ربات‌ها علیه مردم

دستکاری در رسانه‌های اجتماعی جبهه جدیدی برای معاندینی است که به‌دنبال رخنه در انتخابات، قطبی‌کردن افکار عمومی و منحرف ساختن گفتمان‌های سیاسی، هستند. در گزارش تازه منتشر شده در این رابطه تلاش شده با مشخص‌کردن تعداد حساب‌های توییتری ربات‌ها که با نمونه‌گیری از لایک‌کنندگان و ریتوییت‌کنندگان به‌دست آمده و میزان هزینه‌کردی که براساس گزارش مرکز عالی ارتباطات استراتژیک ناتو برای خرید لایک و ریتوییت اعلام شده، میزان هزینه حمایتی از این اکانت‌ها در توییتر فارسی در بازه زمانی ۲۵شهریور تا ۱۵مهر بررسی شده است. برای تعیین تعداد تقریبی ربات‌ها، روش در نظر گرفته به این صورت بود که برای هر توییت، ۱۰۰‌لایک‌کننده و ریتوییت‌کننده آخر در حساب توییتری شخص مورد نظر بررسی و درصد ربات‌ها به این روش مشخص شود. نکته مهم در بررسی اکانت‌های فعال در جریان ناآرامی‌های ۱۴۰۱ ایران این است که این افراد ــ که به طور عمده چهره‌های ورزشی، هنری ورسانه‌ای بودند ــ به یکباره به‌صرافت انجام کنشگری مدنی و فعالیت سیاسی افتادند و عدم شناخت آنها از فضای سیاسی سبب بروز گاف‌های زیادی در نوشته‌ها و کنشگری‌های آنها شد؛ با این حال محبوبیت این سلبریتی‌ها در جلب توجه کاربران توییتری مؤثر بوده است. حضور ۱۰اینفلوئنسر توییتری فعال در زمان ناآرامی‌ها در خارج از کشور این نکته مهم را تداعی می‌کند که همه این افراد از بیرون گود و بدون صرف هیچ هزینه‌ای قصد ایجاد تحول و تغییر را داشته‌اند؛ این در حالی است که چهره‌های داخلی با وجود اعمال محدودیت‌ها به‌هیچ‌وجه نتوانستند از این محبوبیت برخوردار شوند. با وجود این‌که محاسبه دقیق تعداد ربات‌ها در توییتر بسیار پیچیده است اما محاسبه فعالیت غیرعادی برخی اکانت‌ها که با واکاوی تعداد ریتوییت‌ها و زمان لایک و بازنشر توییت‌ها قابل تحلیل و ردیابی است، این نکته مهم را افشاگری می‌کند که ربات‌ها و بدافزارها نقش مهمی در بالاآمدن و افزایش توجه اینفلوئنسرهای توییتری در زمان ناآرامی‌ها داشته و انتشار برخی تخمین‌های وبسایت‌های فیک‌یاب، ادعای حمایت رباتیک حدود ۴۰درصدی این حساب‌ها را تایید می‌کند.