از یک‌سو، بیشترین بازرسی‌ها و گزارش‌ها توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده که همواره تأکید داشته هیچ‌گونه انحرافی در برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مشاهده نشده است. اخیرا نیز گروسی مجددا بر این مسأله اذعان داشته و خودشان به‌خوبی از ماهیت فعالیت‌های ما مطلع هستند. با این حال همچنان شاهد طرح اتهامات و ایجاد ابهام از سوی برخی کشور‌ها براساس گزارش‌های منابع اسرائیلی و جریان‌های معاند هستیم که تلاش می‌کنند فشار‌های مضاعفی بر ایران وارد کنند.
در بحث مذاکرات نیز ایران همواره با هدف دستیابی به راه‌حل و رفع نگرانی‌ها پای میز گفتگو حاضر شده بود، با این حال در جریان همین مذاکرات شاهد ارتکاب جنایات اسرائیل بودیم که همین کشور‌های اروپایی یا در این اقدامات با رژیم‌صهیونیستی همکاری داشته‌اند یا در برابر برخی جنایات سکوت کرده‌اند.
در شرایطی که این کشور‌ها اصول و قواعد بین‌المللی را نقض می‌کنند و تعهدات خود را زیر پا می‌گذارند و اعتبار آژانس را مخدوش می‌سازند، مشخص می‌شود که سازمان بین‌المللی انرژی اتمی از مسیر فنی و تخصصی خود خارج شده و به ابزاری سیاسی در همکاری با قدرت‌های بزرگ و رژیم‌صهیونیستی در عملیات علیه ایران تبدیل شده و گزارش‌های مغرضانه می‌دهد.
در چنین فضایی، نمی‌توان وضعیت را عادی تلقی کرد یا انتظار داشت مذاکرات طبق روال متعارف بین اعضای متعهد آژانس پیش برود. آن‌ها وضعیت را از حالت طبیعی خارج کرده و بی‌اعتمادی به‌وجود آوردند.
اروپاییان در دوران برجام نیز به‌رغم حصول توافق، با خروج آمریکا و ناتوانی اروپا در جبران این اقدام، تعهدات‌شان اجرایی نشد و اراده‌ای نیز در این خصوص مشاهده نمی‌شد. اکنون هم با وجود اصرار بر همکاری مجدد ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مقامات کشورمان به‌درستی تأکید دارند که فعالیت هسته‌ای بومی حق ملت ایران است و این دانش باید در مسیر توسعه صلح‌آمیز کشور به کار گرفته شود.
جمهوری اسلامی ایران همواره برای مذاکره آماده بوده و این را در عمل نیز به اثبات رسانده است؛ هیچ موضوعی برای پنهان‌کاری وجود نداشته و حتی در مذاکرات اخیر همه اشکال شفاف‌سازی صورت گرفته است.
اگر کشور‌های اروپایی واقعا دغدغه صلح دارند، نخست باید فضای بی‌ثبات و امنیتی را آرام کنند، جلو تجاوزات و جنایات علیه ایران را بگیرند، حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم کرده و ثابت کنند که سازمان بین‌المللی انرژی اتمی از جایگاه فنی و حقوقی خود برخوردار است. آن‌ها همچنین باید اقدامات ضدایرانی خود در شورای حکام را متوقف کنند. چنانچه هدف اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران باشد، هم ابزار فنی وجود دارد و هم راهکار‌های متعددی ارائه شده است. اما پیش از هرگونه همکاری مجدد ایران با آژانس، لازم است کشور‌های مقابل دست از تهدید و اقدام نابخردانه بردارند و جنایات صورت‌گرفته را صراحتا محکوم کنند. در غیر این صورت، وقتی همزمان با مذاکرات، به تأسیسات هسته‌ای حمله می‌شود، دانشمندان هسته‌ای ترور می‌شوند و فرماندهان نظامی مورد تهدید قرار می‌گیرند، نمی‌توان این شرایط را برای گفتگو و همکاری مجدد مناسب دانست؛ مگر آن‌که طرف مقابل با اقدامات عملی نشان دهد که رویکردی تازه و مبتنی بر تامین منافع ملی ایران در پیش گرفته است.
عملکرد جمهوری اسلامی ایران طی ۱۲ روز جنگ تحمیلی نشان‌دهنده اقتدار، شهامت، شجاعت مسئولان و مردم و مجموعه نظام بوده است. این عملکرد را به سازماندهی «یک به‌علاوه پنج» تعبیر می‌کنم.
«یک» که ستون اصلی کار بود، رهبری بودند. اقدام مقام معظم رهبری در مدیریت بحران، حقیقتا بی‌نظیر بود. نحوه مدیریت ایشان با شجاعت، قاطعیت و عطوفت نسبت به مردم، سازماندهی سریع نیروهای نظامی بلافاصله پس از شهادت فرماندهان نظامی، ساماندهی ساختار دفاعی کشور و واکنش قاطع به جنایت رخ داده، اطلاع‌رسانی دقیق و هوشمندانه و همچنین بسیج مردم توسط رهبری و تمامی نهاد‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط، نقش ستون اصلی و منحصر‌به‌فردی در این رویداد ایفا کردند. این نقش‌آفرینی در تاریخ کشورمان ثبت خواهد شد.
