چرا ارز گران شد؟! / پیش‌بینی قیمت دلار طی هفته‌های آینده

ب‌ه گزارش جام جم آنلاین، می‌گویند اختیارات بانک‌مرکزی برای کنترل نرخ ارز بیشتر شده و این نهاد می‌تواند به‌صورت مستقیم به این بازار ورود کند.

این اقدام از نظر برخی کارشناسان، مثبت تلقی می‌شود و برخی دیگر معتقدند ورود مستقیم دولت به بازار ارز پیامد‌های خوبی ندارد. استناد این موضوع را هم دخالت دولت دوازدهم در بازار ارز می‌دانند که اگر هر نفر ارز خود را معرفی نکند قاچاق است و مواردی از این قبیل. حالا سران سه قوه، این اختیار را به بانک‌مرکزی داده‌اند که به‌طور مستقیم و با عرضه ارز، این بازار را کنترل کند.

چندی پیش علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک‌مرکزی ایران اعلام کرد با توجه به اختیارات ویژه‌ای که به بانک مرکزی داده شد باید منتظر اتفاقات خوبی در بازار ارز باشیم. موضوعی که کامران سلطان‌زاده، عضو کانون صرافان نیز آن را تایید کرد و ورود مستقیم بانک‌مرکزی به بازار ارز را مثبت دانست.

به گفته وی، از آنجا که ذخایر ارزی، وضعیت مناسبی دارد، ورود مستقیم بانک‌مرکزی به‌سرعت به تعادل ارز کمک می‌کند و فروشندگان در این بازار بیشتر خواهند شد.

سابقه، نشان داده که هرگاه بانک مرکزی قدرت خود را به‌صورت مستقیم در کنترل بازار اعمال کرده، انعکاس قوی در تعادل بازار ارز داشته است، زیرا منابع ارزی بانک‌مرکزی طبق آمار ارائه‌شده، وضعیت مناسبی دارد و ورود مستقیم بانک‌مرکزی به‌سرعت به تعادل در بازار ارز کمک قابل‌توجهی خواهد کرد.

مشاهدات میدانی جام‌جم از بازار ارز نشان می‌دهد میزان فروشندگان در بازار غیررسمی افزایش یافته و تقاضا برای ارز مسافرتی نیز در صرافی‌های رسمی این بازار بیشتر شده است. نرخ فروش دلار در صرافی‌ها تقریبا ۲۶هزار تومان و در بازار غیررسمی نیز ۳۲هزار تومان بود. به عبارت دیگر، فاصله نرخ دلار در صرافی‌ها و بازار آزاد تقریبا به ۵۰۰۰ ــ ۴۰۰۰ تومان رسیده و در این محدوده در نوسان است.

حالا این پرسش ایجاد شده که چرا نرخ ارز در بازار افزایش یافته و همه را نگران کرده است؟ برخی بر این باورند که عوامل خارجی مانند برجام و قطعنامه شورای حکام عامل افزایش نرخ ارز در ایران است و این موضوع تقاضا برای ارز را افزایش می‌دهد.

برخی دیگر نیز معتقدند کاهش درآمد‌های ارزی و حذف ارز ترجیحی باعث گرانی ارز شده است. بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس اقتصادی درباره عوامل گرانی ارز به جام‌جم می‌گوید: تعیین نرخ ارز، تابعی از عرضه و تقاضاست که البته آثار روانی را هم باید به آن اضافه کرد.

از سوی دیگر، بررسی‌ها نشان می‌دهد تورم ماهانه طی ماه‌های گذشته حداقل ۴درصد رشد داشته و طبیعی است در چنین شرایطی نرخ ارز نیز بالا برود.

در مقابل محمدرضا جهان‌بیگلری، کارشناس اقتصادی به جام‌جم می‌گوید در روز دوشنبه هفته جاری، فروش بیش از خرید بود و دولت ارز را در نرخ ۳۱هزار و ۳۰۰ تومان نگه‌داشت. به گفته وی، برخی دولت‌ها در سال‌های پایانی، فنر قیمتی ارز را رها می‌کنند، اما در دولت سیزدهم در سال ابتدایی فعالیت این کار انجام شده که به نظر می‌رسد این اقدام باعث تثبیت نرخ ارز در دو سه سال آینده شود. حسینی‌هاشمی از منظری دیگر گرانی نرخ ارز را تحلیل می‌کند و می‌گوید به نظر می‌رسد نقدینگی از جایی در اقتصاد در حال افزایش است. از سوی دیگر به دلیل این‌که سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌های خرد مردم وجود ندارد تقاضا برای خرید ارز زیاد شده است. در مقابل جهان‌بیگلری معتقد است نرخ ارز تحت کنترل دولت بوده و از نوسانات آگاه است.

نابودی تولید با سرکوب نرخ ارز

افزایش تقاضای ارز در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، امری طبیعی است و با توجه به نرخ تورم که رشد داشته افزایش نرخ ارز دور از ذهن نبود. ضمن این‌که به نظر می‌رسد برخی دلالان در بازار ارز بسیار تاثیرگذار هستند و به همین دلیل است که تصمیم گرفته شد بانک‌مرکزی به‌صورت مستقیم وارد این بازار شود. در طول سال‌های گذشته که نرخ تورم بالا می‌رفت و نرخ ارز ثابت می‌ماند فعالان بخش خصوصی اعلام می‌کردند این کار، یارانه به تولیدکنندگان خارجی است. به این دلیل که با سرکوب نرخ ارز، سرمایه‌گذاری برای تولید، توجیه خود را از دست می‌دهد، اما با واقعی‌سازی نرخ ارز می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد.

 

حالا و با وجود ورود مستقیم بانک‌مرکزی به بازار ارز برخی اعتقاد دارند همه چیز در روند معقول و کاهشی قرار خواهد گرفت و برخی دیگر هم می‌گویند قیمت دلار افزایش خواهد یافت، زیرا بانک‌مرکزی منابع لازم را برای توازن بازار ندارد و از طرفی، تورم هم مزید بر علت شده است. بااین‌حال باید صبر کرد و با رصد بازار منتظر روز‌های آینده بود.

محمدحسین علی‌اکبری - گروه اقتصاد