کتاب‌ درسی؛ پاشنه آشیل تحصیل

مشکل اینجا بود که دکمه‌ای به نام نظام ۳-۳-۶ ناگهان پیدا شد و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی باید برای آن کتی به نام کتاب درسی می‌دوخت ولی چون عجله در همه چیز اولویت داشت، کتی که برای آن دکمه دوخته شد، خوش ترکیب از آب در نیامد. روز گذشته در فاصله‌ای ۱۲ساله از شروع این اتفاقات، علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در جمع خبرنگاران حاضر شد تا توضیح دهد برای این کوزه شکسته و آب ریخته چه برنامه‌هایی در دست اقدام است تا دانش‌آموزان با کتاب‌هایی که به روشی فنی تدوین شده‌، سر و کار داشته باشند. این سازمان البته در ادبیاتش چند تغییر اعمال کرده به طوری که رسالت اصلی‌اش را به‌جای تولید کتاب درسی، تولی‌گری برای تولید محتواهای آموزشی قرار داده و نیز این که کتاب درسی نباید منبع انحصاری آموزش در مدرسه باشد بلکه به کتاب درسی فقط باید به‌عنوان یکی از منابع آموزشی نگاه شود. بر این اساس آنچه در دستور کار سازمان پژوهش قرار دارد، تنوع بخشیدن به محتواها و منابع آموزشی و تاکید بر نقش معلم و توانمندسازی او برای استفاده از این منابع است، زیرا علی لطیفی معتقد است  که «تجربه شکست خورده‌ای وجود دارد که حتی وقتی کتاب‌های تحولی نگارش شده، چون معلمان توانمند و آموزش دیده نبودند، آموزش‌ها همپای محتواهای درسی پیش نرفته است.»

ارائه ۳ خدمت برای تحقق ۴ شایستگی

 باید به مدرسه، راهنمای عمل برنامه درسی ملی داده شود تا معلم و عوامل آن در راستای تحقق اهداف برنامه درسی ملی حرکت کنند. دست معلم و مدرسه باید از مواد و منابع آموزشی متعدد پر باشد و انحصار آموزش در دست کتاب‌های درسی نباشد بلکه تنوع بخشیدن به محیط‌های یادگیری نیز باید در دستور کار باشد. باید به مدرسه یک نظام خدمات پشتیبانی علمی ارائه داد، یعنی هر محصولی که در اختیار مدرسه قرار می‌گیرد، آموزش استفاده از این محصولات نیز ارائه شود. اینها سه خدمتی است که علی لطیفی می‌گوید به‌عنوان ماموریت‌های جدید سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تعیین شده است. اما هدف از بازتعریف ماموریت‌ها، محقق شدن یک نقشه راه است که تحقق مجموعه‌ای از شایستگی‌ها را در جمعیت دانش‌آموزی دنبال می‌کند. 
لطیفی روز گذشته در جمع خبرنگاران توضیح داد که ایجاد مهارت‌ها و توانمندی‌های پایه در دانش‌آموزان از جمله هویت ایرانی ـــ اسلامی و توانمندی‌های هویتی مانند هویت دینی، خانوادگی و جنسیتی در کنار شایستگی تفکر و تعقل شامل جست‌و جوگری، کنجکاوی، تمرکز و بینش، تحلیل، استدلال، خلاقیت و ابداع در دستور کار است.  همچنین شکل‌گیری شایستگی مسئولانه مانند توان برقراری ارتباط مؤثر، اخلاق و آداب ارتباط، کارگروهی و سواد ارتباطات رسانه‌ای و نیز شایستگی مدیریت خود که مشتمل است بر خودآگاهی، هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی، خودیادگیری و خویشتنداری در دستور کاراست تا دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی از طریق دریافت آموزش‌های تحولی چه از طریق کتاب‌های درسی و چه از مسیر سایر منابع و محیط‌های یادگیری به آنها مجهز شوند.