توقف مرگ پیش از تولد

این روزها که آژیر خطر کاهش جوانی جمعیت وحرکت به سمت ابر بحران تاریخ ایران یعنی پیری جمعیت درکشور به صدا درآمده و براساس محاسبات بین‌المللی گفته می‌شود تا ۳۰سال آینده،۳۰درصد ازجمعیت کشورسالمند خواهدشد،ناباروری از یک‌سو و آمار وحشتناک از سقط جنین ازسوی دیگر تیرخلاص به این مسأله است.بنابر اعلام بهرام عین‌اللهی،وزیربهداشت درحال حاضر۳.۵تا چهارمیلیون نفر در کشور نابارورهستند. این آمارزمانی بحرانی می‌شودکه درکنارعدم باروری وعدم تمایل برخی اززوج‌ها در بحث فرزندآوری،آمارهای عجیب و بالایی که از سقط جنین به گوش می‌رسد نیز بسیارنگران‌کننده ومزید بر بحران جمعیتی کشور است.
 
آمارهای وحشتناک سقط جنین در کشور
سال گذشته امیرحسین بانکی‌پور، نماینده مجلس اعلام کرد:«روزانه۲۰۰۰سقط درکشور اتفاق می‌افتدکه ۹۳درصد این جنین‌ها حلال‌زاده هستند.»درسال۱۴۰۱نیزپروفسور محمد‌اسماعیل اکبری،رئیس کارگروه جمعیت‌وسرمایه اجتماعی،کمیسیون علمی فرهنگی و اجتماعی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام درخصوص آمار سقط عمدی گفته بود: «سقط عمدی یا جنایی نزدیک به یک‌سوم کل سقط‌ها را تشکیل می‌دهد که رقم بالا و خجالت‌آوری است؛ یعنی ما درسال حدود۵۳۰ هزار سقط عمدی داریم.» همچنین صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت نیز درباره آمارهای سقط جنین بیان کرد: به‌طور میانگین سالانه ۳۵۰ هزار تا ۵۳۰ هزار مورد سقط جنین در کشور انجام می‌شود که ازاین میزان حدود ۱۰تا۱۲هزارموردمجوزدار است و توسط پزشکی قانونی انجام می‌شود. حدود ۱۰تا۱۲هزار مورد هم سقط غیرارادی است وبقیه آن سقط غیرقانونی وجنایی است.با توجه به این‌که سقط جنین در کشور مگر در شرایط خاص و با تاکید پزشک، قانونی نیست، بسیاری از افراد در مراکز غیرقانونی اقدام به این کار می‌کنند و به همین دلیل در این زمینه آمارهای دقیق و یکسانی وجود ندارداما وجه اشتراک تمامی آمارهای اعلام شده، بالا بودن نرخ آن است! موضوعی که چند سالی است نگرانی بسیاری از دغدغه‌مندان ومسئولان کشور رابرانگیخته است و اخیرا نیز حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس‌جمهور، آمار سقط جنین را بالا و نگران‌کننده دانسته و گفته است: باید جلوی سقط جنین گرفته شود؛ جز مواردی که پزشک حاذق اعلام می‌کند که ضرورت دارد. رئیس‌جمهور در بخش دیگر سخنان خود در این زمینه، فعالیت همه دست‌اندرکاران در این زمینه را ضروری دانست و خواستار ورود قوه قضاییه شد.
   
عدم آگاهی و فقر فرهنگی
اما به‌رغم غیرقانونی بودن این مسأله و آسیب‌های گسترده وبعضا جبران‌ناپذیر آن برای زن وخانواده، چرا آمار سقط جنین در کشور اینچنین بالاست؟نسرین سحرخیز، کارشناس جمعیت و متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با جام‌جم، اصلی‌ترین علت سقط جنین را عدم آگاهی و مسائل فرهنگی می‌داند؛«اصلی‌ترین علت سقط جنین مربوط به باروری‌های غیرمنتظره و عدم آمادگی زوجین برای پذیرش فرزند ناشی ازعدم آگاهی آنها نسبت به باروری است.»به گفته این متخصص زنان،به غیرازمسائل فرهنگی،مشکلات اقتصادی علت دیگر سقط جنین است.بسیاری ازافراد عدم توانایی درتامین هزینه‌های فرزند را به‌عنوان علت سقط آن عنوان می‌کنند. سحرخیز درخصوص عوارض سقط جنین برای زن می‌گوید:«‌بسیاری ازمادران به‌رغم میل باطنی خود سقط را انجام می‌دهند و بزرگ‌ترین آسیبی که به زن در این جریان رخ می‌دهد، آسیب روحی وافسردگی است.علاوه بر آسیب‌های روحی، بعد ازسقط آسیب جدی به دستگاه تولید مثل زن وارد می‌شود که در مواردی عوارض آن تا حدی است که منجر به عدم باروری مجدد فرد می‌شود!»
 
ضرورت تغییر الگوی فرزندآوری
سید‌محسن حسینی‌هرندی، پژوهشگر ومدرس دانشگاه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: «طبق یافته‌های پژوهشی در کشور، مسأله سقط جنین نه مربوط به مشکلات اقتصادی است و نه به عوامل دیگر مرتبط است بلکه این موضوع فقط ناشی از فقر فرهنگی است. چرا که فرهنگ فرزندآوری برای بسیاری از افراد جامعه، فرهنگ فاخری نیست لذا فرزند خود را از بین می‌برند.‌»

فرزند؛ ضریب ایمنی خانواده‌
هرندی با اشاره به نقش واثرات وجود فرزند در خانواده معتقد است:«فرزندضریب ایمنی خانواده‌ها را بالا می‌برد. طبق آمارها بیشترین میزان طلاق در چهار سال اول زندگی وزمانی است که فرزندی وجود ندارد! بنابراین اذهان جامعه باید نسبت به این‌که فرزند یک هنجار است، تغییر کند.»با توجه به این‌که تاکنون سیاستگذاران حوزه جمعیت، وزارت بهداشت و دیگر دستگاه‌های کشور طرح‌های مختلفی را همچون تصویب قانون جوانی جمعیت و درراستای آن، اجرای طرح نفس و نجات ۴۰۰۰ فرزند سقط، پوشش بیمه داروهای مرتبط با درمان ناباروری، گسترش مراکزدرمان ناباروری و...اجرا کرده‌اند اما به‌رغم این اقدامات همچنان آمار سقط جنین و ناباروری در کشور بالاست. آماری که با توجه به شرایط خاص جمعیتی ایران،آژیر خطر بزرگ‌ترین بحران جمعیتی کشور را گوشخراش‌تر از قبل می‌کند!

فرهنگ‌سازی  برای کاهش سقط جنین
این استاد دانشگاه فرهنگسازی را اصلی‌ترین اقدام درجلوگیری ازسقط جنین می‌داند ومی‌گوید:«اگر صداوسیما متناسب با ذائقه مخاطبان برنامه‌های متنوع مانند فیلم و سریال، مستند و...بسازد قطعا درافزایش آگاهی افراد وکاهش آمار سقط جنین در کشور بسیار اثرگذار است.‌»به گفته این مدرس دانشگاه،وجود باورهای غلط درزمینه ازدواج و فرزندآوری موضوعی است که فرهنگ‌سازی را ضرورت می‌بخشد. هرندی در این‌خصوص می‌افزاید:«درحال حاضر اغلب دانشجویان در برابر ازدواج و فرزندآوری موضع دارند در حالی‌که بسیاری ازآنها پس ازچنددقیقه صحبت ازموضع خود فاصله می‌گیرند و اقناع می‌شوند. این موضوع بیانگر این است که اکنون باورهای غلط در جامعه و درمیان جوانان وجود داردواین باورغلط است که باعث عدم ازدواج و فرزندآوری می‌شود لذا برای مقابله با آن باید هر دستگاهی متناسب با کارکرد خود اقدام به اقناع‌سازی و ارتقای اطلاع‌رسانی کند.