ابومحمد الجولانی، رئیسجمهور خودخوانده سوریه، روز دوشنبه هفتم ژوئیه (شانزدهم تیر) در سفری به ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی با شیخمحمد بنزاید، رئیس این کشور دیدار کرد اما این تمام ماجرا نبود.
در این حین، صخی هَنِگبی، رئیس شورای امنیت ملی رژیمصهیونیستی نیز در ابوظبی حضور داشت. «الجمهوریه»، روزنامه مستقل معروف منطقه شامات در سهشنبه هفدهم تیرماه گزارش داد که این دو نفر بهصورت پنهانی با یکدیگر در ابوظبی دیدار کردهاند. این رسانه همچنین بهنقل از منابع خود مدعی شده که این ملاقات «اولین از این نوع» نبوده است. با انتشار این خبر، رژیمصهیونیستی دچار سردرگمی شد و اعلام کرد که هنگبی اصلا سفری به امارات نداشته، بلکه همراه با نتانیاهو و هیأت اسرائیلی مربوطه، در واشنگتن به سر میبرده. نتانیاهو در پایتخت آمریکا حضور داشت تا درباره امضای آتشبس با حماس و سیاستهای ضد ایرانی، با دونالد ترامپ رایزنی کند.
او هرگز انتظار نداشت که قبل از ایجاد رابطه دیپلماتیک رسمی، خبر دیدار یک مقام صهیونیست ارشد با عالیترین مقام دولت دستنشانده دمشق پخش شود اما هنگبی قبلا هم در تیرماه و در یک جلسه سربسته در مجلس اسرائیل به این موضوع اشارهای کرده بود، که توسط روزنامه «اسرائیل هیوم» فاش شد. او گفته بود «سوریه و لبنان نامزدهای عضویت در پیمانهای ابراهیم هستند و همین الان هم گفتوگوی سیاسی و امنیتی، بهصورت مستقیم و روزانه در جریان است» و اگر عادیسازی رخ دهد، عقبنشینی ارتش اسرائیل از منطقه حائل «شاید بررسی شود.»
تقلای تلآویو برای فرار از انزوا
تلآویو مدتی است که بهدنبال متحدان و شرکای جدید در غرب آسیا میگردد تا بتواند انزوای تشدیدشده خود در جامعه بینالمللی را جبران کرده و در مورد تهدیدات پیرامونی آسودهخاطر شود. اسرائیل آشکارا نسبت به عادیسازی روابط خود با دولتهای عرب علاقه نشان میدهد. در شهرهای بزرگ رژیم صهیونیستی، بیلبوردهایی دیده میشود که روی آنها تصاویری از نتانیاهو، ترامپ و رؤسای دولتهای غرب آسیا از جمله رژیم جولانی، لبنان، فلسطین، مصر، اردن، عربستان سعودی، امارات، کویت و عمان وجود دارد. روی یک تابلوی خیابانی ادعا شده که «زمان برای یک خاورمیانه جدید فرارسیده است!» روی یکی دیگر از آنها به زبان عبری نوشته شده: «زمانی برای جنگ، زمانی [هم] برای قرار و مدار. اکنون زمانِ مصالحههای ابراهیم است». این نوشتهها اشاره دارند به پیمانهای موسوم به ابراهیم، که با میانجیگری ترامپ در دور اول ریاستجمهوریاش، موجب عادیسازی روابط رژیمصهیونیستی و چند دولت عربی شد. طی این توافقات جنجالی، در شهریور ۱۳۹۹ اسرائیل با امارات، بحرین، مراکش و سودان روابط دیپلماتیک خود را آغاز کرد. اکنون تلآویو مشتاقانه بهدنبال ملحقکردن دمشق به پیمانهای ابراهیم است. از خردادماه امسال، روزنامه اسرائیلی «اورشلیم پست» گزارش داد که جولانی و اسرائیل در حال پیشبرد گفتوگوهای امنیتی هستند، که میتواند به تحقق یک «قرارداد صلح» میان دو رژیم منجر شود.
ترکیبی از وابستگی و ترس
رژیم دمشق ابتدا با شک و تردید با رژیم اسرائیل تماس برقرار کرد: جولانی در بهمن ۱۴۰۳ ضمن بیان حساسیتهای حکومتش نسبت به ارتفاعات اشغالی جولان، اعلام کرد که برای صحبت در مورد عادیسازی هنوز «بسیار زود» است اما با گذشت زمان، موضع هیأت تحریرالشام نرمتر شد. در خردادماه، جولانی از وجود «دشمن مشترک» برای رژیم دمشق و اسرائیل سخن گفت و خواستار توقف تنشها به منظور آغاز همکاریهای امنیتی شد. البته او همچنان محتاط است. او گفته تحت هیچ توافقی، به تلآویو اجازه عملیات نظامی در خاک سوریه داده نمیشود؛ ضمن اینکه او میخواهد اسرائیل از تصرفاتش درون خاک اصلی سوریه و نیز منطقۀ حائل در جولان اشغالی عقبنشینی کند اما آمریکا مصرانه خواهان ورود سوریه به توافقات ابراهیم است. در روز نهم تیرماه ترامپ تحریمهای آمریکا علیه سوریه را کاملا لغو کرد و یکی از شروط تشویقی او، عادیسازی روابط دمشق-تلآویو بود. در سهشنبه هم آمریکا اعلام کرد که هیأت تحریرالشام را از FTO یا همان فهرست «سازمانهای تروریستی خارجی» خارج میکند.
تامِس باراک، سفیر آمریکا در آنکارا و فرستاده ترامپ به سوریه نیز تلاش کرده بین جولانی و اسرائیل میانجیگری کند و آنها را به امضای پیمان عدم تجاوز تشویق کند. واشنگتن درحال ایجاد انگیزههای کافی برای ترغیب دمشق به تأسیس روابط دیپلماتیک با صهیونیستهاست. با این حال، تلآویو همچنان ترکیبی از تمایل و سرسختی را به نمایش میگذارد. گِدعون سَعَر، وزیر امور خارجه رژیم اسرائیل در دهم تیرماه، دقیقا یک روز پس از حذف تحریمهای آمریکایی علیه سوریه، گفته بود حکومت متبوعش «علاقهمند به اضافهکردن کشورهایی چون سوریه و لبنان به دایرۀ صلح و عادیسازی است» اما او صراحتا بیان کرد که «جولان بخشی از اسرائیل باقی خواهد ماند». در مصاحبه باخبرگزاری اسرائیلی«آی۲۴» هم او تأکید کرد که «حفظ حاکمیت بر جولان، یک شرط اساسی» در عادیسازی با سوریه است اما ازطرفی أسد الشیبانی،وزیر خارجه سوریه صرفااعلام کرده که سوریه حاضربه همکاری با آمریکا برای بازیابی پیمان عدم درگیری۱۳۵۳بارژیم اسرائیل است و حرفی از عادیسازی روابط نزده است. شاید آنچه سوریه میخواهد، فقط غیرنظامی شدن ارتفاعات جولان اشغالی باشد.
ضعف نظامی تحریرالشام دلیل سرسپردگی به تلآویو!
سیاستمداران دمشق که رابطه با اسرائیل را پیگیری میکنند در برابر حملات ارتش اشغالگرقدس خود را ضعیف و آسیبپذیر میبینند و این مسأله را با انهدام تسلیحات سنگین ارتش توسط جنگندههای اسرائیل شدت گرفته است. بلافاصله پس از خروج بشار اسد ازکشوردرآذر۱۴۰۳، تلآویو رشتهای ازحملات هوایی راعلیه همسایه شمالغربیاش آغاز کرد تا مطمئن شود که رژیم هدایت شده به دست تروریستهای سابق، نمیتواند از تسلیحات برجای مانده از دوره حاکمیت حزب بعث، برای تضعیف اسرائیل استفاده کند. هواپیماهای جنگنده ارتش صهیونیستی تا۴۸۰هدف را درسوریه مورد اصابت قرار دادند. تخمین زده میشود که تا ۹۰ درصد از توان نظامی سوریه-شامل فرودگاههای نظامی المزه، حَما و حُمص، بنادر نظامی طرطوس و لاذقیه و چندین موشک، تانک و کشتی-طی این یورشها نابود شده باشد. از آن موقع نیرویزمینی اسرائیل هم به خاک سوریه نفوذکرده تایک منطقه حائل فراترازخط آتشبس۱۹۷۴(۱۳۵۳)ایجاد کند.صهیونیستهامساحتی ششصد کیلومتر مربعی، شامل کوه استراتژیک حِرمون (جبلالشیخ) و بخشهایی از استانهای قُنَیطَره، سُوَیدا و دَرعا را به اشغال خود درآوردهاند و آنها در قنیطره، الحَمیدیه، جوبَتا الخَشَب، حَضَر، تلکودنا و تلاحمر غربی پایگاههای نظامی ایجاد کردهاند.