به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، ایشان سخنان خود را با این مقدمه شروع کردند که «برخی سوال میکنند چرا رهبری درباره مذاکرات اخیر هستهای موضعگیری نکرده است»
رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: علت موضعگیری نکردن رهبری این است که جایی برای موضعگیری وجود ندارد زیرا مسئولان کشور و مسئولان هستهای میگویند هنوز کاری انجام نگرفته و هیچ موضوع الزامآوری میان دو طرف بوجود نیامده است. حضرت آیتالله خامنهای خاطرنشان کردند: چنین وضعی نیاز به موضعگیری ندارد.
ایشان گفتند: اگر از من سؤال شود که «شما موافق مذاکرات اخیر هستهای هستید یا مخالف»، میگویم نه موافق هستم و نه مخالف، چون هنوز اتفاقی نیفتاده است.
رهبر انقلاب اسلامیافزودند: همه مشکل بعد از این است که باید درباره جزئیات، بحث و گفتوگو شود زیرا طرف مقابل لجوج، بدعهد، بد معامله و اهل از پشت خنجر زدن است و ممکن است در دوره بحث درباره جزئیات، کشور و ملت و مذاکرهکنندگان را در حصار قرار دهند.
ایشان گفتند: آنچه تاکنون اتفاق افتاده نه اصل توافق، نه مذاکره منتهی به توافق و نه محتوای توافق را تضمین نمیکند و حتی این موضوع را هم تضمین نمیکند که این مذاکرات به توافق منتهی شود، بنابراین تبریک گفتن معنایی ندارد.رهبر انقلاب اسلامی در ادامه در چند محور، فرمایشاتی در موضوع هستهای و تحولات یمن داشتندکه به تفکیک در زیر بیان شده است.
هیچوقت نسبت به مذاکره با آمریکا خوشبین نبودم
* من البته هیچوقت نسبت به مذاکره با آمریکا خوشبین نبودم. نه از باب یک توهم بلکه از باب تجربه؛ تجربه کردیم. با وجود اینکه خوشبین نبودم به مذاکره با آمریکا، با این مذاکرات موردی، مخالفت نکردم، موافقت کردم؛ از مذاکرهکنندگان هم با همه وجود حمایت کردم، الان هم حمایت میکنم.
* از رسیدن به یک توافقی که منافع ملت ایران را تأمین کند و عزت ملت ایران را حفظ کند، صددرصد من حمایت میکنم و استقبال میکنم. این را همه بدانند. اگر کسی بگوید که ما مثلا با توافق یا با رسیدن به یک نقطه مخالفیم، نه، خلاف حق و خلاف واقع گفته است. اگر یک توافقی انجام بگیرد که این توافق توافقی باشد که منافع ملت را، منافع کشور را تأمین بکند، بنده کاملا با آن موافقت خواهم کرد.البته این را هم ما گفتیم که توافق نکردن بهتر از توافق بد است ـ که این حرف را آمریکاییها هم میزنند ـ این فرمول، فرمول درستی است؛ توافق نکردن از توافق کردنی که در آن، منافع ملت پامال بشود، عزت ملت از بین برود، ملت ایران با این عظمت، تحقیر بشود [بهتر است]، توافق نکردن شرف دارد بر یک چنین توافق کردنی.
* بنده در جزئیات مذاکره دخالتی نکردم، بازهم نمیکنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوبهای مهم و خط قرمزها را به مسئولان کشور همواره گفتهام؛ عمدتا به رئیسجمهور محترم که ما با ایشان جلسات مرتب داریم و موارد معدودی هم به وزیر محترم خارجه؛ خطوط اصلی و کلی. اینکه حالا گفته بشود که جزئیات این مذاکرات تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست؛ البته بنده احساس مسئولیت میکنم، نسبت به این مساله بههیچوجه بیتفاوت نیستم.
