نام های عربی جایگزین کردیم که صدمه بزرگی را به ما وارد کرد. جدا شدن بحرین نیز اشتباه دیگری بود که در طول تاریخ برایمان رخ داد.

وی در پایان گفت: ما باید این روز را یک مناسبتی قرار دهیم برای بازشناسی این ویژگی ها، همچنین چه خوب است بسیاری از هموطنان را با تورهای مختلف جزایر و بنادر را از نزدیک مشاهده کرده و عظمت و هویت ایرانی را از نزدیک لمس کنند.