در این زمینه
جامجم آنلاین مصاحبهای با عدنان موسیپور، رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی
داشته تا از وی درباره اهمیت استاندارد در موفقیت صادراتی کشورمان بپرسد که در ادامه میخوانیم.
اهمیت استاندارد در توسعه صادرات غیرنفتی ما چیست؟
اصولاً با توجه به موضوع مبادلات تجاری میان کشورها، وقتی صحبت از صادرات کالا میکنیم باید چند نکته را در نظر داشته باشیم که این فرآیند تکمیلشده و مبادله صورت بگیرد. در این زمینه قیمت، کیفیت، ارائه خدمات پس از فروش و تداوم عرضه محصول در بازار ایجاد شده، همه و همه تعیینکننده هستند. این در حالی است که تعدادی از موارد یاد شده مربوط به موضوع استاندارد است. بهعنوانمثال کیفیت، خدمات پس از فروش ازجمله این موارد هستند. پس استاندارد در تکمیل فرآیند صادرات، یکی از مهمترین نکات است که باید رعایت شود.
بهاینترتیب قیمت مثل گذشته اولویت خریداران نیست؟
ببینید؛ قیمت یکی از آیتمهای تعیینکننده است، اما امروز اینطور نیست. شاید درگذشته قیمت میتوانست اصلیترین آیتم برای انجام معامله باشد و کالای باکیفیت و بیکیفیت درنهایت باقیمت مناسب عرضه میشد، ولی در حال حاضر چنین نیست واصلیترین موضوع کیفیت یا همان تناسب استاندارد محصول تولیدشده با استانداردهای بازار هدف است.
اهمیت استاندارد در حفظ بازارهای تجاری بینالمللی در چیست؟
خوب این نکته کاملاً مشخص است. به این دلیل که وقتی صحبت از کیفیت کالا و ارائه خدمات میکنیم، قطعاً استانداردسازی متناسب با بازار هدف صورت گرفت است. این اصلیترین پایه برای حفظ بازار یا افزایش سهم بازار هدف است. این نکتهای بود که طی سالهای گذشته متأسفانه صادرکنندگان ما زیاد به آن توجه نداشتند و از همین محل هم ضربه خوردهاند.
منظور شما از ضربه خوردن چیست؟
در موضوع صادرات بههیچعنوان نمیتوانیم مقطعی برنامهریزی کنیم. بهاینترتیب صادرکنندهای موفق است که بتواند برای یک دوره بلندمدت در بازار برنامهریزی کنند. این در حالی است که متأسفانه قبلاً بسیاری از صادرکنندگان ایرانی بدون توجه به استانداردهای موردنیاز بازار هدف کالاهایی را در این بازار عرضه کردند و این کالاها برگشت خورد. زیان این اتفاق تنها اقتصادی نیست؛ بلکه ورود مجدد آن کالا به بازار هدف موردنظر به دلیل سابقه نامناسب تقریباً غیرممکن خواهد بود. البته نباید فراموش کنیم کلاً کالای ایرانی با این شیوه ضربه خواهد خورد.
پس درواقع شما عدم عرضه مناسب کالاهای ایرانی در برخی از بازارهای خارجی را ناشی از این معضل میدانید؟
بله؛ با توجه به استاندارد نبودن محصولات ایرانی در برخی موارد بخصوص طی چند سال گذشته تولیدات ایران در فروشگاهها و جای مناسب عرضه نمیشود و به شکل فله فروخته میشوند. متأسفانه این اشتباه را طی پروسه چندین ساله در بازارهای اطراف کشورمان تکرار کردهایم. این اتفاق دقیقاً زمانی رویداده که میبینیم، محصولات کشورهای دیگر یعنی رقبا در همین بازارها با توجه به استاندارد بودنشان بهراحتی جذب بازار شده و سهم بازار مناسبی هم برای خود دستوپا میکند.
فکر میکنید بیتوجهی به این نکته ناشی از چیست؟
ببینید بخشی مربوط به مسئولان و نهادهاست که سختگیری مناسبی نداشتند، اما بخش عمده مربوط به خود تولیدکنندگان است. به این دلیل که درواقع پایه تولید ما و تفکر تولیدی ایران و استانداردهایش بر اساس نیازهای داخلی چیده شده و استانداردهای خارج از کشور و بازارهای اطراف ما دیده نشده است. همین نکته باعث شده است در کشورهای اطراف کالای ایرانی عرضه میشود، ولی وقتی کالای اروپایی وارد میشود کالای ایرانی کنار میرود. بطور کلی نباید فراموش کنیم رعایت استاندارد و کیفیت چیزی نیست که بخواهیم با این نکته شوخی کنیم و نادیده بگیریم .
برخی کارشناسان بر این باورند همسانسازی استانداردهای ایران با بازارهای هدف بسیار کند انجامشده است، آیا شما با این نکته موافق هستید؟
اجازه بدهید اینگونه پاسخ بدهم که بطور کلی 2 روش داریم. یکی گزینه برنامهریزی است و دولت و بخش خصوصی انجام بدهند تا بالاخره نگاه تغییر کند و استانداردهایی تعریف شود. ولی روش دوم درواقع همان آزمون و خطا است که خود بازار کالا را پس میزند و اجازه فعالیت به صادرکننده نمیدهند و تولیدکننده مجبور میشود کالا را بر اساس نیاز بازار هدفش تولید کند که این روش، هزینهبر و زمانبر است و هیچ امتیازی برای تولیدکنندگان نیز ندارد.