فیلم‌های زیرزمینی در‌جشنواره‌های جهانی

به گزارش جام‌جم، این روزها در آستانه برگزاری شصت و ششمین دوره جشنواره فیلم کن، حرف از حضور سینمای ایران در جشنواره‌های جهانی است؛ سینمایی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در عرصه بین‌المللی اعتباری ویژه برای خود دست و پا کرد و حالا در چند سال اخیر کمتر از گذشته به صورت رسمی در جشنواره‌های معتبر جهانی حضور دارد.

اما اگر فضای رسمی سینمای ایران را کنار بگذاریم، سینماگران ایرانی در فضایی دیگر پا به جشنواره‌ها می‌گذارند که اغلب شامل تولیدات زیرزمینی می‌شود یاآثار خود را با نام کشور دیگری عرضه می‌کنند که می‌توان به دو فیلم اخیر از کارگردانان ایرانی در جشنواره پیش روی کن اشاره کرد.

نگاه جشنواره‌ها به فیلم‌های زیرزمینی عمومیت ندارد

حسن نجاریان، قائم مقام بنیاد سینمایی فارابی در گفت‌وگو با جام‌جم در پاسخ به این پرسش که چرا فیلم‌های زیرزمینی حضور پررنگ‌تری نسبت به نمایندگان رسمی سینمای ایران در جشنواره‌های خارجی دارند، گفت: نمی‌توان براساس شایعات یا حرف‌های درگوشی قضاوت کرد. ما نمی‌توانیم موفقیت «جدایی نادر از سیمین» را کنار بگذاریم، آن هم در اسکار و فقط به فیلم‌های زیرزمینی توجه کنیم که ممکن است در یک بخش از جشنواره‌ای حضور داشته باشند.

او افزود: البته نمی‌توانیم حضور بین‌المللی فیلم‌های زیرزمینی را هم کتمان کنیم، ولی این حضور عمومیت ندارد. ممکن است ده فیلم ساخته شود و یکی از آنها در جشنواره‌ها انتخاب شود. فیلم «پرده» ساخته جعفر پناهی(ان‌شاءالله فرصتی فراهم شود تا اهالی مطبوعات ببینند) به دلیل حواشی‌اش پذیرفته شد، اگر چه ما دوست داشتیم فیلمی قوی از ایشان شاهد باشیم، ولی فیلم خوبی نبود و جای مانور نداشت.

نجاریان تاکید کرد: به فیلم‌های زیرزمینی توجه شده و من این را قبول دارم اما عمومیت ندارد. این‌که بگوییم نگاه جشنواره‌ها به فیلم‌های زیرزمینی معطوف شده و فیلم‌های رسمی کامل کنار گذاشته شده است، اشتباه است.

این مقام مسئول با بیان این‌که طی سه سال اخیر در 224 جشنواره در نقاط مختلف دنیا حضور یافته‌ایم، درباره افزایش حضور در جشنواره‌های درجه دو و سه، گفت: سال‌هایی بوده است که به دلیل سیاست‌های جشنواره یا فیلم‌های ما، در جشنواره‌های خاص شرکت نکردیم.

4 نفر، نمایندگان فارابی در کن

نجاریان با اشاره به حضور سینمای ایران در جشنواره فیلم کن گفت: فارابی مثل همیشه یک گروه کارشناسی توانمند برای حضور در این جشنواره در نظر دارد که شامل چهار نفر متشکل از سه کارشناس و یک سرپرست می‌شود. این گروه مسئولیت رایزنی، خرید و فروش و مذاکرات را به‌عهده دارد.

او در پاسخ به برخی انتقادات نسبت به حضور پرشمار مدیران در جشنواره کن، گفت: ناجوانمردانه است که حضور مدیران را یک سفر تفریحی قلمداد کنند و تعداد انگشت‌شمار مدیران را پرشمار اعلام کنند. از بنیاد سینمایی فارابی چهار نفر در کن حضور دارند و هر کدام هم وظیفه روشن و مشخصی دارند.

نجاریان تاکید کرد: زمان تک تک کارشناسان حاضر در جشنواره کن صرف مذاکرات می‌شود و فرصتی برای استراحت هم نیست، چه برسد به تفریح. کار ما در جشنواره فشرده و سخت است.

او درباره همراهی برندگان سال گذشته جشنواره فیلم فجر در کن، گفت: حضور این عزیزان از سوی برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر صورت می‌گیرد و به عنوان تشویق برندگان اصلی جشنواره خواهد بود. این حضور، نظم و انضباط خودش را دارد و با مدت زمان مشخص و هزینه تعریف شده، صورت می‌گیرد.

حضور ایران در جشنواره‌های جهانی بی‌کیفیت است

محمد اطبایی، کارشناس سینما که در حوزه پخش جهانی فیلم فعال است، درباره حضور بین‌المللی سینمای ایران در سال‌های اخیر به جام‌جم گفت: حضور سینمای ایران در عرصه‌های بین‌المللی از لحاظ کمی و دریافت جایزه مثل قبل است ولی حضور کیفی و تولیدات رسمی ما با افت روبه‌رو بوده است، چون به تعداد کثیری فیلم کوتاه و مستند ساخته می‌شود که آمار حضور و جوایزشان به لحاظ کمی زیاد است ولی کیفی نیست.

او با بیان این‌که در ده سال اخیر نهادهای رسمی و دولتی مسئول هیچ کدام از حضورها در جشنواره‌ هایی چون کن، برلین و ونیز نبوده‌اند، گفت: این آثار یا تولید غیررسمی و زیرزمینی بوده یا توسط بخش خصوصی عرضه شده و بخش دولتی در آن نقشی نداشته است. در واقع بخش عمده حضورها توسط خود کارگردان‌ها اتفاق می‌افتد و کارنامه نهادها در این زمینه کارنامه خوبی نیست.

او دلایل اوضاع کنونی سینمای ایران در عرصه جهانی را بر چهار محور استوار دانست و گفت: نخست تاثیر منفی مسائل سیاسی بر حضور فرهنگی و اقتصادی سینمای ایران است و نکته دوم کارنامه نه چندان مثبت نهادهای رسمی و دولتی در عرصه‌های بین‌الملل و تلاش شگفت انگیزشان برای رقابت با بخش خصوصی است.

اطبایی محور سوم را هم ورود سازندگان فیلم به عرصه پخش بین‌المللی دانست که به دلیل کمبود نیروی متخصص انجام می‌شود که نتیجه خوبی دربر ندارد و درباره محور چهارم هم گفت: بالا رفتن تعداد فیلم‌های زیرزمینی و غیررسمی که در بسیاری موارد ظرفیت نانوشته حضور بین‌المللی را به خود اختصاص می‌دهد، عامل چهارم است و جشنواره‌های خارجی با تصور حمایت از هنرمند ایرانی و شاید هم با برخی تبلیغات کاذب، فیلم‌های زیرزمینی را به جای تولیدات رسمی می‌پذیرند.