* بنده به مجریان امر اعتماد دارم؛ این را شما بدانید؛ این آقایانی که مشغول کار هستند، اینها افرادی هستند مورد اعتماد ما، من در مورد آنها هیچ تردیدی [ندارم]؛ در آنچه تا حالا بودند، انشاءالله بعد از این هم تردیدی بهوجود نخواهد آمد؛ هیچ تردیدی نسبت به آنها ندارم. لکن درعینحال جداً دغدغه دارم؛ این دغدغه ناشی از آن است که طرف مقابل بشدت اهل فریب و دروغ و نقضعهد و حرکت در خلاف جهت صحیح است؛ طرف مقابل اینجوری است. یک نمونهاش در همین قضیه اتفاق افتاد؛ بعد از آنکه مذاکرهکنندگان ما مذاکرهشان تمام شد، بعد از چند ساعت بیانیه کاخ سفید منتشر شد در تبیین مذاکرات. این بیانیهای که آنها منتشر کردند ـ که اسمش را میگذارند «فکتشیت» ـ در اغلب موارد خلاف واقع است؛ یعنی روایتی که اینها دارند از مذاکرات و از تفاهمهایی که انجام گرفته است میکنند، یک روایت مخدوش و غلط و خلاف واقع است. این بیانیه را آوردند من دیدم؛ چهار پنج صفحه است؛ این چهار پنج صفحه در ظرف این دو سه ساعت که تهیه نشده؛ در همان حالی که اینها داشتند مذاکره میکردند، این بیانیه را هم نشستند تأمین کردند. ببینید، طرف اینجوری است؛ دارد با شما حرف میزند، بر سر یک موضوعاتی تفاهم بهوجود میآید، در همان حالی که دارد با شما حرف میزند، دارد یک اعلامیهای تهیه میکند که برخلاف آن چیزی است که بین شما و او دارد میگذرد و تا مذاکرهتان تمام شد، آن اعلامیه را منتشر میکند! طرف اینجوری است؛ طرف، طرف بدعهدی است، طرف متقلبی است. حرف میزنند، بعد هم خصوصی میگویند اینها برای آبروداری است؛ برای اینکه مثلا در مقابل مخالفانشان در داخل کشورشان کم نیاورند، یک چیزهایی را اینها مینویسند. خب، این به ما ربطی ندارد. اگر بنا باشد که اینها ملاک عمل قرار بگیرد، آنچه آنها نوشتند، قطعا ملاک عمل نخواهد بود. آنها البته درباره ما هم این حرف را میزنند. آنها گفتند که ممکن است بعد از آنکه این مذاکرات انجام گرفت، رهبری برای آبروداری یک اظهار مخالفتی بکند؛ کافر همه را به کیش خود پندارد. ما حرفمان با مردم بر مبنای اعتماد متقابل است؛ مردم به این حقیر ضعیف اعتماد کردند، بنده هم به تک تک این ملت اعتماد دارم؛ به این حرکت عمومی اعتماد دارم؛ معتقدم «یدُ اللهِ مَعَ الجَماعَه»؛ اعتقاد دارم دست خدا است که دارد کار میکند. بیستودوم بهمن را نگاه کنید، در آن سرما، در آن مشکلات؛ روز قدس را نگاه کنید، در آن گرما با آن دهان روزه؛ چه کسی مردم را میآورد در این خیابانها؟ چه گیرشان میآید از آمدن در این خیابانها؟ این دست خدا است؛ خدا را میبینیم، اعتماد میکنیم به این حرکت مردمی، به این احساس مردمی، به این صدق و بصیرت مردمی اعتماد میکنیم؛ حرف میزنیم باهم؛ آنها [=طرف مقابل] جور دیگری عمل میکنند، ما را هم با خودشان مقایسه میکنند. بنابراین دغدغه این حقیر وجود دارد؛ الان هم من دغدغه دارم که اینها چه خواهند کرد و چگونه عمل خواهد شد.
توسعه علمی و فنی هستهای نباید متوقف شود
* ما دنبال انفجار هستهای نیستیم، دنبال آزمایش هستهای نیستیم، دنبال سلاح هستهای نیستیم؛ نه بهخاطر اینکه آنها میگویند، [بلکه] بهخاطر خودمان، بهخاطر دینمان و بهخاطر عقلمان. هم فتوای شرعی ما این است، هم فتوای عقلی ما این است. فتوای عقلی ما هم این است که ما امروز و فردا و هیچوقت به سلاح هستهای احتیاج نداریم؛ سلاح هستهای برای یک کشوری مثل کشور ما مایه دردسر است. بنابراین دستاورد هستهای، بسیار مهم است و دنبال کردن این صنعت و صنعتی کردن کشور، بسیار چیز لازمی است؛ باید این مورد توجه باشد.
* بدانند دستاورد کنونی هستهای ما چیز باارزشی است؛ این را بدانند؛ به چشم کمارزش و چیز سبک به آن نگاه نکنند؛ چیز با ارزشی است.
* صنعت هستهای برای یک کشور یک ضرورت است؛ هم برای انرژی، هم برای داروهای هستهای که بسیار مهم است، هم برای تبدیل آب دریا به آب شیرین، و هم برای بسیاری از نیازهای دیگر در زمینه کشاورزی و غیرکشاورزی. صنعت هستهای در دنیا، یک صنعت پیشرفته است، یک صنعت مهم است؛ این را هم بچههای ما خودشان به دست آوردند؛ این انفجار ظرفیتهای درونی و استعدادهای درونی بچههای ما بود.
* حالا فلان کشور عقبافتاده، میگوید اگر ایران غنیسازی داشته باشد من هم میخواهم غنیسازی داشته باشم؛ خیلی خب برو تو هم غنیسازی کن؛ بلدی برو بکن. ما که غنیسازی را از کسی نگرفتیم، استعداد درونی ما است؛ [اگر] شما هم استعداد درونی در ملتت داری، برو غنیسازی کن؛ [این] بهانهگیریهای بچگانه که بعضی از کشورها میکنند. غنیسازی و آنچه در زمینه هستهای تا امروز پیشآمده است، یک دستاورد بسیار مهم است؛ این چیز کمی نیست و این گامهای ابتدایی ما در این صنعت است. باید در این صنعت کار بشود، حرکت بشود، پیشرفت بشود. حالا چند کشور جنایتکاری که خودهاشان یا بمب هستهای را علیه ملتها به کار بردند مثل آمریکا، یا آزمایش کردند مثل فرانسه ــ فرانسه همین ده، دوازده سال قبل از این سه آزمایش هستهای پشت سر هم در اقیانوس کرد که اینها مخرب است و محیط دریایی را نابود میکند؛ سه آزمایش هستهای بسیار خطرناک؛ [در] دنیا هم یک جنجال مختصری کردند، بعد هم دهنها را بستند، تمام شد ـ اینها دارند به ما میگویند!
* توسعه علمی و فنی هستهای در ابعاد گوناگون، بههیچوجه نباید متوقف بشود. توسعه باید ادامه پیدا کند، توسعه فنی. حالا محدودیتهایی را ممکن است لازم بدانند قبول بکنند، ما حرفی نداریم. برخی از محدودیتها را قبول کنند، اما توسعه فنی حتما باید ادامه پیدا بکند و با شدت و قدرت پیش برود.
گفت وگوی داخلی در موضوع مذاکرات؛ مصداق همدلی و همزبانی
* مسئولان باید بیایند مردم را و بخصوص نخبگان را از جزئیات و واقعیات مطلع کنند؛ ما چیز محرمانه نداریم، چیز مخفی نداریم. این مصداق همدلی با مردم است.
* همدلی و همزبانی که ما گفتهایم، همدلی یک چیز زورکی نیست، یک چیز دستوری نیست که کسی دستور بدهد که مردم همدلی کنید، مردم هم بگویند چشم، این همدلی نمیشود؛ همدلی مثل یک گل است، مثل یک نهال و بوته گل است، باید نهال را نشاند در زمین، بعد از آن مراقبت کرد، آن را آبیاری کرد، از لطمه زدن به آن باید جلوگیری کرد تا این همدلی رشد کند؛ بدون این، همدلی نخواهد شد. همدلی از همزبانی هم بهتر است، همزبانی هم خوب است.
* همدلی لازم است؛ همدلی را باید بهوجود آورد؛ همدلی را باید رشد داد. این توصیه من به همه است. الان فرصت خوبی است برای همدلی؛ یک عدهای مخالفند، یک عدهای اعتراض دارند؛ خیلی خب، مسئولان ما که مردمان صادقی هستند، مردمان علاقهمند به منافع ملیاند، بسیار خب، یک جمعی از مخالفین را ـ از آن افرادی را که شاخصند ـ دعوت کنند، حرفهای آنها را بشنوند؛ ای بسا در حرفهای آنها یک نکتهای باشد که این نکته را اگر رعایت کنند، کارشان بهتر پیش برود؛ اگر چنانچه نکتهای هم نبود، آنها را قانع کنند؛ این میشود همدلی؛ این میشود یکسانسازی دلها و احساسها و به تبع آن عملها.
به نظر من بنشینند، بشنوند، بحث کنند. حالا ممکن است بگویند آقا ما سه ماه بیشتر زمان نداریم؛ خب، حالا سه ماه بشود چهار ماه، آسمان که به زمین نمیآید؛ چه اشکالی دارد؟ کمااینکه آنها در یک برهه دیگری هفت ماه زمان را عقب انداختند. خیلی خب، دوستان ما هم اگر چنانچه در این همدلیها و همزبانیها و تبادلنظرها یک وقتی گرفته شد، چه اشکال دارد، وقتی گرفته بشود، یک خرده زمان آن تصمیمات نهایی عقب بیفتد؛ طوری نخواهد شد.
مذاکرات هستهای؛ آزمونی برای مذاکره در حوزههای دیگر
* مذاکراتی که دارد انجام میگیرد ـ که بخشی از آن هم مذاکره با طرفهای آمریکایی است ـ فقط در موضوع هستهای است؛ فقط. ما در هیچ موضوع دیگری فعلا با آمریکا مذاکره نداریم؛ هیچ؛ این را همه بدانند؛ نه در مسائل منطقه، نه در مسائل گوناگون داخلی، نه در مسائل بینالمللی؛ امروز فقط موضوع مورد بحث و مورد مذاکره، مسائل هستهای است. حالا، این تجربهای خواهد شد؛ اگر طرف مقابل از کجتابیهای معمولی خودش دستبرداشت، این یک تجربهای برای ما میشود که خیلی خب، پس میشود در یک موضوع دیگر هم با اینها مذاکره کرد.
* جامعه بینالمللی در مقابل ما نیست؛ یک آمریکا و سه کشور اروپایی؛ همین. آنهایی که در این مساله دارند با ملت ایران لجبازی و کجتابی و بدعهدی و خباثت میکنند، یکی آمریکاست، یکی [هم] سه کشور اروپایی؛ کسدیگری در مقابل ما نیست. همین دو سال، دو سال و نیم قبل از این در همین شهر تهران، نمایندگان ارشد بیشتر از ۱۵۰ کشور آمدند، حدود 50 رئیس کشور در تهران در جریان جنبش غیرمتعهدها که در تهران بود جمع شدند؛ مال دو سه سال پیش [است]، مال صد سال پیش که نیست؛ مال همین تازه است؛ جامعه بینالمللی اینها هستند. اینکه ما مدام بگوییم «جامعه بینالمللی باید اعتماد کند»، جامعه بینالمللی کجا بود؟ جامعه بینالمللی به ما کاملا هم اعتماد دارد؛ در همین کشورها هم خیلی از ملتهایشان، دولتهایشان را قبول ندارند.
* به طرف مقابل اعتماد نکنید، به لبخند او فریب نخورید، به وعده نقد که میدهد ـ وعده نقد، نه عمل نقد ـ اعتماد نکنید، [چون] وقتی خرش از پل گذشت، برمیگردد و به ریش شما میخندد! اینقدر اینها وقیحند. امروز که یک تفاهم اولیه بهصورت یک یادداشت و یک اعلامیه منتشر شده است و هنوز هیچ کار نشده است و خود طرفین میگویند که الزامی وجود ندارد، همین حالا که توانستهاند این مقدار حرکت را بکنند، شما دیدید رئیس جمهور آمریکا در تلویزیون ظاهر شد با چه ژستی، با چه ریختی!
ضرورت لغو تحریمها، بهطور کامل و یکجا
* اتفاقی که باید بیفتد این است که تحریمها بهطور کامل و یکجا بایستی لغو بشود. اینکه یکی از آنها میگوید تحریمها شش ماه دیگر لغو میشود، یکی میگوید نه ممکن است یک سال هم طول بکشد، یکی دیگر میگوید ممکن است از یک سال هم بیشتر بشود، اینها بازیهای متعارف معمول اینهاست؛ اینها هیچ قابلاعتنا و قابل قبول نیست؛ تحریمها باید ـ اگر چنانچه حالا خدای متعال مقدر فرموده بود و توانستند به یک توافقی برسند ـ در همان روز توافق بهطور کامل لغو بشود؛ این باید اتفاق بیفتد.
اگر قرار باشد لغو تحریمها باز متوقف بشود بر یک فرآیند دیگری، پس چرا ما اصلا مذاکره کردیم؟ اصلا مذاکره و نشستن پشت میز مذاکره و بحث کردن و بگومگو کردن برای چه بود؟ برای همین بود که تحریمها برداشته بشود؛ این را باز بخواهند متوقف کنند به یک چیز دیگری، اصلا قابل قبول نیست.
حریم امنیتی و دفاعی؛ خط قرمز امور نظارتی
* بههیچوجه اجازه داده نشود که به بهانه نظارت، اینها به حریم امنیتی و دفاعی کشور نفوذ کنند؛ مطلقا. مسئولان نظامی کشور بههیچوجه مأذون نیستند که به بهانه نظارت و به بهانه بازرسی و مانند این حرفها، بیگانگان را به حریم و حصار امنیتی و دفاعی کشور راه بدهند، یا توسعه دفاعی کشور را متوقف کنند؛ توسعه دفاعی کشور، توانایی دفاعی کشور، مشت محکم ملت در عرصه نظامی، این بایستی همچنان محکم بماند و محکمتر بشود؛ یا حمایت ما از برادران مقاوممان در نقاط مختلف؛ اینها مطلقا نبایستی در مذاکرات مورد خدشه قرار بگیرد .
* هیچ شیوه نظارتی غیرمتعارف که جمهوری اسلامی را به یک کشور اختصاصی از لحاظ نظارت تبدیل میکند، بههیچوجه مورد قبول نیست. همین نظارتهای متعارفی که در همه دنیا معمول است، اینجا هم همان نظارتها [باشد]، و نه بیشتر.
بینی سعودیها در یمن به خاک مالیده خواهد شد
* سعودیها بدعت بدی گذاشتند در این منطقه و البته خطا کردند، اشتباه کردند.
کاری که امروز دولت سعودی در یمن دارد انجام میدهد، عینا همان کاری است که صهیونیستها در غزه انجام دادند. دو جنبه دارد: یکی اینکه جنایت است، نسلکشی است، قابل تعقیب بینالمللی است، بچهها را میکشند، خانهها را خراب میکنند، زیربناها را نابود میکنند، ثروتهای ملی را در یک کشور از بین میبرند؛ خب، این یک جنایت بزرگ است.
