خشکسالی، پنبه تولید را زد

هم‌اکنون ۱۸استان کشور پنبه کشت می‌کنند امابیشتر این محصول دراستان‌های گلستان،خراسان‌رضوی و فارس تولید می‌شود. هر‌چند که طی سال‌های اخیر استان‌های خراسان شمالی، خراسان جنوبی، اردبیل ایلام، لرستان، سیستان و بلوچستان و مناطق گرمسیر استان‌ کرمانشاه نیز به تولید این محصول استراتژیک و حیاتی کشاورزی روی آورده‌اند. با این‌حال، آنچه که پیداست این است که با توجه به افزایش سالانه ۲۰ درصدی تولیدات صنایع نساجی و از سوی دیگر وقوع خشکسالی و تغییرات آب‌و‌هوایی که کاهش تولید پنبه در کشور را در‌پی‌داشته، هم‌اکنون میزان خوداتکایی کشورمان به تأمین پنبه از مبادی داخلی کاهش یافته و واردات پنبه نیز افزایش یافته است. این مهم در حالی صورت گرفته که کشورمان تا سال ۱۳۸۳در این زمینه خودکفا بود و ‌هرازگاه به دیگر کشورها این محصول را صادرمی‌کرد. اما ازآن سال تاکنون، همواره شاهد کاهش وابستگی به تولیدات داخلی بوده‌ایم که در کنار عوامل مورد اشاره می‌توان به جنبه‌های تجاری صاحبان اراضی پنبه در استان گلستان برای کشت برنج به‌جای پنبه نیز اشاره کرد. هر‌ساله کشت پنبه از اول فروردین تا پایان بهار ادامه دارد و این محصول معمولا از شهریور‌ تا پایان سال برداشت می‌شود؛ با این حال گزارشات حاکی از آن است که تولید این محصول در سال جاری با افت محسوسی روبه‌رو شده است. 
   
کاهش تولید
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: در سال‌های اخیر با توجه به کاهش تولید و نیاز بازار، میزان واردات پنبه به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است. امیر یوسفی با بیان این‌که در سال‌های اخیر میزان کشت و تولید پنبه در کشور کاهش چشمگیری پیدا کرده است، گفت: زمانی گلستان یکی از قطب‌های تولید پنبه در کشور بود و نیاز بخش زیادی از کارخانه‌ها و صنایع نساجی را تأمین می‌کرد اما حالا تولید در این استان کاهش شدیدی پیدا کرده که البته در کل کشور هم شرایط به همین گونه است.وی افزود: نیاز سالانه صنایع کشور به پنبه حدود ۱۶۰هزارتن است که فقط ۶۰ هزار تن آن در داخل تأمین می‌شود و نیاز به واردات ۱۰۰ هزار تنی داریم. یوسفی تصریح کرد: با کاهش شدید سطح زیرکشت و عدم حمایت دولت‌ها از این محصول، بسیاری از کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی در کشور تعطیل شده و با وجود این‌که روزگاری کشورمان صادرکننده پنبه محلوج بود اما در حال‌حاضر به‌دلیل کمبود تولید، فعالیت برای اندک کارخانجات باقی‌مانده نیز امکان‌پذیر نیست. وی ادامه داد: همیشه واردکنندگان دارای لابی‌های قوی بودند و استان‌های تولیدکننده مانند گلستان که صدایی در کشور و دولت نداشتند، متضرر شدند. همچنین در سال‌های اخیر به بهانه حمایت از محصولاتی مانند گندم و امنیت غذایی از تولید یک محصول ارزشمند مانند پنبه چشم‌پوشی شد. 
   
نیاز به واردات
خشکسالی و تغییرات اقلیمی، آفات شدید و وضعیت نامساعد جوی دراصلی‌ترین قطب‌های تولید پنبه سبب شده که ذخایر این محصول به کمترین میزان خود طی دهه‌های گذشته برسد‌ و در نتیجه قیمت جهانی پنبه افزایش ۳۰ درصدی را در بازارهای جهانی نشان دهد. همین امر سبب شده مواد اولیه صنعت نساجی با افزایش ارزبری روبه‌رو شود و تولیدات نهایی این صنعت نیز در داخل کشورمان رنگ افزایش قیمت به خود بگیرند. نیاز سالانه صنعت نساجی از کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و هند تأمین ‌شود. 

خروج سالانه ۲۰۰ میلیون دلار ارز 
مدیرعامل صندوق پنبه می‌گوید:بنابرآمار ازابتدای سال تاکنون۷۰هزارتن پنبه کسری نیاز صنعت نساجی وارد شده است. محمدحسین کاویانی موجودی پنبه در کارخانجات پنبه‌پاک‌کنی گلستان را ۴۰۰تا ۵۰۰ تن اعلام کرد و افزود: اکنون ۸۵ تا ۹۰ درصد محصول منطقه مغان و ۶۰ تا ۶۵ درصد محصول خراسان و فارس برداشت شده است اما وزارت جهاد کشاورزی آمار دقیقی از میزان موجودی پنبه در کارخانجات اعلام نکرده، هرچند برآورد می‌شود که رقم زیادی نباشد.مدیرعامل صندوق پنبه میانگین قیمت هرکیلو پنبه وارداتی را دو دلار اعلام کرد وافزود: بنابر آمار سالانه حداقل ۱۰۰هزارتن پنبه با ارزش ۲۰۰میلیون دلار وارد می‌شود که اگر دولت به بخش کشاورزی و صنعت کمک کند، امکان تولید درحد نیاز بازار داخل وجود دارد.کاویانی با بیان این‌که مسأله اقتصادی برای توسعه هر زراعتی اولویت نخست است، افزود: نوسانات نرخ ارز در آینده بر سطح زیرکشت و تولید این‌محصول اثر‌گذار خواهد بود. مدیرعامل صندوق پنبه با بیان این‌که در شرایط کنونی کمتر از یک سوم پنبه مورد نیاز از داخل تأمین می‌شود، تصریح کرد: بنابر آمار از ابتدای سال تاکنون ۷۰ هزارتن پنبه وارد شده و همواره پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال به ۱۰۰ هزارتن برسد، کما این‌که سال قبل ۱۰۸ هزارتن واردات داشتیم.