شهروند

بیمار نیستی زخم داری ـ

مانده زندگی را درد داری.

چگونه است تیمار تن زخمی،

تنی که نمی‌تواند خشنودی از زنده بودن را

نگاه دارد؟

و کجاست امن‌ترین جا وقتی آنجا

باید جایی دیگر باشد جز در تن؟

درست حالا صدای تو درگیر این دهان است

که واژه‌هایش اینجا نبضی هستند

می‌تپند

باخت را، حبس را، خفگی را.

تو نمی‌توانی بگویی ـ

یک «تن» ترجمه می‌کند «تو»ی خود را ـ

تو را می‌گویم، هی تو!»

آنچه خواندید پاره‌ای است از شعر بلند «شهروند: تغزلی آمریکایی» از کلودیا رنکاین. این شعر بلند ـ که در واقع همه کتاب پنجم خانم رنکاین است، شعری است درباره نژادپرستی و تخیل. به تعبیر شاعر، در این شعر سعی بر این است که تغزل به واقعیت‌هایش کشانده شود. منظور از واقعیت‌ها اعمالی است که در گفتار، نگاه‌ها و قضاوت‌های نژادپرستانه هر روز در محیطی که شاعر در آن زندگی می‌کند، یعنی آمریکا دیده می‌شود. از نقاشی کشتی برده‌های ترنر تا ضربه سری که زین‌الدین زیدان در فینال جام‌جهانی 2006 به سینه بازیکن ایتالیایی زد در شعر شهروند شاهد مثال هستند. شهروند بیانیه‌ای قدرتمند درباره کنش‌های فردی و جمعی نژاد‌پرستانه در جامعه پسا‌نژادی است. شکل شعری شهروند، شعر نثر است.

کلودیا رنکاین در جامائیکا به دنیا آمده و 50 سال است در کینگزتن و نیویورک زندگی می‌کند. او مدرس کالج پوموناست. پیش از شهروند: تغزلی آمریکایی رنکاین چهار کتاب دیگر منتشر کرده است: مگذار تنها بمانم: تغزلی آمریکایی، طرح، پایان الفبا و در طبیعت چیزی خصوصی نیست که برای این کتاب‌ها جوایز متعددی کسب کرده است. او نمایشنامه نیز می‌نویسد.

پاره‌ای دیگر از شهروند: تغزلی آمریکایی: «و هنوز دنیا دست به تراشی خشم‌آگین می‌یازد ـ

فکر می‌کنی که ای؟ می‌پرسم از خودم

چیزی نیستی تو.

کسی نیستی تو.

تو.

پیکری در دنیا مغروق ـ

هی تو ـ»

سید احمد نادمی

شاعر و مترجم