* سعودیها در این مساله خسارت خواهند کرد، ضرر خواهند کرد و بههیچوجه پیروز نخواهند شد. دلیل خیلی واضحی دارد؛ دلیلش این است که تواناییهای نظامی صهیونیستها چندین برابر توانایی نظامی این سعودیهای کذا و کذا [است]؛ چندین و چند برابر اینها، آنها توانایی نظامی داشتند؛ طرف مقابل آنها هم غزه یک وجبی بود. اینجا طرف مقابل یک کشور است، یک کشور دهها میلیونی؛ یک ملت، کشور پهناور و وسیع. اگر آنها توانستند در غزه پیروز بشوند، اینها هم خواهند توانست در اینجا پیروز بشوند؛ البته اگر آنها هم پیروز میشدند، باز پیروزی اینها احتمالش صفر بود؛ الان احتمالش زیر صفر است. اینها قطعا ضربه خواهند خورد.
* قطعا بینی سعودیها به خاک مالیده خواهد شد. ما با سعودیها اختلافات متعددی در مسائل گوناگون سیاسی داریم؛ اما این را همیشه میگفتیم که سعودیها در کار سیاست خارجیشان یک وقار و متانتی نشان میدهند؛ این وقار و متانت را هم از دست دادند.چند جوان بیتجربه، امور آن کشور را در دست گرفتند و دارند آن جنبه توحش را غلبه میدهند بر جنبه متانت و ظاهرسازی؛ این به ضررشان تمام خواهد شد. من هشدار میدهم به سعودیها، از این حرکت جنایتآمیزی که در یمن میکنند باید دست بردارند؛ این در این منطقه قابل قبول نیست.
* آمریکا هم البته از آنها دفاع میکند، حمایت میکند؛ طبیعت آمریکا این است، در همه قضایا طرف ظالم را میگیرد؛ طرف آن چهره بد را میگیرد، به جای اینکه طرف مظلوم را بگیرد؛ این طبیعت آنها است، اینجا هم همانجور دارند عمل میکنند؛ ولیکن ضربه خواهند خورد، شکست خواهند خورد.
* حالا جنجال درست خواهند کرد که «ایران در کار یمن دخالت کرد»؛ بله، این دخالت است؛ اینکه ما نشستهایم اینجا دو کلمه حرف میزنیم، این میشود دخالت؛ [اما اینکه] هواپیماهای جنایتکارشان آسمان یمن را ناامن کردهاند، آن دخالت نیست! آنها برای یک چنین دخالتی، بهانههای ابلهانه برای خودشان جور میکنند؛ این بهانهها، نه از لحاظ منطق بینالمللی قابل قبول است، نه ملتها میپذیرند، و نه خدا میپذیرد.
* بایستی اینها هرچه زودتر دست از این جنایت و فاجعهباری بردارند. ملت یمن یک ملت بزرگی است، ملت کهنی است، ملت دیرینی است؛ هزاران سال سابقه دارد. این ملت این ظرفیت را دارد، این توانایی را دارد که بنشیند برای خودش تکلیف دولت را معین بکند. البته کسانی سعی کردند خلأ قدرت ایجاد کنند، جنجال درست کنند، مسائلی را که در لیبی متأسفانه پیش آمده ـ که بسیار وضعیت بد و رقتباری امروز در لیبی هست ـ میخواستند همین اوضاع را در یمن [هم] بهوجود بیاورند؛ خوشبختانه نتوانستند.
* جوانهای مومن، جوانهای علاقهمند و معتقدان به منهاج امیرالمؤمنین (علیه الصلاه و السلام) توانستند بایستند در مقابل اینها؛ شیعه و سنی و شافعی و زیدی و حنفی و همهجورشان ایستادهاند در مقابل هجمه دشمن و انشاءالله پیروز خواهند شد و پیروزی متعلق به ملتها است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد