پزشک خوب، پزشک بااخلاق

وقتی صحبت از اخلاق پزشکی می‌شود، رعایت رازداری و اجتناب از برخی اعمال خلاف مثل سقط جنین در اذهان متبادر می‌شود، ولی واقعیت این است که تمام فعالیت‌های روزانه ما پزشکان بااخلاق یا بی‌اخلاقی عجین است و موضوع رعایت اصول و اخلاق بسیار گسترده است.

برای رسیدن به تشخیص صحیح و اتخاذ روش درمانی درست، پزشک در درجه اول باید سواد و معلومات کافی داشته باشد.

نداشتن علم کافی باعث هدر رفتن هزینه و وقت بیمار شده و تشخیص صحیح داده نمی‌شود. از آنجا که علم پزشکی بسیار وسیع است و در هر روز مطالبی به آن اضافه می‌شود، حتی پزشکانی که با درجه بالای علمی فارغ‌التحصیل می‌شوند نیز در صورتی که مطالعه پیگیر و مداوم را رها کنند، به مرور دچار افت معلومات شده و عملا از تشخیص و درمان صحیح دور می‌شوند.

عامل مهم دیگری که در این مورد اهمیت دارد، میزان وقتی است که یک پزشک برای ویزیت بیماران در نظر می‌گیرد. متاسفانه در بسیاری موارد همکاران بسیار باتجربه و حاذق مدت بسیار کمی برای ویزیت در نظر می‌گیرند و تعداد زیادی بیمار را در وقت کم و حتی گاهی همزمان ویزیت می‌کنند.

شاید بسیاری از مردم ندانند، ولی واقعیت این است که حتی باسوادترین و باتجربه‌ترین پزشکان اگر وقت کافی برای معاینه و مصاحبه با بیمار اختصاص ندهند، قادر نخواهند بود از سواد و تجربه خود بهره ببرند و عملا بیمار نفعی نخواهد برد.

موضوع سوم که شاید جالب‌تر از این دو مورد باشد و بیماران بسیاری از آن آگاه نیستند، این است که به دلایل مختلف از جمله کمبود سواد یا تجربه یا سرعت زیاد در ویزیت بیمار یا مواردی که بهتر است بازگو نکنم، گاهی پزشکان در انجام آزمایشات، سی‌.تی‌اسکن، ام.آر.آی، نوار مغز، اکوی قلب، تراکم استخوان، اسکن تیروئید، اسکن قلب و... زیاده‌روی می‌کنند و تاسف بیشتر این‌که بیماران بسیاری از این‌که مرتب آزمایشات پیچیده روی آنها انجام شود، استقبال می‌کنند.

واقعیت البته این است که در صورت مصاحبه و معاینه و اختصاص وقت کافی برای ویزیت بیماران، خیلی وقت‌ها نیاز به انجام این کارها، محدود و کم خواهد شد. به‌رغم قیمت بالای بسیاری از این مداخله‌های تشخیصی متاسفانه رویکرد به کارهای تشخیصی گران یک کلاس محسوب شده و پزشکان و بیماران گاهی به انجام آنها افتخار می‌کنند.

موضوع مهم و در عین حال بسیار تاسف‌آور دیگر این است که گاه دیده می‌شود پزشک برای این‌که بیمار را ترغیب به مراجعه مکرر و صرف هزینه کند، در مورد بیماری او بزرگنمایی کرده و با ترساندن بیمار او را به سوی کارهای تشخیصی گران سوق می‌دهد.

در پایان این نوشتار کوتاه می‌خواهم تاکید کنم که تشخیص صحیح از غلط در این موارد بسیار سخت است و بیماران نباید به صرف خواندن این مطالب به پزشکشان شک کنند، البته اعتقاد دارم هر جایی که شکی وجود دارد، بیمار می‌تواند از پزشک توضیح بخواهد و او مسلما این کار را خواهد کرد.

و سخن آخر این‌که فقط بخشی از این اتفاقات ناخوشایند در رعایت اصول و اخلاق پزشکی متوجه پزشکان است و روند اشتباه نظام سلامتی موجب قسمت عمده آن شده است.

دکتر رضا کریمی - فوق‌تخصص غدد