پتروشیمی، ارزش‌آفرینی به جای خام‌فروشی

ازسوی دیگر در بندی دیگر بر افزایش ارزش افزوده ازطریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه (براساس شاخص شدت مصرف انرژی) وبالا بردن صادرات برق، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی با تأکید بر برداشت صیانتی از منابع تاکید شده بود.به همین دلیل به‌نظر می‌رسد افزایش صادرات محصولات پتروشیمی و ارزآوری آنها از طریق جلوگیری از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره ارزش امری بوده که طی سال‌های اخیر باید در دستور کار دولت‌ها قرار می‌گرفت.اهمیت این امر زمانی دوچندان می‌شود که بدانیم واردات محصولات پتروشیمی از ایران در برنامه‌های اولویت‌دار بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته و هر چقدر که کشورمان بتواند با جلوگیری از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره ارزش، محصول پتروشیمی بیشتری تولید کند، بدون ترس از نبودن متقاضی می‌تواند ارزآوری قابل‌توجهی از این راه داشته باشد.نمود این امر را می‌توان به صفوف گسترده مشتریان خارجی شرکت‌کننده دراجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا، نمایشگاه اکسپو و رویداد سرمایه‌گذاری و توسعه بالادست صنعت نفت و گازدید،به‌طوری‌که مسئولان کشورهای چین، قزاقستان، تایلند، زیمبابوه،هندوستان، رومانی،گرجستان، ارمنستان، امارات‌،سنگاپور، اوگاندا، سنگال، گینه کوناکری،عراق، نیجریه، آفریقای‌جنوبی، روسیه،نیجر،عمان و لسوتو برای واردات محصولات پتروشیمی و دانش و تجهیزات به کشورشان استقبال کرده‌اند.از سوی دیگر به نظر می‌رسد با ورود بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در تولید محصولات پتروشیمی می‌تواند در سالی که به همین عنوان نام‌گذاری شده، این امر محقق شود.درهمین خصوص ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در سال گذشته ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی به حدود ۹۷میلیون تن رسید که از این میزان ۷۵ میلیون و۲۰۰هزارتن انواع محصولات پتروشیمی تولید وبه بازارهای داخلی وخارجی عرضه شد.
     
جزئیات صادرات پتروشیمی
در سال گذشته صادرات محصولات پتروشیمی نیز به ۲۹میلیون تن محصول به ارزش حدود ۱۳ میلیارد دلار بود.با این‌حال حسن عباس‌زاده، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرد که پیش‌بینی می‌شود در پایان ۱۴۰۴ ظرفیت اسمی تولید صنعت به ۱۰۵ میلیون تن و صادرات حدود ۳۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تن محصول پتروشیمی به ارزش حدود ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ هزار دلار برسد.وی با اعلام این‌که راه‌اندازی در مجموع هشت‌میلیون و ۵۰۰هزار تن طرح پتروشیمی برای امسال پیش‌بینی شده که ظرفیت اسمی تولید به ۱۰۵ میلیون تن و تولید واقعی انواع محصولات پتروشیمی به ۸۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن می‌رسد، تصریح کرد: صادرات حدود ۳۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تن محصول پتروشیمی به ارزش حدود ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و فروش خالص داخلی ۱۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تن به ارزش بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای سال ۱۴۰۴ برآورد شده است.
عباس‌زاده درباره برنامه‌‌های توسعه‌ای این صنعت، اظهار کرد: درحال‌حاضر ۶۷ پروژه بزرگ پتروشیمی در دست اجراست که میانگین پیشرفت فیزیکی آنها حدود ۴۰ درصد است. این پروژه‌ها در چهار سال آینده به بهره‌برداری خواهند رسید و ظرفیت تولید پتروشیمی کشور را از ۹۷ میلیون تن به ۱۳۱میلیون تن افزایش خواهند داد.
     
چالش‌های تولید
صنعت پتروشیمی کشورمان با چالش‌هایی از‌جمله تامین انرژی، سوخت و عدم تامین کامل خوراک دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، به همین دلیل مسئولان کشورمان قصد دارند تا با استفاده از خوراک غیرگازی، این مشکل را برطرف کنند؛ به‌طوری‌که شرکت ملی پتروشیمی پیش‌بینی کرده در سال‌جاری ۱۰ میلیون مترمکعب از محل جمع‌آوری گازهای مشعل به خوراک پتروشیمی‌ها افزوده می‌شود، به‌طوری‌که هم‌اکنون نیز جمع‌آوری گازهای مشعل و خاموشی فلرها با کمک هلدینگ‌های بزرگ صنعت پتروشیمی در حال انجام است.
درهمین خصوص حسن علیمراد، مدیر برنامه‌ریزی وتوسعه پتروشیمی شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تاکید بر اهمیت چالش تامین خوراک و پیگیری‌ها و هماهنگی‌های جدی این شرکت با وزارت نفت، اظهار کرد: آیین‌نامه و مصوبه هیأت دولت به‌تازگی به‌دست ما رسیده و به‌گونه‌ای است که امید و تلاش داریم تا بتوانیم قرارداد‌های مربوط را میان هلدینگ‌های پتروشیمی و شرکت ملی نفت تا اواسط سال منعقد کنیم و به این ترتیب با سرمایه‌گذاری در حوزه بالادست و تامین گاز طبیعی به رفع ناترازی‌های موجود در کشور کمک شود.
از سوی دیگر برخی شرکت‌های پتروشیمی با امضای قراردادهایی سعی در راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی دارند تا برق مورد نیاز خود را تامین کنند.