در کنار این محور اصلی، پنج محور زیرمجموعه نیز وظایف بسیار تعیین‌کننده و مؤثری برعهده داشتند:
۱. نیروهای مسلح:
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در غیاب فرماندهان به شهادت رسیده، با سازماندهی مثال‌زدنی توانستند بخشی از توان دفاعی کشور را به نمایش بگذارند. این امر پیام روشنی به دشمنان مخابره کرد که تعرض به تمامیت ارضی کشور با پاسخ سنگین مواجه خواهد شد و هرگونه تعرضی تحمل‌ناپذیر است.
۲. نیروهای امنیتی:
دستگاه‌های امنیتی کشور نقش بسیار کلیدی در شناسایی عناصر نفوذی و مزدورانی که از داخل کشور به خیانت و مشارکت در ترور و شهادت مسئولان نظامی اقدام نمودند، ایفا کردند. بسیج نیروهای امنیتی، شناسایی و کنترل دقیق عوامل دشمن و خنثی‌سازی نقشه‌های آنان، بخش مهمی از موفقیت این مقطع بود.
۳. دستگاه دیپلماسی:
تحرک فعال دستگاه دیپلماسی کشور موجب شد کشور‌های منطقه و قدرت‌های جهانی در جریان تحولات قرار گیرند، مذاکرات و اطلاع‌رسانی هدفمند و هماهنگی‌های دوجانبه و چندجانبه و بین‌المللی، زمینه لازم را برای تصویب حق مشروع دفاعی جمهوری اسلامی ایران فراهم کرد.
۴. رسانه‌ها:
رسانه‌های کشور عملکرد بسیار خوبی از خود نشان دادند و به‌رغم وجود گرایش‌های مختلف، در دفاع از منافع ملی و مقابله با جنگ روانی دشمن، یکپارچه و هماهنگ عمل کردند. رسانه‌ملی با بهره گیری از تمام ظرفیت‌ها و دیدگاه‌های موجود، انسجام ملی را تقویت کرد که این رویکرد باید ادامه یابد.
۵. نقش مردم:
شاید مهم‌ترین محور در این میان، نقش بی‌بدیل مردم بود. ملت ایران تمامی تصورات باطل دشمنان را از میان بردند. آنان به‌رغم مشکلات اقتصادی، با مشارکت و انسجام چشمگیر، تمامی نقشه‌های دشمنان را نقش بر آب کردند و انسجام خود را به نمایش گذاشتند.
در جمع‌بندی باید تأکید کرد وجود رهبری حکیمانه، نعمتی بزرگ است و پیروی کامل از فرامین ایشان ضامن اتخاذ بهترین تصمیمات خواهد بود. بخش‌های دفاعی و امنیتی باید همواره آمادگی کامل داشته باشند و با نگاه بی‌اعتمادی به مواضع رژیم‌صهیونیستی، آمریکا و کشور‌های غربی؛ هوشیاری خود را حفظ کنند، چرا که دشمنان هر جایی ضعفی مشاهده کنند اقدام کرده و به اصول اخلاقی و بین‌المللی توجهی ندارند.
در بعد امنیتی شاید الان مهم‌ترین بخش را این سیستم عهده‌دار است و مردم نیز قطعا در جهت شناسایی مزدوران کمک کرده و همراهی لازم را داشته و خواهند داشت.
همچنین دستگاه دیپلماسی باید با مستندسازی جنایات رخ داده و تبیین مواضع ایران در مجامع بین‌المللی و منطقه‌ای، به شکل فعالانه این مسأله را پیگیری کند. رسانه‌ها نیز باید در مقابله با جنگ روانی و تحکیم روحیه جامعه، اقتدار ملی را حفظ کنند. در نهایت حفظ انسجام و وحدت ملی و ارتباط سازنده و صادقانه مسئولان با مردم، همچنان اساس موفقیت کشور خواهد بود.
همچنین رویکرد‌های بهتری وجود دارد که می‌تواند به‌طور جدی مشکلات اقتصادی مردم را کاهش داده و زمینه تقویت شاخص‌های اقتصادی کشور را فراهم آورد. ضروری است که از فرصت‌های موجود بهره گرفته و اقدامات اساسی برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور، بدون تاخیر و با اتخاذ تصمیمات شجاعانه، آغاز شود.
در شرایط کنونی، کسری بودجه می‌تواند موجبات بروز مشکلات جدیدی شود و نقاط ضعف موجود، می‌تواند زمینه‌ساز افزایش فشار‌ها و سوءاستفاده دشمنان شود؛ بنابراین اگر از فرصت‌های فعلی به نحو مطلوب استفاده شده و اقدامات اساسی و اصلاحات بزرگ با هماهنگی و مشارکت مردم، اطلاع‌رسانی شفاف و بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و متخصصان آغاز شود، بدون شک روند بهبود شرایط اقتصادی شتاب خواهد گرفت.
با گذر زمان و اجرای جراحی‌های بزرگ اقتصادی، شاهد بهبود وضعیت معیشتی مردم و افزایش رفاه اجتماعی خواهیم بود و زمینه تقویت عمده اقتصاد کشور فراهم می‌شود. در این صورت مردم نیز با اطمینان و اقتدار بیشتری از منافع ملی و سرزمین خود دفاع خواهند کرد.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
دکتر محمد اسحاقی، استاد دانشگاه تهران:
محمدرضا مهدوی در گفتوگو با «جامجم»:
